Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Moskit” kontra Żubryd
Artykuł

„Moskit” kontra Żubryd

Autor: Szymon Nowak
Antoni Żubryd „Zuch” – syn Michała i Anny z domu Wołoszyn – urodził się 4 września 1918 r. w Sanoku. Przed wybuchem wojny był podoficerem zawodowym w 40. pułku piechoty. We wrześniu 1939 r. walczył m.in. w obronie Warszawy. Dostał się do niemieckiej niewoli, z której uciekł lub został zwolniony.
„Orlik” – zrobiony w amnestię
Artykuł

„Orlik” – zrobiony w amnestię

Autor: Elżbieta Strzeszewska
Żołnierz Narodowych Sił Zbrojnych i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Uczestniczył w wielu akcjach antykomunistycznego podziemia na północnym Mazowszu, m.in. w uwolnieniu żołnierzy AK i NSZ z aresztu UB w Krasnosielcu. Po skazaniu na śmierć przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie, został zamordowany w komunistycznym więzieniu przy Rakowieckiej. Jego ukryte na „Łączce” szczątki, po 61 latach, odnalazł dopiero IPN.
Andrzej Bujok „Jędrek” – jedyny, który przeżył
Artykuł

Andrzej Bujok „Jędrek” – jedyny, który przeżył

Autor: Dariusz Węgrzyn
Starannie przygotowana prowokacja komunistycznej bezpieki doprowadziła do zamordowania całego oddziału Narodowych Sił Zbrojnych. Andrzej Bujok ps. „Jędrek” był jedynym z partyzantów „Bartka”, który cudem ocalał z operacji eksterminacyjnej UB. Można o nim powiedzieć „szczęściarz”, ale czy na pewno?
Brygada Świętokrzyska w KL Holleischen
Artykuł

Brygada Świętokrzyska w KL Holleischen

Autor: Artur Cieślik
5 maja 1945 r. Oddziały Brygady Świętokrzyskiej NSZ wyzwoliły niemiecki obóz koncentracyjny dla kobiet w Holiszowie (Czechy).
Egzekucja żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych w Dreźnie
Artykuł

Egzekucja żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych w Dreźnie

Autor: Rafał Sierchuła
12 stycznia 1944 r. w kompleksie więziennym w Dreźnie przy placu Monachijskim odbyła się ostatnia w tym miejscu duża egzekucja żołnierzy polskiej konspiracji niepodległościowej.
Henryk Atemborski „Pancerny” (1928–2021)
Biogram / Biografia

Henryk Atemborski „Pancerny” (1928–2021)

Autor: Jerzy Dąbrowski
Henryk Atemborski, żołnierz Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych, zmarł w nocy z 29 na 30 grudnia 2021 r. Pięć lat wcześniej miałem okazję odwiedzić Pana Henryka w jego maleńkim mieszkanku w Nowej Sarzynie.
Jak Brygada Świętokrzyska NSZ ocaliła więźniarki niemieckiego obozu w Holiszowie
Artykuł

Jak Brygada Świętokrzyska NSZ ocaliła więźniarki niemieckiego obozu w Holiszowie

Autor: Anna Zechenter
Jest 5 maja 1945. Żołnierze Brygady Świętokrzyskiej, jedynej formacji krajowego podziemia, która przedarła się przez linię frontu niemiecko-sowieckiego, leżą na skraju lasu w zachodnich Czechach, na ziemi okupowanej przez III Rzeszę, czekając na rozkaz ataku na niemiecki obóz koncentracyjny Holiszów.
Jerzy Dziemieszkiewicz „Żbik”
Artykuł

Jerzy Dziemieszkiewicz „Żbik”

Autor: Elżbieta Strzeszewska
W kartotece zdjęć sygnalitycznych, przechowywanej w Archiwum IPN, znajdują się zdjęcia młodego mężczyzny, wykonane 24 sierpnia 1949 r. w Powiatowym Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Ciechanowie. Zdjęcia te przedstawiają jednego z synów Adama i Stefanii ze Świerczewskich, żołnierza Narodowego Zjednoczenia Wojskowego.
Narodowe Siły Zbrojne w Wielkopolsce
Artykuł

Narodowe Siły Zbrojne w Wielkopolsce

Autor: Rafał Sierchuła
20 września 1942 r. powstały Narodowe Siły Zbrojne. Zwierzchnim organem politycznym organizacji była Tymczasowa Narodowa Rada Polityczna, której wydziałem wojskowym kierował August Michałowski „Roman”. W skład nowej organizacji wojskowej weszli również żołnierze z Wielkopolski.
Nie tylko „Bartek”. Powojenna konspiracja narodowa na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim
Artykuł

Nie tylko „Bartek”. Powojenna konspiracja narodowa na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim

Autor: Dariusz Węgrzyn
W związku z dużym zainteresowaniem historią Zgrupowania Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ) Henryka Flamego „Bartka”, operującego w rejonie Beskidów, historia podziemia narodowego na Górnym Śląsku jest ostatnio redukowana do działań partyzanckich na południu regionu.
Obława w Targowiskach. Śmierć Edmunda Sawczyna, zastępcy Żubryda
Artykuł

Obława w Targowiskach. Śmierć Edmunda Sawczyna, zastępcy Żubryda

Autor: Paweł Fornal
W Targowiskach na Podkarpaciu 20 września 1946 r., w obławie zorganizowanej przez Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Krośnie, poległ ppor. Edmund Sawczyn „Mundek”, „Puma” – dowódca II kompanii Samodzielnego Batalionu Operacyjnego NSZ i zastępca jego dowódcy, kpt. Antoniego Żubryda „Zucha”.
Ojciec i Syn
Artykuł

Ojciec i Syn

Autor: Zdzisław Życieński
Trzeci grudnia 1949 roku to data śmierci Kazimierza Żebrowskiego i jego syna Jerzego. Ich losy mają wymiar antycznej tragedii, a przecież nie były fikcją literacką.
Operacja „Lawina”
Artykuł

Operacja „Lawina”

Autor: Dariusz Węgrzyn
W historii powojennego podziemia antykomunistycznego Zgrupowanie Narodowych Sił Zbrojnych Henryka Flamego „Bartka”, działające w latach 1945–1947 na Śląsku Cieszyńskim i Żywiecczyźnie, zajmuje miejsce szczególne. Był to bowiem największy liczebnie konglomerat oddziałów (patroli) NSZ w pojałtańskiej Polsce. Jego historię zakończyła ubecka akcja.
Śląska odyseja żołnierzy z ryngrafami
Artykuł

Śląska odyseja żołnierzy z ryngrafami

Autor: Tomasz Greniuch
Pół kilometra do granicy – podawana, z ust do ust, od czoła kolumny wiadomość sprawiła, że zmarznięci żołnierze zamilkli. Wszystkim udzielił się nastrój nostalgii i tęsknoty za rodzinnym domem.
Trzy lata w ziemiance. Krótka historia ukrywania się braci Ignacego i Pawła Albinów w Puszczy Noteckiej
Artykuł

Trzy lata w ziemiance. Krótka historia ukrywania się braci Ignacego i Pawła Albinów w Puszczy Noteckiej

Autor: Elżbieta Wojcieszyk
W 1941 r. Ignacy i Paweł Albinowie z wcielonej do Rzeszy niemieckiej Wielkopolski trafili do GG i zamieszkali w pow. Jędrzejów. Działały tam grupy zbrojne NSZ. Bracia przyłączyli się do nich.
Ucieczka ze Sterlinga. Niemożliwe okazało się możliwe
Artykuł

Ucieczka ze Sterlinga. Niemożliwe okazało się możliwe

Autor: Patrycja Resel
Urząd Tajnej Policji Państwowej – Geheimes Staatspolizeiamt w Łodzi (od 11 kwietnia 1940 r. – Litzmannstadt) został utworzony na mocy zarządzenia Reichsführera SS Heinricha Himmlera 7 listopada 1939 r. Za siedzibę obrał budynek przy al. Karola Anstadta 7, należący wcześniej do Towarzystwa Szkół Żydowskich w Łodzi.
W służbie Polsce. Lucyna Janikowa
Biogram / Biografia

W służbie Polsce. Lucyna Janikowa

Autor: Elżbieta Strzeszewska
Lucyna Janikowa ps. „Bogna”, żołnierz Narodowych Sił Zbrojnych i Armii Krajowej na północnym Mazowszu, zasłużony wieloletni pedagog, pisarka, społeczniczka. Odeszła 2 stycznia 2022 r.

Wierzchowiny 1945 - krwawy odwet NSZ na skomunizowanej wsi ukraińskiej (a również o...)

Wywiad i kontrwywiad Narodowych Sił Zbrojnych

Autor: Sebastian Bojemski
Zygmunt Adam Zyblewski (1915–1944)
Biogram / Biografia

Zygmunt Adam Zyblewski (1915–1944)

Autor: Justyna Staroń
Do zasobu archiwalnego IPN trafiły materiały dotyczące Zygmunta Adama Zyblewskiego, uczestnika kampanii wrześniowej, jeńca stalagu, działacza podziemia z okresu II wojny światowej, który życie stracił w katowni Gestapo w Forcie III w Pomiechówku.