Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Chłopom polskim szczęść Boże!”
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Chłopom polskim szczęść Boże!”

Autor: Andrzej W. Kaczorowski
Pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do Polski wzbudziła wielkie zainteresowanie także w opozycyjnych środowiskach wiejskich.
(Nie)obecność Prymasa
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

(Nie)obecność Prymasa

Autor: Bartłomiej Noszczak
Wbrew intencjom komunistów przez internowanie prymasa Stefana Wyszyńskiego nie udało im się odciąć go od życia religijno-społecznego. W latach 1953–1956 kardynał nie tylko stał się więźniem sumienia, lecz także mężem opatrznościowym, który w październiku 1956 r. ocalił Polskę przed rozlewem krwi.
Biskup i Prymas. Relacje kard. Stefana Wyszyńskiego z bp. Michałem Klepaczem
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Biskup i Prymas. Relacje kard. Stefana Wyszyńskiego z bp. Michałem Klepaczem

Autor: Ewelina Ślązak
Mimo spolegliwej postawy względem władz komunistycznych bp Klepacz był cenionym współpracownikiem prymasa. Jednak po 1956 r. w sprawach stosunków państwo – Kościół nie cieszył się tak dużym zaufaniem kard. Wyszyńskiego, jak abp Antoni Baraniak czy bp Zygmunt Choromański.
Dlaczego Prymas Wyszyński cierpiał za Wschód?
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Dlaczego Prymas Wyszyński cierpiał za Wschód?

Autor: Grzegorz Polak
Za Kościół na Wschodzie był gotów oddać życie. Czuł się odpowiedzialny za los prześladowanych katolików w krajach podległych Związkowi Sowieckiemu.
Droga do obchodów jubileuszowego roku 1966
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Droga do obchodów jubileuszowego roku 1966

Autor: Łucja Marek
Milenium chrztu Polski przypadło na okres rządów komunistycznych, gdy Kościół znajdował się w bardzo trudnej sytuacji. Przygotowania do jubileuszu trwały dekadę i miały na celu odnowę duchową Narodu oraz zjednoczenie go wokół wartości chrześcijańskich, które dały początek polskiej państwowości.
Dwóch prymasów, dwie drogi. Stefan Wyszyński i József Mindszenty
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Dwóch prymasów, dwie drogi. Stefan Wyszyński i József Mindszenty

Autor: Paweł Skibiński
Kościół w naszej części Europy w latach komunizmu miał dwóch niezłomnych prymasów: polskiego – Stefana Wyszyńskiego, i węgierskiego – Józsefa Mindszentyego. Obaj byli przywódcami duchowego oporu katolików wobec komunistycznego zniewolenia.
Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim. Relacje państwo-Kościół w latach 1945-1956
TYLKO U NAS
Artykuł

Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim. Relacje państwo-Kościół w latach 1945-1956

Autor: Zbigniew Stanuch
Odradzający się po II wojnie światowej na Pomorzu Zachodnim Kościół katolicki stanął przed koniecznością realizacji wielu poważnych zadań. Jednak znane z wrogiej postawy wobec duchownych ówczesne władze komunistyczne, stanowiły poważną przeszkodę w wypełnianiu tej misji.
Egzamin. Kościół a Grudzień ‘70
TYLKO U NAS
Artykuł

Egzamin. Kościół a Grudzień ‘70

Autor: Bartłomiej Noszczak
Aparat władzy PRL zdawał sobie sprawę, że zaplanowana na 13 grudnia 1970 r. podwyżka cen artykułów spożywczych wywoła negatywne reakcje. W ramach akcji „Jesień 1970” zmobilizowano SB do inwigilacji „niepewnych środowisk”, w tym także duchowieństwa.
Jan Paweł II i Prymas Wyszyński
WARTO WIEDZIEĆ
Biogram / Biografia

Jan Paweł II i Prymas Wyszyński

Autor: Paweł Skibiński
Relacje między Prymasem Polski kard. Stefanem Wyszyńskim a kard. Karolem Wojtyłą przyciągają uwagę historyków, zwłaszcza biografów obu tych wielkich postaci historii Kościoła i historii Polski drugiej połowy XX w.
Jasnogórskie Milenium
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Jasnogórskie Milenium

Autor: Radosław Morawski
3 maja 1966 r. nastąpił kulminacyjny punkt centralnych, kościelnych, trzydniowych obchodów Milenium Chrztu Polski, którym była uroczysta suma pontyfikalna odprawiana na wałach klasztoru ojców paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie.
Jasnogórskie Śluby Narodu Polskiego
PAMIĘTAMY
Artykuł

Jasnogórskie Śluby Narodu Polskiego

Autor: Piotr Kordyasz
Do więzionego w Komańczy Prymasa Wyszyńskiego zwrócili się oo. paulini z prośbą o napisanie odnowionych Ślubów Jana Kazimierza. Kardynał odmówił tłumacząc, że jest więźniem z woli Bożej, a więzień musi milczeć. W końcu jednak dał się przekonać. Tak powstały Śluby, których znaczenie trudno przecenić.
Kardynał Stefan Wyszyński wobec Solidarności
POLECAMY
Artykuł

Kardynał Stefan Wyszyński wobec Solidarności

Autor: Rafał Łatka
„Jestem prymasem całej Polski, a nie tylko stoczniowców” – tłumaczył po sierpniu 1980 r. kard. Stefan Wyszyński. Zwierzchnik polskiego Kościoła popierał niezależne związki zawodowe. Jednocześnie – obawiając się, że może dojść do narodowego nieszczęścia – apelował o umiar.
Kompromis w pewnych granicach. Porozumienie państwo – Kościół z 1950 roku
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Kompromis w pewnych granicach. Porozumienie państwo – Kościół z 1950 roku

Autor: Łucja Marek
Episkopat Polski podpisał 14 kwietnia 1950 r. porozumienie z komunistycznym rządem. Ugoda od razu wzbudziła kontrowersje, jako zbyt daleko posunięte ustępstwo Kościoła wobec komunistów.
Kościół bez Prymasa
PAMIĘTAMY
Artykuł

Kościół bez Prymasa

Autor: Bartłomiej Noszczak
Aresztowanie Prymasa Stefana Wyszyńskiego w nocy z 25 na 26 września 1953 r. było silnym ciosem wymierzonym Kościołowi katolickiemu w Polsce przez komunistyczny reżim Bieruta. Było to o tyle istotne, że Kościół był w tym czasie ostatnią instytucją opozycyjną wobec narzuconego przez Moskwę systemu.
Kościół katolicki a Solidarność (1980–1981)
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Kościół katolicki a Solidarność (1980–1981)

Autor: Rafał Łatka
Wpływ Kościoła na świat ludzi pracy ujawnił się już w okresie strajków, które rozpoczęły się w lipcu 1980 r. w Lublinie i wkrótce ogarnęły cały kraj. To oddziaływanie było widoczne także później, gdy powstała „Solidarność”. W swojej analizie chciałbym zwrócić uwagę na trzy jego płaszczyzny.
Milenium Chrztu Polski w Piekarach Śląskich – Duchowej Stolicy Górnego Śląska
POLECAMY
Artykuł

Milenium Chrztu Polski w Piekarach Śląskich – Duchowej Stolicy Górnego Śląska

Autor: Radosław Morawski
22 maja 1966 r. w Sanktuarium Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Piekarach Śląskich odbyły się uroczystości związane z Milenium Chrztu Polski, z udziałem przedstawicieli Episkopatu Polski na czele z prymasem kardynałem Stefanem Wyszyńskim.
Milenium chrztu Polski. Krok na drodze do wolności
POLECAMY
Artykuł

Milenium chrztu Polski. Krok na drodze do wolności

Autor: Filip Musiał
14 kwietnia 1966 roku – tysiąc lat od symbolicznej daty przyjęcia chrztu przez Mieszka I – rozpoczęły się obchody milenium chrztu Polski.
Millenium Chrztu Polski
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Millenium Chrztu Polski

Autor: Agnieszka Wygoda
Dnia 3 maja 1966 roku na jasnogórskich błoniach tysiące Polaków ze wszystkich zakątków kraju modliło się przed cudownym obrazem Matki Bożej Częstochowskiej dziękując za tysiącletnią obecność chrześcijaństwa na naszych ziemiach i zawierzając Bogu Ojczyznę na kolejne Millenium.
Naznaczeni KL Dachau. O losie rocznika kapłańskiego prymasa Wyszyńskiego
TYLKO U NAS
Artykuł

Naznaczeni KL Dachau. O losie rocznika kapłańskiego prymasa Wyszyńskiego

Autor: Łucja Marek
Szacuje się, że w czasie drugiej wojny światowej blisko 3 tys. polskich duchownych poniosło śmierć, to jest prawie 20 proc. przedwojennego duchowieństwa. Kościół katolicki w Polsce poniósł ogromne straty osobowe i materialne.
Niekwestionowany przywódca
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Niekwestionowany przywódca

Autor: Rafał Łatka
Prymas Stefan Wyszyński odgrywał w rzeczywistości społeczno-politycznej PRL bardzo ważną rolę. Był traktowany jako interrex i cieszący się olbrzymim autorytetem wyraziciel dążeń narodu.
Nieuniknione starcie. Komunizm praktyczny w oczach Stolicy Apostolskiej i Kościoła w Polsce (1945–1989)
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Nieuniknione starcie. Komunizm praktyczny w oczach Stolicy Apostolskiej i Kościoła w Polsce (1945–1989)

Autor: Jan Żaryn
O nazizmie i bolszewizmie Stolica Apostolska miała zdanie wyrobione co najmniej od czasu, gdy w 1937 r. zdecydowała się na niemal równoległe wydanie dwóch encyklik potępiających pogańskie ideologie i praktyki rządów Rzeszy Niemieckiej i ZSRS. Okoliczności wybuchu wojny potwierdziły tylko tę opinię.
Odsłonięcie pomnika Kardynała Stefana Wyszyńskiego
TYLKO U NAS
Artykuł

Odsłonięcie pomnika Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Autor: Marzena Bonikowska
Uroczystość odsłonięcia w Warszawie pomnika kardynała Stefana Wyszyńskiego odbyła się 27 maja 1987 roku, w wigilię 6. rocznicy śmierci Prymasa.
Ojciec Soboru Watykańskiego II
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Ojciec Soboru Watykańskiego II

Autor: Ewa Czaczkowska
Kardynał Stefan Wyszyński na Soborze Watykańskim II reprezentował nie tylko Kościół w Polsce. Był też przedstawicielem katolików na Wschodzie.
Ostatnie lata działalności Prymasa Wyszyńskiego
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Ostatnie lata działalności Prymasa Wyszyńskiego

Autor: ks. Dominik Zamiatała, Rafał Łatka
Największą wartością duszpasterską były dla niego wiara ludu, jego przywiązanie do Kościoła, jego więź z Kościołem w Chrystusie i Jego Matce.
Pierwsza próba sił w Gdańsku. Obchody Milenium Chrztu Polski nad Motławą
TYLKO U NAS
Artykuł

Pierwsza próba sił w Gdańsku. Obchody Milenium Chrztu Polski nad Motławą

Autor: Daniel Gucewicz
Gdy pod koniec maja 1966 roku do Gdańska przybył prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński, aby z całą diecezją gdańską świętować obchody Milenium Chrztu Polski, na ulicach miasta doszło do manifestacyjnego sprzeciwu ludzi wobec komunistycznej propagandy. Po raz pierwszy do akcji wkroczyły jednostki ZOMO, a na uczestników demonstracji spadły surowe kary...
Pogrzeb niekoronowanego króla Polski
PAMIĘTAMY
Artykuł

Pogrzeb niekoronowanego króla Polski

Autor: Grzegorz Polak
Rankiem 28 maja 1981 r. cała Polska stanęła w miejscu. Zmarł arcybiskup metropolita gnieźnieński i warszawski, Prymas Polski, kard. Stefan Wyszyński, nazwany przez kard. Karola Wojtyłę „Prymasem Tysiąclecia”.
Proces kurii krakowskiej. Komuniści w walce z Kościołem
NOWY NUMER BIULETYNU IPN
Artykuł

Proces kurii krakowskiej. Komuniści w walce z Kościołem

Autor: Filip Musiał
W styczniu 1953 r., władze PRL przeprowadziły pokazową rozprawę nazwaną w mediach procesem kurii krakowskiej. Była ona ważnym etapem w działaniach sowietyzowanej „ludowej” Polski skierowanych przeciwko Kościołowi.
Prymas Stefan Wyszyński i jego związki z Armią Krajową
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Prymas Stefan Wyszyński i jego związki z Armią Krajową

Autor: Marek Jedynak
W biografii Prymasa Tysiąclecia wątek związany z II wojną światową jest mało znany i zazwyczaj odsuwany na dalszy plan. Przypomnijmy zatem, że w okresie okupacji niemieckiej ks. Wyszyński był żołnierzem AK. Także po wojnie nie tylko podtrzymywał on kontakty z przedstawicielami Polskiego Państwa Podziemnego, lecz także wydatnie ich wspierał.
Prymas Stefan Wyszyński wobec Grudnia 1970 r.
TYLKO U NAS
Artykuł

Prymas Stefan Wyszyński wobec Grudnia 1970 r.

Autor: Rafał Łatka
Kardynał Stefan Wyszyński odgrywał przez cały okres swojej prymasowskiej posługi istotną rolę w rzeczywistości społeczno-politycznej Polski „ludowej”. Była ona szczególnie widoczna w okresie kolejnych kryzysów ustrojowych takich jak: październik 1956 r. czy marzec 1968 r.
Prymas Tysiąclecia w oczach jego następcy
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Prymas Tysiąclecia w oczach jego następcy

Autor: Milena Kindziuk
Ważnym świadkiem życia i działalności kard. Stefana Wyszyńskiego, a także promotorem pamięci o nim był kard. Józef Glemp – jego najbliższy współpracownik i następca na stolicy prymasowskiej.
Prymas wobec rolniczej „Solidarności”
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Prymas wobec rolniczej „Solidarności”

Autor: Andrzej W. Kaczorowski
Zaangażowanie kard. Stefana Wyszyńskiego na rzecz powstających po sierpniu 1980 r. związków zawodowych rolników indywidualnych prof. Andrzej Stelmachowski nazwał „ostatnią wielką akcją społeczną Prymasa Tysiąclecia”.
Prymas Wyszyński – prekursor Solidarności
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Prymas Wyszyński – prekursor Solidarności

Autor: Paweł Skibiński
Kardynał Stefan Wyszyński doczekał się bodaj pięciu biografii, z których rekordowa ma objętość dwudziestu tomów. Niewątpliwie był postacią wyjątkową, a przecież wciąż mamy trudności z interpretacją jego dokonań, także tych z lat 1980-1981. Dlaczego tak się dzieje?
Prymas Wyszyński w perspektywie zmagań o niepodległość
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Prymas Wyszyński w perspektywie zmagań o niepodległość

Autor: Jan Żaryn
W latach 1945–1948 istniał wśród polskich biskupów spór dotyczący kwestii: czy powielająca schematy i metody moskiewskie ekipa komunistyczna będzie obecna w naszym kraju przez dłuższy czas (40, 50, 80 lat), czy raczej będziemy się musieli z nią mierzyć tylko przez kilka lat?
Prymas Wyszyński wobec Ziem Zachodnich
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Prymas Wyszyński wobec Ziem Zachodnich

Autor: Ks. Dominik Zamiatała
Prymas Polski Stefan Wyszyński interesował się każdym przejawem życia społecznego i religijnego na Ziemiach Zachodnich. Znał je dobrze, również dzięki częstym wizytacjom na tych terenach. I był świadomy roli, którą ma do odegrania Kościół w misji ich scalenia z Ojczyzną.
Stefan kardynał Wyszyński – znaczenie dla Kościoła Powszechnego
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Stefan kardynał Wyszyński – znaczenie dla Kościoła Powszechnego

Autor: Paweł Skibiński
Większość badaczy jest zgodna, że kard. Wyszyński to jedna z kluczowych postaci najnowszych dziejów Polski. Znaczenie jego działalności i dokonań wykracza jednak daleko poza granice naszego kraju. Był on z pewnością jednym z najważniejszych hierarchów Kościoła Powszechnego drugiej połowy XX wieku.
Stefan Wyszyński i „Ósemka” – początek
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Stefan Wyszyński i „Ósemka” – początek

Autor: Barbara Świtalska-Starzeńska
„Stefku, nie ma Kościoła mężczyzn i Kościoła kobiet, jest tylko jeden Kościół – Chrystusowy”. Te słowa usłyszał ks. Stefan Wyszyński od swojego kierownika duchowego, ks. Władysława Korniłowicza.
Śląskie drogi Prymasa Wyszyńskiego
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Śląskie drogi Prymasa Wyszyńskiego

Autor: Adam Dziurok
Omawiając związki Stefana Wyszyńskiego z Górnym Śląskiem i jego mieszkańcami, przede wszystkim należy zauważyć, że został on prymasem dzięki Ślązakowi – kard. Augustowi Hlondowi, który musiał dostrzec w nim potencjał i osobowość zdolną do kierowania polskim Kościołem w mrocznych czasach komunizmu.
Śmierć Prymasa Tysiąclecia
PAMIĘTAMY
Wspomnienie

Śmierć Prymasa Tysiąclecia

Autor: Łucja Marek
28 maja 1981 r. o godzinie 4:40 zmarł Prymas Polski, kard. Stefan Wyszyński. „Przyczyną zgonu był rozsiany proces nowotworowy jamy brzusznej o wybitnej złośliwości i szybkim postępie” – napisano w komunikacie lekarskim.
Święto ze skazą
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Święto ze skazą

Autor: Bartłomiej Noszczak
Obchody Milenium Chrztu Polski były dziełem życia prymasa Stefana Wyszyńskiego. Cieniem na tym wydarzeniu kładła się opresyjna polityka wyznaniowa ekipy Władysława Gomułki.
W kierunku konfrontacji…
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

W kierunku konfrontacji…

Autor: Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki
Polityka wyznaniowa państwa zarządzanego przez władze komunistyczne koncentrowała się na walce z Kościołem katolickim. System polityczny oparty na ideologii marksistowskiej, doktrynalnie rozumiany „rozdział państwa od Kościoła”, laicyzacja przeprowadzana rozmaitymi metodami przez instytucje państwowe (w tym przy pomocy terroru sił represji) – miały służyć odciągnięciu społeczeństwa od Kościoła, rozbiciu i dezintegracji struktur kościelnych, zastraszeniu duchowieństwa i poddaniu kontroli jego działalności. Przez kilkadziesiąt lat w Polsce „ludowej” między Kościołem a komunistami trwała walka o „rząd dusz”.
Wielkie dni Polski
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Wielkie dni Polski

Autor: Rafał Łatka
„Do wymiaru światowego należy bodaj wybór Polaka na Stolicę Piotrową poprzez tajemniczą śmierć dwóch papieży. Polska, tak bardzo krytykowana przez różne państwa (Francja, Belgia, Holandia, Niemcy), stała się nadzieją krajów katolickich ujawnioną w wyborze Polaka na głowę Kościoła – i to takiego Polaka” – zapisał Prymas na kartach swoich Pro memoria 31 XII 1978 roku.
Władze PRL wobec arcybiskupa poznańskiego Antoniego Baraniaka w latach 1957–1977
TYLKO U NAS
Artykuł

Władze PRL wobec arcybiskupa poznańskiego Antoniego Baraniaka w latach 1957–1977

Autor: Konrad Białecki
W trakcie pełnienia posługi arcybiskupa poznańskiego, ks. Antoni Baraniak doświadczył zarówno oficjalnych nacisków i szykan ze strony władz jak również inwigilacji i licznych prób dezorganizacji jego pracy duszpasterskiej przez Służbę Bezpieczeństwa.
Zwycięstwo Kościoła. Prymas Tysiąclecia o pierwszej papieskiej pielgrzymce do Polski
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Zwycięstwo Kościoła. Prymas Tysiąclecia o pierwszej papieskiej pielgrzymce do Polski

Autor: Rafał Łatka
„Czy to nie fenomen, żeby komuniści stawiali krzyż na Placu Zwycięstwa?” – pytał w czerwcu 1979 r. kard. Stefan Wyszyński, komentując wizytę Jana Pawła II w Ojczyźnie.
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2024 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510