Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Stefan Starzyński. Chciał, by Warszawa była wielka
PAMIĘTAMY
Artykuł

Stefan Starzyński. Chciał, by Warszawa była wielka

Autor: Irena Siwińska
Według ustaleń pionu śledczego Instytutu Pamięci Narodowej Stefan Starzyński, ostatni prezydent przedwojennej Warszawy, zginął z rąk gestapowców pomiędzy 21 a 23 grudnia 1939 r. w Warszawie lub w jej okolicach.
Strażnicy ,,Morza Pińskiego”
POLECAMY
Artykuł

Strażnicy ,,Morza Pińskiego”

Autor: Rafał Michliński
W czasie wojny polsko-bolszewickiej (1919–1920) na poleskich błotach i bezdrożach utworzono Flotyllę Pińską, która na stałe wpisała się w krajobraz Polesia i przez całe dwudziestolecie międzywojenne była symbolem trwania polskiej państwowości.
Śladami „wyzwoleńczego” marszu Armii Czerwonej jesienią 1939 r. Zbrodnia na rodzinie Boryczków
TYLKO U NAS
Artykuł

Śladami „wyzwoleńczego” marszu Armii Czerwonej jesienią 1939 r. Zbrodnia na rodzinie Boryczków

Autor: Sławomir Kalbarczyk
2 października 1939 r. do Kamionki wkroczyła grupa żołnierzy Armii Czerwonej. Na jej czele stał politruk Rodion Bierdnikow, który, najprawdopodobniej inspirowany przez miejscowych komunistów, postanowił rozstrzelać rodzinę Boryczków – jako „wrogów ludu”. Wedle polskich relacji napastnicy najpierw otoczyli dworek...
Święto Niepodległości za drutami
POLECAMY
Artykuł

Święto Niepodległości za drutami

Autor: Sławomir Kalbarczyk
O Święcie Niepodległości Polacy pamiętali także w skrajnie ciężkich warunkach niewoli jenieckiej w Związku Sowieckim. W 1939 roku 11 Listopada obchodzono m.in. w obozie w Starobielsku.
Tajemnice panewnickich lasów
TYLKO U NAS
Artykuł

Tajemnice panewnickich lasów

Autor: Grzegorz Bębnik
Nigdy już zapewne nie poznamy dokładnej liczby ofiar pierwszych dni września 1939 r. w Katowicach. Ustalenia śledztwa, jakie prowadził katowicki oddział IPN mówią o około 150 zabitych - zarówno w walkach, jak i egzekucjach.
Tragiczne losy komendanta „Strzelca” z Iwonicza
TYLKO U NAS
Artykuł

Tragiczne losy komendanta „Strzelca” z Iwonicza

Autor: Paweł Fornal, Adam Nycz
Tytułowy komendant „Strzelca”, sierżant Mikołaj Nycz, to zaginiony w mrokach tragicznych losów wojennych II Rzeczpospolitej bohater. Dzięki staraniom Pana Adama Nycza, zajmującego się historią swojego stryja, udało się jego postać przywrócić do zbiorowej pamięci.
Tragiczny dzień w historii Sulejowa
TYLKO U NAS
Artykuł

Tragiczny dzień w historii Sulejowa

Autor: Paweł Wąs
Barbarzyńskie bombardowanie Sulejowa przez Luftwaffe, w wyniku którego miasto zostało doszczętnie zniszczone, a śmierć poniosło ponad 700 osób, do dziś uważane jest przez jego mieszkańców za jedno z najtragiczniejszych wydarzeń w historii grodu nad Pilicą.
Triumf wojny
POLECAMY
Artykuł

Triumf wojny

Autor: Tomasz Stempowski
Przerażenie. Strach. Groza. Jedno z tych uczuć – a może wszystkie – maluje się na twarzy kobiety uwiecznionej na zdjęciu. Obiektyw aparatu uwięził w kadrze wykrzywione rysy, jakby kobieta skamieniała. Zdjęcie wykonano 12 września 1939 roku w Końskich.
Ucieczka w zaświaty. Tajemnicza śmierć majora Wierusz–Kowalskiego
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Ucieczka w zaświaty. Tajemnicza śmierć majora Wierusz–Kowalskiego

Autor: Dariusz Żurek
Młody, perspektywiczny oficer II RP, artylerzysta i łącznościowiec, uczestnik Wojny Obronnej 1939 r., konspirator i uczestnik Powstania Warszawskiego, oficer tzw. „odrodzonego” Wojska Polskiego. Jego barwną biografię zamyka niestety krwawa karta z dziejów komunistycznego terroru.
Ułańska epopeja ’39. 1. Pułk Kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Ułańska epopeja ’39. 1. Pułk Kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza

Autor: Tomasz Chwietkiewicz
Mieli strzec Kresów Wschodnich, ale rozkazy rzuciły ich w 1939 r. na zachodnią granicę. Przeszli całą Polskę, bijąc się zaciekle z Niemcami i Sowietami. Później ginęli z rąk NKWD, walczyli w podziemiu i na frontach II wojny światowej.
Uratować złoto
POLECAMY
Artykuł

Uratować złoto

Autor: Krzysztof Kopeć
We wrześniu 1939 roku zapasy złota Banku Polskiego miały wartość 463 mln złotych. Władze polskie robiły wszystko, by nie dostało się ono w ręce żadnego z dwóch agresorów. Wywiezienie z ogarniętego wojennym chaosem kraju ładunku ważącego prawie 80 ton wydaje się niemożliwością. A jednak się udało…
W krzywym (niezupełnie) zwierciadle. Polska z perspektywy władz i ludności ZSRS w przededniu i podczas sowieckiej agresji we wrześniu 1939 roku
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

W krzywym (niezupełnie) zwierciadle. Polska z perspektywy władz i ludności ZSRS w przededniu i podczas sowieckiej agresji we wrześniu 1939 roku

Autor: Sławomir Kalbarczyk
Zohydzanie przez agresora ofiary swej zbrojnej napaści jest tak stare jak same wojny. U progu II wojny światowej Sowieci stosowali tę metodę wobec Polski. I to na wielką skalę.
W legionach, dywersji i konspiracji. Kazimierz Kierzkowski (1890-1942)
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

W legionach, dywersji i konspiracji. Kazimierz Kierzkowski (1890-1942)

Autor: Anna Czocher
Szybkie postępy wojsk niemieckich we wrześniu 1939 r. spowodowały, że przegrana biorących udział w wojnie regularnych oddziałów Wojska Polskiego wydawała się nieuchronna. Dla części walczących stało się jasne, że wraz z klęską na froncie rozpoczyna się walka podziemna.
Walki Grupy „Kielce” pod Kajetanowem i Barczą w dniach 5-7 września 1939 roku
TYLKO U NAS
Artykuł

Walki Grupy „Kielce” pod Kajetanowem i Barczą w dniach 5-7 września 1939 roku

Autor: Marek Jończyk
Każda kolejna rocznica wybuchu II wojny światowej skłania do głębokich refleksji. Przywołując dramatyczne wydarzenia z 1939 r., warto przypomnieć przebieg jednej z najkrwawszych bitew tego okresu stoczonej na Kielecczyźnie.
We wrogim otoczeniu? Polscy jeńcy wojenni a ludność cywilna w ZSRS (1939–1940)
TYLKO U NAS
Artykuł

We wrogim otoczeniu? Polscy jeńcy wojenni a ludność cywilna w ZSRS (1939–1940)

Autor: Sławomir Kalbarczyk
Stosunek władz sowieckich do polskich jeńców wojennych osadzonych w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie jest znany. Najdobitniejszy wyraz znalazł on w zbrodniczej uchwale Politbiura KC WKP(b) z 5 marca 1940 r., przewidującej ich wymordowanie. A jak się do nich odnosiła miejscowa ludność cywilna?
Wehrmacht i nowe „zasady” wojny. Masakra ludności cywilnej w Częstochowie, 4 września 1939 roku
TYLKO U NAS
Artykuł

Wehrmacht i nowe „zasady” wojny. Masakra ludności cywilnej w Częstochowie, 4 września 1939 roku

Autor: Mirosław Sikora
Tak zwany „krwawy poniedziałek” w Częstochowie, 4 września 1939 r., to jeden z kilku najbardziej jaskrawych przykładów radykalnej zmiany w filozofii prowadzenia wojny przez armię niemiecką pod rządami narodowych socjalistów.
Węgiersko-Polski Komitet Opieki nad Uchodźcami (1939–1944)
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Węgiersko-Polski Komitet Opieki nad Uchodźcami (1939–1944)

Autor: Emilia Rydel
Zaraz po wybuchu wojny Węgrzy powołali komitet udzielający bezinteresownej pomocy polskim uciekinierom. Działał on nieprzerwanie od września 1939 do marca 1944 i dzielił się na 5 wydziałów odpowiadających za zakwaterowanie, tworzenie obozów, opiekę nad chorymi, kierowanie do pracy i administrację.
Węgrzy wobec agresji niemieckiej na Polskę
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Węgrzy wobec agresji niemieckiej na Polskę

Autor: Anna Kołakowska
Mimo nacisków Berlina Królestwo Węgier nie przyłożyło ręki do niemieckiej napaści na Polskę we wrześniu 1939 r., później zaś dyskretnie wspierało ewakuację polskich żołnierzy do Francji.
Wielka ewakuacja 1939-1940
TYLKO U NAS
Artykuł

Wielka ewakuacja 1939-1940

Autor: Janusz Wróbel
17 września 1939 r. Naczelny Wódz marsz. Edward Rydz-Śmigły wydał „Dyrektywę ogólną”, która w związku z szybkimi postępami wojsk niemieckich i wkroczeniem Armii Czerwonej na teren Polski, nakazywała wycofanie oddziałów Wojska Polskiego „na Rumunię względnie Węgry”.
Wielka ucieczka marszałka Śmigłego-Rydza z Rumunii
POLECAMY
Artykuł

Wielka ucieczka marszałka Śmigłego-Rydza z Rumunii

Autor: Marcin Majewski
Wieczorem, 15 grudnia 1940 r., marsz. Edward Śmigły-Rydz zbiegł z pilnie strzeżonego miejsca internowania w Rumunii i po dwóch dniach dotarł do stolicy Węgier – Budapesztu.
Witkacy – świadek początku i końca niepodległości
POLECAMY
Artykuł

Witkacy – świadek początku i końca niepodległości

Autor: Marek Klecel
Witkacy, czyli Stanisław Ignacy Witkiewicz, pisarz, malarz i filozof, brał udział w I wojnie światowej w Rosji, był świadkiem rewolucji komunistycznej, pod wpływem której szybko wrócił do Polski.
Wrzesień 1939 oczami młodej Żydówki z Przeworska
TYLKO U NAS
Artykuł

Wrzesień 1939 oczami młodej Żydówki z Przeworska

Autor: Łukasz Chrobak
Przeworsk, niewielkie miasteczko, przed 1939 r. znajdowało się na terenie województwa lwowskiego, było też siedzibą powiatu. Na ponad 7 tys. mieszkańców 1449 osób stanowiła ludność żydowska. Niemniej jednak oba środowiska w miarę zgodnie ze sobą współżyły. W okresie międzywojennym działało tam kilkanaście żydowskich stowarzyszeń.
Wrzesień 1939 roku
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Wrzesień 1939 roku

Autor: Włodzimierz Suleja
Wojnę, której nieuchronność zapowiadał pakt Niemiec Hitlera i Rosji Stalina, przyniósł pierwszy dzień września 1939 r. Z trzech stron – od północy, zachodu i południa – na broniące całej linii granicznej oddziały polskie ruszyły przeważające liczebnie i wyposażone w nowocześniejszy sprzęt niemieckie kolumny.
Wrzesień 1939 roku w Busku-Zdroju
TYLKO U NAS
Artykuł

Wrzesień 1939 roku w Busku-Zdroju

Autor: Karolina Trzeskowska-Kubasik
Tragiczne wydarzenia 1939 r. to bolesny moment naszej historii. Wdzierająca się do kraju nawała niemiecka siała śmierć i zniszczenie. Choć Busko-Zdrój nie stało się ostatecznie areną większych starć, to również dotknięte zostało wojennym koszmarem.
Wybuch II wojny światowej i ucieczki ludności cywilnej w kierunku granic wschodnich
TYLKO U NAS
Artykuł

Wybuch II wojny światowej i ucieczki ludności cywilnej w kierunku granic wschodnich

Autor: Anna Pyżewska
Niemal od razu po wybuchu II wojny światowej ku wschodnim granicom państwa polskiego ruszyły setki tysięcy cywilów, uciekając przed niemiecką nawałą. Zdecydowaną większość uciekinierów stanowiła ludność żydowska.
Wymiana okupantów
POLECAMY
Artykuł

Wymiana okupantów

Autor: Andrzej Brzozowski
23 sierpnia 1939 roku w Moskwie Joachim von Ribbentrop i Wiaczesław Mołotow,. ministrowie spraw zagranicznych III Rzeszy i ZSRS oficjalnie sygnowali dokument nazywany paktem o nieagresji.
Wzór żołnierza porucznik Józef Schodowski
WARTO ZAJRZEĆ
Biogram / Biografia

Wzór żołnierza porucznik Józef Schodowski

Autor: Jerzy Kirszak
Józef Stanisław Schodowski urodził się 2 marca 1904 r. w Raciążu, w powiecie sierpeckim województwa warszawskiego (był synem Juliana, właściciela ziemskiego, i Julianny z d. Dembek). do szkoły powszechnej uczęszczał w Raciążu.
Z bolszewikami nie walczyć…
TYLKO U NAS
Artykuł

Z bolszewikami nie walczyć…

Autor: Mirosław Szumiło
Rankiem 17 września 1939 r. agresja sowiecka zadała cios w plecy Wojsku Polskiemu walczącemu z Niemcami. Wśród zaskoczonych dowódców polskich jednostek panowała wówczas dezorientacja. Wydana wieczorem tego feralnego dnia dyrektywa naczelnego wodza przyniosła zaś tragiczne skutki.
Zanim powstała Armia Krajowa. Zaskakujące początki polskiej konspiracji wojskowej II wojny światowej
POLECAMY
Artykuł

Zanim powstała Armia Krajowa. Zaskakujące początki polskiej konspiracji wojskowej II wojny światowej

Autor: Adam Stefan Lewandowski
„Cóż to za przywódca konspiracji, który rozpoczyna swe pierwsze kroki od tego, że upija się prawie do nieprzytomności” – skomentował w swej książce Kwatera 139. Opowieść o marszałku Rydzu-Śmigłym moment przekazania rozkazu o utworzeniu podziemnej armii Cezary Leżeński. Kto miał się upić i dlaczego?
Zbrodnia Pomorska – Paterek
TYLKO U NAS
Artykuł

Zbrodnia Pomorska – Paterek

Autor: Tomasz Ceran
Na ekspozycji stałej Muzeum II Wojny Światowej w sekcji „Terror” znajduje się siedem czarnych tabliczek z nazwami miejsc kaźni polskiej ludności cywilnej z pierwszych miesięcy okupacji niemieckiej.
Zbrodnia Pomorska 1939 roku
TYLKO U NAS
Artykuł

Zbrodnia Pomorska 1939 roku

Autor: Tomasz Ceran, Izabela Mazanowska, Monika Tomkiewicz
Pojęcie „Zbrodni Pomorskiej 1939 roku” obejmuje akty eksterminacji bezpośredniej dokonane na ludności polskiej od września do grudnia 1939 r. (w niektórych miejscach do początku 1940 r.) przez oddziały Volksdeutscher Selbstschutz, przy aktywnym wsparciu Wehrmachtu i SS.
Zbrodnie niemieckich grup operacyjnych jesienią 1939 roku
POLECAMY
Artykuł

Zbrodnie niemieckich grup operacyjnych jesienią 1939 roku

Autor: Marcin Przegiętka
W ślad za dywizjami Wehrmachtu na ziemiach polskich pojawiły się grupy operacyjne Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa, składające się z około 2700 funkcjonariuszy niemieckiej policji (w tym gestapo) i członków SS.
Zbrodnie Wehrmachtu w trakcie kampanii polskiej 1939 r.
TYLKO U NAS
Artykuł

Zbrodnie Wehrmachtu w trakcie kampanii polskiej 1939 r.

Autor: Tomasz Sudoł
Agresja Niemiec na Polskę była niezwykle brutalną kampanią wojenną, w której zbrodnie wojenne były zjawiskiem codziennym. Wehrmacht – armia narodowosocjalistycznych Niemiec – prowadził wojnę z pogwałceniem konwencji międzynarodowych i zupełną pogardą dla przeciwnika.
Zbrodnie Wehrmachtu we wrześniu 1939 r. na terenie Pińczowa
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Zbrodnie Wehrmachtu we wrześniu 1939 r. na terenie Pińczowa

Autor: Karolina Trzeskowska-Kubasik
2 września 1939 r. w Pińczowie bomby spadły na posesje przy ul. 3 Maja oraz w okolice więzienia. Na terenie miasta wzmagała się panika. Do Pińczowa przybyli pracownicy administracji cywilnej ewakuowani ze Śląska i z Zagłębia. W tym samym czasie w Pińczowie nastąpiła ewakuacja instytucji i urzędów.
Zbrodnie Wehrmachtu we wrześniu 1939 r. na terenie powiatu stopnickiego (buskiego)
TYLKO U NAS
Artykuł

Zbrodnie Wehrmachtu we wrześniu 1939 r. na terenie powiatu stopnickiego (buskiego)

Autor: Karolina Trzeskowska-Kubasik
Sytuacja militarna w powiecie stopnickim (buskim) we wrześniu 1939 podobnie jak i w innych rejonach Polski była bardzo ciężka. Oprócz druzgocącej przewagi liczebnej i technicznej nieprzyjaciela, poważnym problemem na tym terenie pozostawała kwestia braku rozpoznania sił wojsk niemieckich.
Złoczów 1939. Przykład sowieckiej zbrodni
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Złoczów 1939. Przykład sowieckiej zbrodni

Autor: Sławomir Kalbarczyk
Funkcjonariusze Oddziałów Specjalnych NKWD uznali, że w warunkach bojowych przejmują funkcję Czeka z okresu wojny domowej. Oznaczało to, że przyznawali sobie prawo nie tylko do aresztowania „wrogich elementów”, lecz także do ich eksterminacji.
poprzednia < 1
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2024 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510