Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Bolszewicy na kolanach. Bitwa warszawska”. Dodatek specjalny Instytutu Pamięci Narodowej do „Gazety Polskiej Codziennie”
Biblioteka cyfrowa

„Bolszewicy na kolanach. Bitwa warszawska”. Dodatek specjalny Instytutu Pamięci Narodowej do „Gazety Polskiej Codziennie”

Autor: Karol Nawrocki, Elżbieta Kowalczyk, Konrad Rokicki, Robert Spałek, Michał Zarychta
„Upadł Związek Sowiecki, ale sowieckie myślenie nie opuściło rosyjskich elit władzy. Na naszych oczach historia zatacza koło. Władimir Putin nie od dziś chętnie odwołuje się do sowieckiego dziedzictwa.”
„Idą kołnierze…” czyli o udostępnianiu, rozpowszechnianiu i cenzurze muzyki rockowej w latach osiemdziesiątych
POLECAMY
Artykuł

„Idą kołnierze…” czyli o udostępnianiu, rozpowszechnianiu i cenzurze muzyki rockowej w latach osiemdziesiątych

Autor: Robert Spałek
W latach osiemdziesiątych muzyka rockowa była masowo rozpowszechniana i dystrybuowana dwoma kanałami: oficjalnym, koncesjonowanym przez władzę, oraz kanałem autonomicznym wobec władz, definiowanym jako niezależny (undergroundowy, alternatywny). Choć określenia te są mało precyzyjne, to oddają istotę rzeczy.
Audio/Video

„Jest to potworna, makabryczna kompromitacja dla partii, że po 36 latach sprawowania władzy trzeba jej bronić siłą milicyjną”

Autor: Robert Spałek
„Mam w d… taką partię”, czyli Gomułka jako komunistyczny antysemita?
POLECAMY
Artykuł

„Mam w d… taką partię”, czyli Gomułka jako komunistyczny antysemita?

Autor: Robert Spałek
Czy zgadzamy się na to, czy nie, doświadczenie komunizmu pozostaje częścią naszej zbiorowej przeszłości i indywidualnych tożsamości.
Audio/Video

„Migawki z okupowanej Warszawy” - rok 1940

Autor: Tomasz Łabuszewski, Michał Zarychta, Maciej Żuczkowski, Robert Spałek, Elżbieta Kowalczyk
Audio/Video

„Udzielne księstwo? Relacje między partią komunistyczną a służbami bezpieczeństwa w PRL” [PANEL 1]

Autor: Adam Bosiacki, Robert Spałek, Paweł Sztama, Krzysztof Madej, Adam Dziuba
Audio/Video

Berman - stalinowski zbrodniarz na Polskę

Autor: Rafał Dudkiewicz, Robert Spałek
Audio/Video

Demiurg czy Demon? Adam Michnik w dokumentach SB

Autor: Piotr Woyciechowski, Roman Graczyk, Robert Spałek, Rafał Ziemkiewicz
Dlaczego Gomułka kłamał i milczał w sprawie Katynia?
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Dlaczego Gomułka kłamał i milczał w sprawie Katynia?

Autor: Robert Spałek
Najprostsza i bliska prawdy odpowiedź na postawione w tytule pytanie brzmi: bo był komunistą. To dla niektórych kończy temat, skoro już znamy konkluzję, ale przecież ciekawie byłoby zajrzeć za kulisy dawnej polityki i dowiedzieć się czegoś więcej.
Audio/Video

Droga do Września 39, wykład dr. Roberta Spałka i promocja książki Migawki z okupowanej Warszawy 39

Autor: Robert Spałek
Audio/Video

Dzieje partii politycznych w powojennej Polsce... Referaty wprowadzające: Polska Partia Robotnicza i kłopoty z hegemonią. Fałszywa Polska Partia Socjalistyczna w walce o autonomię.

Autor: Piotr Gontarczyk, Robert Spałek
Audio/Video

Gomułka, Jaruzelski, Kiszczak. Mity honoru

Autor: Robert Spałek, Piotr Gontarczyk, Lech Kowalski
Audio/Video

Jak Józef Stalin instalował władzę komunistyczną w Polsce? Jakie metody stosowało kierownictwo PPR, a potem PZPR wobec swoich oponentów? Książka Teresy Torańskiej „Oni” jest zapisem rozmów z najważniejszymi i mniej znaczącymi działaczami komunistycznymi.

Autor: Robert Spałek, Rafał Dudkiewicz
Audio/Video

Jak zmieniało się polskie społeczeństwo w XX wieku? Jakie znaczenie dla naszej zbiorowej tożsamości miały lata wojny i komunizmu? Czy w latach 1939–1956 w Polsce dokonała się rewolucja społeczna?

Autor: Robert Spałek, Rafał Dudkiewicz
Audio/Video

Jakie mieliśmy i mamy mody historyczne? Co zrobić z zalewem internetowych historyków? Czy historyk ma powinności moralne? Kto czyta naukowe książki historyczne?

Autor: Rafał Dudkiewicz, Antoni Dudek, Krzysztof Rak, Robert Spałek
Audio/Video

Jakim człowiekiem był Edward Gierek? Jak historycy oceniają politykę i skutki decyzji podjętych przez niego? Dlaczego wiele osób wciąż wspomina dekadę Gierka z nostalgią?

Autor: Rafał Dudkiewicz, Jakub Szumski, Robert Spałek
Audio/Video

Jesienią 1947 r. dwóch przywódców partii opozycyjnych wobec komunistów opuściło pojałtańską Polskę. Dlaczego wcześniej zdecydowali się na powrót do kraju? Jak usiłowali budować jawną opozycję? Czy komuniści próbowali przejąć sztandary przedwojennych partii lewicowych i centrowych?

Autor: Filip Musiał, Marek Hańderek, Bartłomiej Noszczak, Robert Spałek
Audio/Video

Kim Józef Światło był w układzie i hierarchii Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego? Co sprawiło, że to on aresztował Władysława Gomułkę? Dlaczego zbiegł? Kiedy i gdzie tak naprawdę umarł?

Autor: Rafał Dudkiewicz, Robert Spałek
Kongres założycielski PZPR
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Kongres założycielski PZPR

Autor: Robert Spałek
15 grudnia 1948 r. w wyremontowanej Auli Politechniki Warszawskiej otwarto o godz. 10.00 tygodniowe obrady kongresu założycielskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Inaugurację transmitowano przez radio, a towarzyszyło jej wycie syren fabrycznych w całym kraju.
Audio/Video

Kto kontrwywiadowczo chronił władzę komunistów nad Polską? Jaka była skala operacji obcych wywiadów na ziemiach polskich w pierwszych latach po II wojnie? Czym była szpiegomania? Jakie trudności napotyka historyk badający te kwestie? Czym charakteryzują się źródła do tematu i czy są łatwo dostępne?

Autor: Patryk Pleskot, Robert Spałek, Witold Bagieński, Tomasz Krok
Audio/Video

Między placem Czerwonym a placem Defilad – odwilż w 1956 r. w PRL

Autor: Paweł Sasanka, Michał Wenklar, Filip Musiał, Robert Spałek
Mordy założycielskie w PPR
TYLKO U NAS
Artykuł

Mordy założycielskie w PPR

Autor: Robert Spałek
Polska Partia Robotnicza została powołana do istnienia przez Sowietów – za pełną wiedzą i przychylnością, a zarazem pod ostateczną kontrolą samego Stalina. Jej przywódców przeszkolono w Kominternie i NKWD, a w końcu grudnia 1941 r, zrzucono na spadochronach pod Warszawą.
Audio/Video

Najdłużej urzędujący premier totalitarnych, prosowieckich rządów w Polsce pojałtańskiej, a widziany głównie jako bohater plotek i anegdot. Co go ukształtowało? Czy był szczerym i ideowym działaczem lewicowym? Kiedy stał się komunistą? Jakie były jego związki z Witoldem Pileckim?

Autor: Rafał Dudkiewicz, Robert Spałek
Najgorsze miejsce na ziemi
POLECAMY
Artykuł

Najgorsze miejsce na ziemi

Autor: Robert Spałek
W Jałcie na Krymie 4 lutego 1945 roku spotkali się przywódcy trzech wielkich mocarstw: Winston Churchill – stojący na czele rządu Wielkiej Brytanii, Franklin Delano Roosevelt – prezydent USA oraz Józef Stalin – premier ZSRS, sekretarz generalny partii bolszewickiej i późniejszy generalissimus.
O totalitaryzmie i komunistach w PRL
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

O totalitaryzmie i komunistach w PRL

Autor: Robert Spałek
O naturę sytemu panującego w Polsce w latach 1944–1989 wciąż trwają spory, a konkluzje pozostają niejednoznaczne. Jedno z podstawowych pytań brzmi: czy nad Wisłą zaprowadzono po wojnie system totalitarny, a jeśli tak, to jakie były cezury jego trwania?
Audio/Video

Obrazowo mówiąc, częściowo wolne wybory czerwcowe wywróciły okrągły stół. Komuniści byli przekonani, że będą rządzić jeszcze 4 lata, a ich przedstawiciel Wojciech Jaruzelski przez kolejne 6 lat będzie prezydentem

Autor: Robert Spałek
Ofiary – szmalcownicy, pomoc – bierność
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Ofiary – szmalcownicy, pomoc – bierność

Autor: Robert Spałek
Getto dla polskich Żydów w Warszawie zostało utworzone i zagrodzone na rozkaz okupanta niemieckiego w listopadzie 1940 r. Już w styczniu 1941 roku za murami getta znajdowało się ok. 396 tys. Żydów, trzy miesiące później – 450 tys., a latem – według danych niemieckich – 490 tys. (i był to okres największego zagęszczenia tego terenu).
Audio/Video

Październik 1956 r. – przełom w PRL czy zmiana narzędzi sprawowania władzy?

Autor: Włodzimierz Suleja, Filip Musiał, Paweł Sasanka, Robert Spałek
Audio/Video

Początki systemu komunistycznego w Polsce (cz. 1)

Autor: Katarzyna Rembacka, Robert Spałek, Rafał Dudkiewicz
Audio/Video

Początki systemu komunistycznego w Polsce (cz. 2)

Autor: Rafał Dudkiewicz, Robert Spałek
Audio/Video

Polska pojałtańska - polska czy „polska”?

Autor: Marek Kornat, Robert Spałek, Jerzy Eisler
Polski rock lat 80. i teoria tzw. wentyla bezpieczeństwa
POLECAMY
Artykuł

Polski rock lat 80. i teoria tzw. wentyla bezpieczeństwa

Autor: Robert Spałek
Wedle prezentowanej często w mediach teorii „wentyla bezpieczeństwa” przyzwolenie komunistów na masową popularyzację rocka miało na celu przekierowanie uwagi i zaangażowania młodzieży z polityki na rozrywkę, łącznie z inspirowaniem jej uczestnictwa w subkulturowym buncie (np. festiwal w Jarocinie).
Audio/Video

Przyszły gensek PZPR - kim był i czym zajmował się podczas II wojny światowej? Jaki był jego pseudonim? Skąd brała się jego „obsesja antyniemiecka”? Dlaczego był tak wyczulony na te kwestie?

Autor: Rafał Dudkiewicz, Robert Spałek
Audio/Video

Restalinizacja 1981-1989. Sąd nad patronem dekady? – Vox populi. Obrachunek z dekadą Jaruzelskiego... (cz. 8 konferencji naukowej)

Autor: Tomasz Pączek, Robert Spałek
Robert Spałek

Robert Spałek

Autor: Robert Spałek
Urodzony w 1971 r., historyk dziejów najnowszych, doktor nauk humanistycznych, pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Warszawie, zajmuje się historią polityczną Polski 1939–1989, zainteresowania badawcze koncentruje wokół dziejów stalinizmu i komunistów w Polsce. Organizator konferencji, autor artykułów naukowych, prasowych, redaktor tomów zbiorowych. W latach 2005–2007 felietonista historyczny w „Gazecie Polskiej”. W młodości – muzyk rockowy. W 2015 r. otrzymał nagrodę Klio w kategorii monografii naukowej a także nominację do nagrody Identitas w kategorii historia za książkę Komuniści przeciwko komunistom. Poszukiwanie wroga wewnętrznego w partii komunistycznej w Polsce 1948–1956, Warszawa–Poznań 2014 r. Ostatnio opublikował m.in. Porządek publiczny i bezpieczeństwo w okupacyjnej Warszawie (redaktor i współautor), Warszawa 2018.
Rozgłośnia Harcerska – medialny fenomen PRL
TYLKO U NAS
Artykuł

Rozgłośnia Harcerska – medialny fenomen PRL

Autor: Robert Spałek
Niewątpliwym fenomenem medialnym PRL była Rozgłośnia Harcerska, prawdopodobnie jedyna oficjalna stacja radiowa w bloku sowieckim funkcjonująca poza strukturami państwowymi i emitująca legalne audycje.
Sprawa Hermanna Fielda
TYLKO U NAS
Artykuł

Sprawa Hermanna Fielda

Autor: Robert Spałek
W sierpniowy wieczór 1949 r. funkcjonariusze MBP uprowadzili z warszawskiego lotniska Okęcie amerykańskiego obywatela i wsadzili go na pięć i pół roku do piwnicy tajnego więzienia. Amerykańska ambasada i rząd otrzymały oficjalne noty od rządu Polski Ludowej, że poszukiwany nie przebywa nad Wisłą.
Audio/Video

Sprzeczne narracje… Z historii powojennej Polski 1944–1989

Autor: Robert Spałek
Audio/Video

Stalinowski zbrodniarz Józef Światło ucieka na Zachód (odc. 31)

Autor: Robert Spałek
Tajny referat Jakuba Bermana, czyli fałszywka
POLECAMY
Artykuł

Tajny referat Jakuba Bermana, czyli fałszywka

Autor: Robert Spałek
Jakub Berman był współtwórcą podstaw państwa totalitarnego w powojennej Polsce. W pamięci społecznej uosabia i symbolizuje zbrodnie komunistów na narodzie polskim. Wspomina się go jako wszechwładnego dogmatycznego komunistę i nadzorcę katów bezpieki.
Audio/Video

W jakim celu utworzono tajną grupę specjalną? Gdzie przetrzymywano zatrzymanych? Czy w dworku położonym w lesie w podwarszawskim Miedzeszynie działało tajne więzienie? Jakie metody stosowano tam podczas śledztw? Czym był Departament X MBP?

Autor: Robert Spałek
Audio/Video

W programie z cyklu „Oblicza historii” dyskusja o Wojciechu Jaruzelskim. Gościem red. Rafała Dudkiewicza jest dr Robert Spałek - historyk dziejów najnowszych, doktor nauk humanistycznych, pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Warszawie

Autor: Rafał Dudkiewicz, Robert Spałek
Audio/Video

Wigura, Łuczewski, Matyja: stan wojenny w opiniach socjologów i politologów. Obrachunek z dekadą Jaruzelskiego... (cz. 9 konferencji - dyskusja)

Autor: Rafał Matyja, Michał Łuczewski, Karolina Wigura, Robert Spałek
Audio/Video

Władysław Gomułka (odc. 70 cyklu)

Autor: Cezary Gmyz, Robert Spałek
Audio/Video

Żydowskie getto w Warszawie okupowanej przez Niemców

Autor: Robert Spałek
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2024 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510