Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Mam w d… taką partię”, czyli Gomułka jako komunistyczny antysemita?
POLECAMY
Artykuł

„Mam w d… taką partię”, czyli Gomułka jako komunistyczny antysemita?

Autor: Robert Spałek
Czy zgadzamy się na to, czy nie, doświadczenie komunizmu pozostaje częścią naszej zbiorowej przeszłości i indywidualnych tożsamości.
„Nie powiemy tak od razu całej prawdy”. Amnestia z 1956 roku
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Nie powiemy tak od razu całej prawdy”. Amnestia z 1956 roku

Autor: Diana Maksimiuk
W 1956 r. doszło do poluzowania reżimowych kajdan skrupulatnie zaciskanych przez komunistów w Polsce po II wojnie światowej. W powiewie wolności, który można było przez krótki czas odczuć, ekipa rządząca nie chciała ujawnić zbrodni stalinowskiego systemu, gdyż sama ponosiła za nie współodpowiedzialność. Dlatego sięgnęła po amnestię.
„Odwilż” i polski październik‘56 na Wybrzeżu Gdańskim
POLECAMY
Artykuł

„Odwilż” i polski październik‘56 na Wybrzeżu Gdańskim

Autor: Krzysztof Filip
Śmierć Stalina w marcu 1953 rozpoczęła „odwilż” w ZSRS, ale do Polski sowiecka ottepel’ dotarła nieco później. Preludium do niej stanowiła ucieczka na Zachód (grudzień 1953) wicedyrektora X Departamentu MBP ppłka Józefa Światło, odpowiedzialnego za „szukanie haków” na komunistycznych prominentów.
„Wojny krzyżowe.” Katolicy świeccy w obronie krzyża i nauki religii
POLECAMY
Artykuł

„Wojny krzyżowe.” Katolicy świeccy w obronie krzyża i nauki religii

Autor: Adam Dziurok
Manifestacje, okupacja szkół, tysiące listów protestacyjnych – to mało znany obraz walki katolików z laicyzacją szkolnictwa w „ludowej” Polsce.
Bomby w Zagórzu. Część I: Ostrzeżenie dla Chruszczowa
POLECAMY
Artykuł

Bomby w Zagórzu. Część I: Ostrzeżenie dla Chruszczowa

Autor: Adam Dziuba
5 lipca 1959. w koronie drzewa w Zagórzu wybuchła bomba. Godzinę później miał tamtędy przejeżdżać sekretarz generalny sowieckiej kompartii Nikita Chruszczow. Peerelowskie media przemilczały to zdarzenie, a śledztwo w sprawie próby zamachu na przywódcę ZSRS okazało się serią porażek katowickiej SB.
Bomby w Zagórzu. Część II: Zamach na Gomułkę
POLECAMY
Artykuł

Bomby w Zagórzu. Część II: Zamach na Gomułkę

Autor: Adam Dziuba
Śledztwo katowickiej Służby Bezpieczeństwa w sprawie nieudanego zamachu na sowieckiego genseka Nikitę Chruszczowa przez dwa lata nie przynosiło żadnych rezultatów. W lipcu 1959 roku przy drodze, którą godzinę później miał przejechać przebywający z wizytą w PRL-u szef KPZS, eksplodowała bomba.
Dlaczego Gomułka kłamał i milczał w sprawie Katynia?
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Dlaczego Gomułka kłamał i milczał w sprawie Katynia?

Autor: Robert Spałek
Najprostsza i bliska prawdy odpowiedź na postawione w tytule pytanie brzmi: bo był komunistą. To dla niektórych kończy temat, skoro już znamy konkluzję, ale przecież ciekawie byłoby zajrzeć za kulisy dawnej polityki i dowiedzieć się czegoś więcej.
Gliwiccy obrońcy krzyża
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Gliwiccy obrońcy krzyża

Autor: Adam Dziurok, Bogusław Tracz
Wiosną 1960 r. doszło do głośnych protestów katolików w Nowej Hucie i Zielonej Górze. Zajścia te są już dobrze znane, czego nie można powiedzieć o kolejnym lokalnym wybuchu społecznym, który nastąpił w czerwcu tego samego roku w Gliwicach.
Głosowanie w cieniu represji. Trudne referendum 1946 roku
POLECAMY
Artykuł

Głosowanie w cieniu represji. Trudne referendum 1946 roku

Autor: Michał Siedziako
Pierwsze powojenne głosowanie powszechne, w którym wzięli udział Polacy, nie miało, wbrew ustaleniom tzw. Wielkiej Trójki, nic wspólnego z demokracją, a tym bardziej nie było „wolne i nieskrępowane”. Autentyczne referendum ukazałoby sprzeciw społeczeństwa wobec narzuconej władzy sowieckiej.
Gorący marzec roku 1968
POLECAMY
Artykuł

Gorący marzec roku 1968

Autor: Włodzimierz Suleja
W drugiej połowie lat sześćdziesiątych XX w. charakterystyczny dla struktur „realnego” socjalizmu niedowład gospodarczy dawał o sobie znać w sposób coraz bardziej dolegliwy dla społeczeństwa. Spadało tempo wzrostu produkcji, rosły zapasy towarów nietrafionych, czyli tzw. „bubli”.
Grudzień 1970
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Grudzień 1970

Autor: Adam Dziurok
Władze komunistyczne PRL wydawały się w 1970 r. całkowicie nieświadome napiętej sytuacji społecznej. Wprowadzone w okresie przedświątecznym podwyżki cen podstawowych produktów spożywczych spotkały się z żywiołową reakcją robotników. Doprowadziło to do krwawej konfrontacji, która ostatecznie kosztowała Gomułkę stanowisko I sekretarza.
Grudzień 1970 – krwawe konsekwencje roku 1968
POLECAMY
Artykuł

Grudzień 1970 – krwawe konsekwencje roku 1968

Autor: Włodzimierz Suleja
Rok 1968, poza pokoleniowym, młodzieżowym buntem, zapisał się również polskim udziałem w interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. Tłumiono w ten sposób „praską wiosnę”, rozwiewając tym samym złudzenia co do możliwości zreformowania systemu.
Kampania antysemicka w ludowym Wojsku Polskim w 1967 roku
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Kampania antysemicka w ludowym Wojsku Polskim w 1967 roku

Autor: Paweł Piotrowski
Tak zwane „czystki antysemickie w Wojsku Polskim” były częścią szerszego zjawiska, które miało miejsce od połowy lat sześćdziesiątych. Chodziło o oczyszczenie szeregów wojska z „oficerów rewizjonistów”.
Kongres założycielski PZPR
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Kongres założycielski PZPR

Autor: Robert Spałek
15 grudnia 1948 r. w wyremontowanej Auli Politechniki Warszawskiej otwarto o godz. 10.00 tygodniowe obrady kongresu założycielskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Inaugurację transmitowano przez radio, a towarzyszyło jej wycie syren fabrycznych w całym kraju.
Kontynuacja po przełomie
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Kontynuacja po przełomie

Autor: Adam Dziurok
Przesilenie polityczne Października ‘56 wyniosło do władzy Władysława Gomułkę , który, potępiając „wypaczenia minionego okresu”, wskazał równocześnie, że najlepszy model socjalizmu można zbudować tylko na „drodze demokratyzacji”.
Mała stabilizacja
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Mała stabilizacja

Autor: Włodzimierz Suleja
Gomułkę witano entuzjastycznie. Nie ulega wątpliwości, że żaden komunistyczny przywódca nie dysponował ani przedtem, ani potem podobnym kredytem zaufania. Nie zamierzał jednak odcinać się od aparatu partyjnego. Co więcej, stawał się gwarantem, że utrzyma się on u władzy sprawowanej za społecznym przyzwoleniem.
Mordy założycielskie w PPR
TYLKO U NAS
Artykuł

Mordy założycielskie w PPR

Autor: Robert Spałek
Polska Partia Robotnicza została powołana do istnienia przez Sowietów – za pełną wiedzą i przychylnością, a zarazem pod ostateczną kontrolą samego Stalina. Jej przywódców przeszkolono w Kominternie i NKWD, a w końcu grudnia 1941 r, zrzucono na spadochronach pod Warszawą.
Nowohucka soczewka
POLECAMY
Artykuł

Nowohucka soczewka

Autor: Antoni Dudek
„Trzeba powiedzieć, że zagadnienie budowy Nowej Huty przerastało moje siły i dlatego poszedłem po linii najmniejszego oporu i zacząłem komenderować nie tylko aparatem Komitetu i organizacjami partyjnymi, ale i administracją” – składał samokrytykę jeden z budowniczych socjalistycznego miasta.
Operacja „Dunaj”
PAMIĘTAMY
Artykuł

Operacja „Dunaj”

Autor: Paweł Głuszek
Dwanaście lat po sowieckiej interwencji na Węgrzech, kolejny kraj tzw. „demokracji ludowej” padł ofiarą „bratniej pomocy” ze strony Kremla i jego sojuszników. Tym razem była to Czechosłowacja.
Pomarcowa emigracja
POLECAMY
Artykuł

Pomarcowa emigracja

Autor: Rafał Opulski
19 marca 1968 r. na wiecu aktywu partyjnego Władysław Gomułka wygłosił antysyjonistyczne przemówienie, które zapoczątkowało w Polsce antysemicką kampanię propagandową.
Pomiędzy Gomułką a Bierutem
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Pomiędzy Gomułką a Bierutem

Autor: Włodzimierz Suleja
Praktycznie w kraju nie było już nikogo, kto mógłby publicznie napiętnować poczynania nowej władzy. Ta zaś sposobiła się do kolejnej, wewnętrznej rozgrywki, tym razem pomiędzy Gomułką a Bierutem.
Protektorzy i koledzy. Mieczysław F. Rakowski i KC PZPR (1958-1981)
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Protektorzy i koledzy. Mieczysław F. Rakowski i KC PZPR (1958-1981)

Autor: Michał Przeperski
Polityczną historię komunizmu w Polsce opisuje się na ogół na podstawie archiwaliów. Nie całą jednak historię Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej da się napisać bazując na dokumentach bezpieki z zasobu Instytutu Pamięci Narodowej czy partyjnych z zasobu archiwów państwowych.
Protesty marcowe roku 1968
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Protesty marcowe roku 1968

Autor: Adam Dziurok
W bezbarwnym okresie „małej stabilizacji” rok 1968 przyniósł pierwszy za Gomułki moment przyspieszenia historii. Atmosfera zagęściła się już w czerwcu 1967 r., gdy wojna izraelsko-arabska na Bliskim Wschodzie niespodziewanie przyniosła wzrost napięcia w kraju.
Przed Grudniem. Dyplomacja RFN wobec wydarzeń w PRL poprzedzających upadek Władysława Gomułki
TYLKO U NAS
Artykuł

Przed Grudniem. Dyplomacja RFN wobec wydarzeń w PRL poprzedzających upadek Władysława Gomułki

Autor: Tytus Jaskułowski
Sposób sformułowania tytułu może dziwić. Aktywność zachodnioniemieckich dyplomatów pod koniec lat 60. XX w musiała być wszak związana z implementacją tzw. nowej polityki wschodniej Kanclerza Willy Brandta. To jej pochodną były zawierane w 1970 roku kolejne traktaty: z ZSRR, NRD oraz PRL.
Ryszard Siwiec – wołanie o wolność utrwalone na taśmie SB
POLECAMY
Artykuł

Ryszard Siwiec – wołanie o wolność utrwalone na taśmie SB

Autor: Radosław Poboży
Ryszard Siwiec urodził się 7 marca 1909 r. w Dębicy. W 1914 r. stracił ojca, a po ukończeniu szkoły podstawowej z matką przeniósł się do Lwowa, gdzie podjął studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza na wydziale humanistycznym, które ukończył, uzyskując tytuł magistra filozofii.
Społeczeństwo „małej stabilizacji”
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Społeczeństwo „małej stabilizacji”

Autor: Adam Dziurok
Społeczeństwo, doświadczone terrorem okresu stalinowskiego, doceniało powiew swobody. Na fali październikowej „odwilży” zezwolono na przyjazdy ludności polskiej ze Związku Sowieckiego oraz kontrolowaną emigrację do Niemiec.
Stabilizacja w PZPR
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Stabilizacja w PZPR

Autor: Adam Dziurok
Władysław Gomułka swoim coraz bardziej apodyktycznym stylem rządzenia zrażał do siebie kolejne środowiska. Z elit władzy usuwano systematycznie osoby kojarzone z nurtem reformatorskim w PZPR, a postępujące ograniczenia w sferze działalności kulturalnej wywołały poważne zaniepokojenie środowisk inteligenckich.
Święto ze skazą
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Święto ze skazą

Autor: Bartłomiej Noszczak
Obchody Milenium Chrztu Polski były dziełem życia prymasa Stefana Wyszyńskiego. Cieniem na tym wydarzeniu kładła się opresyjna polityka wyznaniowa ekipy Władysława Gomułki.
Ucieczka przed społeczeństwem
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Ucieczka przed społeczeństwem

Autor: Filip Musiał
„Odwilż” w kulturze przebiegała pod pełną kontrolą PZPR, już jednak wymuszone zmiany w aparacie represji miały znaczący wpływ na wyzwolenie się części społeczeństwa z paraliżującego strachu przed reżimem. Zmiany w bezpiece świadczyły, że nie jest ona wszechmocna, a zarazem dowodziły, że poddana silnej presji partia zaczyna się cofać.
Zewnętrzna prowincja sowieckiego imperium
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Zewnętrzna prowincja sowieckiego imperium

Autor: Filip Musiał
Sfałszowanie wyborów otworzyło przed komunistami możliwość propagandowego przedstawiania się jako władzy legalnej, „wybranej” zgodnie z postanowieniami konferencji jałtańskiej. W latach 1947–1948 realizowali plany zmierzające do całkowitego zmonopolizowania władzy w państwie. Wiązało się to z decyzjami Stalina, który rozpoczął ujednolicanie państw satelickich wchodzących w skład bloku wschodniego.
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2024 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510