Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Tagi Węgry

Węgry

„Bracia Węgrzy, my jesteśmy z Wami”. Mieszkańcy Wybrzeża Gdańskiego wobec rewolucji węgierskiej 1956 roku

„Bracia Węgrzy, my jesteśmy z Wami”. Mieszkańcy Wybrzeża Gdańskiego wobec rewolucji węgierskiej 1956 roku

Autor: Krzysztof Filip

Polska pomoc humanitarna dla powstańczych Węgier była niemal tak wielka jak wsparcie udzielone wspólnie przez wszystkie inne państwa. Duża w tym zasługa mieszkańców, przedsiębiorstw i instytucji Wybrzeża Gdańskiego.

„Klerykalny reakcjonista”. Lajos Gulyás (1918–1957)

„Klerykalny reakcjonista”. Lajos Gulyás (1918–1957)

Autor: Kristóf Erdős

Losy protestanckiego pastora, duszpasterza na prowincji, pozwalają prześledzić w mikroskali ważną część historii współczesnych Węgier: od traktatów pokojowych kończących I wojnę światową po rewolucję 1956 r. i późniejsze komunistyczne represje. Zaangażowany patriota i ojciec rodziny został stracony na szubienicy w wieku zaledwie 39 lat.

„Mała rewolucja październikowa” ’56 na Węgrzech a Polacy

„Mała rewolucja październikowa” ’56 na Węgrzech a Polacy

Autor: István Kovács

Polacy przeżywali wydarzenia budapeszteńskiej jesieni 1956 r. tak jakby były kontynuacją bohaterskich i beznadziejnych walk toczonych w Powstaniu Warszawskim. Niezwykłe poczucie sympatii do Węgrów dało się odczuć niemal we wszystkich zakątkach kraju.

Béla Lengyel (1897-1988). Węgierski generał a Powstanie Warszawskie

Biogram / Biografia

Béla Lengyel (1897-1988). Węgierski generał a Powstanie Warszawskie

Autor: Maria Zima-Marjańska

Węgry były w okresie II wojny światowej sojusznikami III Rzeszy. Jednocześnie rząd w Budapeszcie nie wypowiedział wojny Polsce i z uwagi na tradycję braterstwa udzielił pomocy tysiącom polskich uchodźców cywilnych i wojskowych, którzy od 18 września 1939 r. przekraczali wspólną granicę polsko-węgierską. Największa próba braterstwa miała jednak nadejść latem 1944 r.

Białostocczyzna wobec powstania węgierskiego 1956 roku

Białostocczyzna wobec powstania węgierskiego 1956 roku

Autor: Marcin Markiewicz

Polskie społeczeństwo od pierwszych dni niepodległościowego zrywu na Węgrzech solidaryzowało się z jego uczestnikami. Dobrze było to widoczne także w województwie białostockim.

Chłopcy z Pesztu

Chłopcy z Pesztu

Autor: Paweł Knap, Paweł Skubisz

W sześćdziesiątą rocznicę Rewolucji Węgierskiej, z inicjatywy posła Zgromadzenia Narodowego Węgier Szilárda Németha, zostały odsłonięte bliźniacze pomniki „Chłopca z Pesztu” autorstwa Richárda Juhy. Uroczystości odbyły się w Budapeszcie i… Szczecinie.

Czechosłowacja i Węgry wobec Polski walczącej z bolszewikami

WARTO WIEDZIEĆ

Czechosłowacja i Węgry wobec Polski walczącej z bolszewikami

Autor: Sebastian Pilarski

Dwa państwa Europy Środkowo-Wschodniej – Czechosłowacja i Węgry – zajęły wobec toczącego się konfliktu między Polską a bolszewicką Rosją diametralnie różne stanowisko. Wynikało to z odmiennych kalkulacji politycznych Pragi i Budapesztu i miało poważny wpływ na stosunki z Warszawą w kolejnych latach.

Dwóch prymasów, dwie drogi. Stefan Wyszyński i József Mindszenty

Dwóch prymasów, dwie drogi. Stefan Wyszyński i József Mindszenty

Autor: Paweł Skibiński

Kościół w naszej części Europy w latach komunizmu miał dwóch niezłomnych prymasów: polskiego – Stefana Wyszyńskiego, i węgierskiego – Józsefa Mindszentyego. Obaj byli przywódcami duchowego oporu katolików wobec komunistycznego zniewolenia.

Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. Dlaczego Polak i Węgier to dwa bratanki?

Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. Dlaczego Polak i Węgier to dwa bratanki?

Autor: Maria Zima-Marjańska

Obchodzony od roku 2007 przez rządy Polski i Węgier Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej, przypadający na 23 marca, to dobry moment, by zgłębić dzieje relacji obu państw, które wielokrotne wspierały się w trudnych dziejowych momentach. Ich wspólna historia braterstwa urosła wszak do rangi światowego fenomenu.

Granica polsko-węgierska. Spory i porozumienie

Granica polsko-węgierska. Spory i porozumienie

Autor: Sebastian Pilarski

Ustanowienie granicy z Węgrami minister Józef Beck zaliczył do priorytetów polskiej polityki zagranicznej. Gdy w końcu udało się osiągnąć ten cel, korzyści okazały się mniejsze od spodziewanych.

Henryk Sławik i József Antall

Henryk Sławik i József Antall

Autor: Tomasz Kurpierz

Gdy w drodze do więzienia Węgier József Antall chciał podziękować Henrykowi Sławikowi za uratowanie życia, ten powiedział szeptem: „Tak odpłaca się Polska!”.

Hrabia niezłomny. János Esterházy (1901–1957)

Hrabia niezłomny. János Esterházy (1901–1957)

Autor: Kamila Hedvig Górny

Walczył o prawa mniejszości węgierskiej na Słowacji, ale zrobił też wiele dobrego dla Polaków i Żydów. Po wojnie padł ofiarą komunistów.

Hrabina Erzsébet Szapáry. Opiekunka polskich uchodźców na Węgrzech w latach 1939-1944

Biogram / Biografia

Hrabina Erzsébet Szapáry. Opiekunka polskich uchodźców na Węgrzech w latach 1939-1944

Autor: Maria Zima-Marjańska

Po wybuchu II wojny światowej tysiące Polaków, dzięki funkcjonującej ponownie od marca 1939 roku granicy polsko-węgierskiej, znalazło na Węgrzech schronienie i drugi dom na czas wojny. Pomimo że Węgrzy byli sojusznikami Hitlera, nie sprzeniewierzyli się idei polsko-węgierskiego braterstwa.

Interwencja Armii Sowieckiej na Węgrzech w 1956 roku

Interwencja Armii Sowieckiej na Węgrzech w 1956 roku

Autor: Paweł Piotrowski

Po zakończeniu II wojny światowej na terytorium Austrii i Węgier stacjonowała Centralna Grupa Wojsk Armii Sowieckiej. Status tych wojsk uregulowano w lutym 1947 r. po zawarciu traktatu pokojowego między ZSRS a Węgrami (w ramach pokoju paryskiego).

Katowicki „Zryw” w walczącym Budapeszcie

Katowicki „Zryw” w walczącym Budapeszcie

Autor: Jarosław Neja

Jesienią 1956 r. uwolnione na pewien czas z uścisku cenzury peerelowskie media poświęcały wiele miejsca powstaniu narodowemu na Węgrzech. Ponadto Polacy chętnie słuchali rozgłośni zachodnich, zwłaszcza Radia Wolna Europa i BBC, oraz relacji nielicznych naocznych świadków. Pod wpływem tych wiadomości ruszyła wielka akcja pomocy dla bratanków znad Dunaju.

Kwatera 301 – panteon węgierskiego narodowego męczeństwa

Kwatera 301 – panteon węgierskiego narodowego męczeństwa

Autor: Imre Molnar

Węgrzy także mają swoją „Łączkę”. To kwatera 301 Nowego Cmentarza na obrzeżach Budapesztu. Grzebano tu potajemnie ofiary komunistycznego terroru.

László Iván-Kovács – głównodowodzący zaułka Corvina

László Iván-Kovács – głównodowodzący zaułka Corvina

Autor: István Galambos

Choć rewolucja i walka zbrojna objęły cały kraj, to stolica Węgier była pierwszym i symbolicznym miejscem buntu przeciwko dyktaturze bolszewickiej. Jednym z centrów tej rewolty był zaułek Corvina, gdzie Sowietom dawał się we znaki László Iván-Kovács.

Męstwo, nadzieja, wiara i honor. Relacja z walczącego o wolność Budapesztu

Męstwo, nadzieja, wiara i honor. Relacja z walczącego o wolność Budapesztu

Autor: Paweł Sasanka

Powstanie węgierskie 1956 r. jest w Polsce dobrze znane, a niektóre wątki tego dramatycznego momentu historii Węgier i polsko-węgierskiej solidarności w tych dniach zostały już opisane w dostępnej w Polsce literaturze.

Niepokorny Kardynał József Mindszenty (1892-1975)

Biogram / Biografia

Niepokorny Kardynał József Mindszenty (1892-1975)

Autor: Andrzej Grajewski

Zdjęcie z procesu prymasa Węgier w 1949 r., kiedy z twarzą pełną gniewu i grozy spogląda na swoich oprawców, symbolizuje prześladowania chrześcĳan w XX w. József Mindszenty – więziony przez komunistów, a wcześniej także nazistów – był wyjątkowym świadkiem zimnej wojny.

Odbudowa Armii Polskiej u boku sojuszników (1939–1940)

Odbudowa Armii Polskiej u boku sojuszników (1939–1940)

Autor: Janusz Wróbel

Przegrana wojna obronna 1939 r. nie oznaczała końca państwa polskiego i jego wojska. Dzięki zaciągowi ochotniczemu i mobilizacji Polaków we Francji oraz ewakuacji wojskowych z Węgier i Rumunii – do czerwca 1940 r. sformowano na Zachodzie kilkudziesięciotysięczną armię.

Odzyskać samych siebie. Czym był rok 1956 na Węgrzech?

Odzyskać samych siebie. Czym był rok 1956 na Węgrzech?

Autor: Áron Máthé

Rewolucja czy powstanie? Samorządność czy niepodległość? Wokół walki Węgrów roku 1956 narosło wiele nieporozumień. Nie tylko zachodni intelektualiści, przekonani o lewicowym charakterze tego zrywu, ale i sami jego uczestnicy sięgali po „socjalistyczną” retorykę. A przecież celem była niepodległość.

Pál Teleki. Rycerz sprawy węgierskiej i polskiej

WARTO WIEDZIEĆ

Pál Teleki. Rycerz sprawy węgierskiej i polskiej

Autor: Wojciech Frazik

Dwukrotnie w XX wieku Węgry odegrały istotną rolę w polskiej historii. I dwukrotnie możemy te wydarzenia wiązać z nazwiskiem Pála Telekiego, ówczesnego węgierskiego premiera.

Plany Armii Krajowej na Węgrzech na tle relacji polsko-węgierskich

Plany Armii Krajowej na Węgrzech na tle relacji polsko-węgierskich

Autor: Waldemar Grabowski

Przegrana wojna obronna w 1939 r. spowodowała ewakuację na Węgry wielu żołnierzy i urzędników II Rzeczypospolitej. Władze emigracyjne i podziemne w kraju przewidywały dla nich ważną rolę w działaniach, które zmierzały do odzyskania przez Polskę niepodległości.

Pójdziemy za Polakami. Polacy i Węgrzy w 1956 roku

Pójdziemy za Polakami. Polacy i Węgrzy w 1956 roku

Autor: János Tischler

W 1956 roku losy Polski i Węgier – nie po raz pierwszy i nie ostatni w historii – ściśle splotły się ze sobą. Budapeszteński pochód z 23 października, od którego datuje się wybuch węgierskiego powstania, rozpoczął się jako manifestacja poparcia dla odwilży politycznej w Polsce.

Prasa węgierska wobec agresji III Rzeszy i ZSRS na Polskę we wrześniu 1939 roku

Prasa węgierska wobec agresji III Rzeszy i ZSRS na Polskę we wrześniu 1939 roku

Autor: Maria Zima-Marjańska

Jednym z największych sprawdzianów braterstwa polsko-węgierskiego były czasy drugowojenne z uwagi na to, że Węgry i Polska po wybuchu wojny znalazły się po odmiennych stronach konfliktu.

Rozbroić węgierską bombę ’56

Rozbroić węgierską bombę ’56

Autor: Nóra Szekér

Węgierskie władze komunistyczne nie były w stanie przeprowadzić zaplanowanej przez Moskwę transformacji systemu, dopóki w kraju obowiązywała kłamliwa i haniebna interpretacja powstania ’56 jako „kontrrewolucyjnego spisku”, a rodzinom ofiar nie wolno było czcić pamięci zamordowanych.

Sándor Márai (1900-1989) – świadek wieku totalitaryzmów

Sándor Márai (1900-1989) – świadek wieku totalitaryzmów

Autor: Maciej Mazurkiewicz

Skazanie Sándora Máraia przez komunistów na wieloletnią banicję sprawiło, że dopiero stosunkowo niedawno zaistniała możliwość zapoznania szerszego grona czytelników z twórczością pisarską, poetycką i publicystyczną tego wybitnego węgierskiego autora.

Sierociniec w Vácu

Sierociniec w Vácu

Autor: Tomasz Kurpierz

Jesienią 1939 r. schronienie na Węgrzech znalazło kilkadziesiąt tysięcy polskich uchodźców, w tym kilka tysięcy Żydów. Exodus nasilił się w drugiej połowie 1941 r., po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej, a w latach 1942–1943 do Budapesztu i innych węgierskich miejscowości przybyło kolejnych kilka tysięcy osób.

Sprawiedliwy Sławik

WARTO WIEDZIEĆ

Sprawiedliwy Sławik

Autor: Tomasz Kurpierz

„Ratować polskich obywateli bez względu na ich wyznanie i pochodzenie” - taki cel stawiał sobie Henryk Sławik. Z informacji zgromadzonych w Yad Vashem wynika, że przyczynił się do uratowania co najmniej pięciu tysięcy polskich Żydów.

Szpital w skale. Budapeszt w czasie wojny i rewolucji 1956 roku

Szpital w skale. Budapeszt w czasie wojny i rewolucji 1956 roku

Autor: Jerzy Dąbrowski

Budapeszteński szpital w skale jest jednym z najciekawszych, unikatowych miejsc w Europie. Ten medyczny bunkier ulokowany pod wzgórzem zamkowym w samym centrum węgierskiej stolicy odgrywał ważną rolę w ratowaniu rannych w czasie II wojny światowej oraz rewolucji 1956 r. Dzisiaj stanowi już tylko atrakcję turystyczną, którą do niedawna, przed pandemią, odwiedzało blisko 80 tys. turystów rocznie.

Tragedia Pétera Mansfelda

WARTO WIEDZIEĆ

Tragedia Pétera Mansfelda

Autor: Gergely Czókos

Był najmłodszą ofiarą represji, które dotknęły uczestników rewolucji 1956 r. Gdy go stracono, miał osiemnaście lat i jedenaście dni. W momencie popełnienia „przestępstw”, za które został skazany na karę śmierci, nie ukończył nawet siedemnastego roku życia.

Węgierska rapsodia ’56 w polskiej prasie

Węgierska rapsodia ’56 w polskiej prasie

Autor: Michał Wenklar

W październiku 1956 r. losy Polski i Węgier biegły równolegle. Te same hasła demokratyzacji, sprawiedliwości, wolności. Podobne środowiska – inteligenckie, studenckie i robotnicze – które artykułowały narodowe żądania i domagały się ich realizacji. Podobne nadzieje wiązane z działaczami komunistycznymi, którzy sami doświadczyli represyjnego charakteru systemu stalinowskiego – Władysławem Gomułką w Polsce oraz Imrem Nagyem na Węgrzech. I całkowicie odmienny finał.

Węgierska rewolucja i walka o wolność w 1956 roku

Węgierska rewolucja i walka o wolność w 1956 roku

Autor: Réka Kiss

Powstanie 1956 r. to najbardziej znany, także na arenie międzynarodowej, rozdział w historii Węgier XX w., jak również znaczący epizod zimnej wojny. Pierwsza na Starym Kontynencie antytotalitarna rewolucja nie tylko była doniosłym światowym wydarzeniem, lecz przez dziesięciolecia stanowiła pewien symbol w Europie rozdzielonej żelazną kurtyną.

Węgierski „Ojczulek Polaków”. József Antall (1896–1974)

Węgierski „Ojczulek Polaków”. József Antall (1896–1974)

Autor: Tomasz Kurpierz

Jesienią 1939 r., a także w następnych, wojennych latach na Węgrzech znalazło schronienie kilkadziesiąt tysięcy polskich uchodźców, uciekających przed niemieckim i sowieckim terrorem.

Węgierskimi śladami

Węgierskimi śladami

Autor: Maria Zima-Marjańska

Przewodnik historyczno-kulturalny Węgierskie pamiątki w Polsce zabiera nas w fascynującą podróż węgierskimi tropami po naszej ojczystej ziemi. Autorami książki są prof. István Kovács i dr Miklós Mitrovits. Przekład polski, opublikowany nakładem Centrum Wiedzy im. Józsefa Antalla w Budapeszcie, jest poszerzoną wersją oryginalnego wydania z 2017 r.

Węgiersko-Polski Komitet Opieki nad Uchodźcami (1939–1944)

Węgiersko-Polski Komitet Opieki nad Uchodźcami (1939–1944)

Autor: Emilia Rydel

Zaraz po wybuchu wojny Węgrzy powołali komitet udzielający bezinteresownej pomocy polskim uciekinierom. Działał on nieprzerwanie od września 1939 do marca 1944 i dzielił się na 5 wydziałów odpowiadających za zakwaterowanie, tworzenie obozów, opiekę nad chorymi, kierowanie do pracy i administrację.

Węgrzy wobec agresji niemieckiej na Polskę

Węgrzy wobec agresji niemieckiej na Polskę

Autor: Anna Kołakowska

Mimo nacisków Berlina Królestwo Węgier nie przyłożyło ręki do niemieckiej napaści na Polskę we wrześniu 1939 r., później zaś dyskretnie wspierało ewakuację polskich żołnierzy do Francji.

Węgrzy wobec eksterminacji ludności polskiej przez nacjonalistów ukraińskich

Węgrzy wobec eksterminacji ludności polskiej przez nacjonalistów ukraińskich

Autor: Tomasz Bereza

W latach 1943–1945 na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej z rąk bojówek Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) oraz Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) zginęło ponad 100 tys. Polaków. Oddziały armii węgierskiej stacjonowały wówczas zarówno na Wołyniu, jak i w Małopolsce Wschodniej.

Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny

Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny

Autor: Attila Szalai

Warszawa, 15 sierpnia 1982 r. – Rocznica Cudu nad Wisłą. 15 sierpnia 1920 r. W święto Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny wycofujące się od prawie miesiąca Wojsko Polskie ruszyło do przeciwnatarcia i pod Warszawą rozbiło butną watahę bolszewików, która jako „bękarta z Wersalu” zadeptała Polskę, prąc do Berlina po „błogosławieństwo” Róży Luksemburg, i być może nie zatrzymałaby się nawet aż do Atlantyku.

Zagłada Żydów węgierskich

Zagłada Żydów węgierskich

Autor: Tomasz Stempowski

16 maja 1944 r. do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz II-Birkenau przyjechały trzy pociągi towarowe z transportem Żydów z Węgier. Każdy miał od 40 do 50 wagonów mieszczących po około 100 ludzi. Na rampie obozowej przeprowadzono wśród nich selekcję, w wyniku której młodych i silnych skierowano do obozu jako „depozyt”, bez wpisywania ich do ewidencji więźniów. Pozostałych ustawiono w piątki i poprowadzono do komór gazowych, gdzie zostali zamordowani.

Zapisali się w historii Polski. Węgrzy w Legionach

Zapisali się w historii Polski. Węgrzy w Legionach

Autor: Barbara Świtalska-Starzeńska

Podczas uroczystości odsłonięcia pomnika Legionistów Polskich w Budapeszcie w 1935 r. płk Władysław Belina-Prażmowski, były dowódca 1. Pułku Ułanów Legionowych, powiedział do gospodarzy: „Zapisaliście się w historii Polski”.

TEKSTY

TEMATY

Biblioteka cyfrowa

Audio/Video

English content

Księgarnia

Aktualności

Autorzy

O nas

Kontakt

Edukacja

postacie IPN

Spotkasz ich na Przystanku Historia

Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)

Dowiedz się więcej

Polityka prywatności Mapa strony Deklaracja dostępności Ochrona danych osobowych English content

Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.

IPN