Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Audio/Video

Promocja 38. numeru półrocznika „Pamięć i Sprawiedliwość”

Autor: Włodzimierz Suleja, Marek Sioma, Marcin Kruszyński, Mirosław Szumiło
Audio/Video

Polak, Żyd czy komunista? Problem tożsamości elity władzy w powojennej Polsce

Autor: Barbara Stanisławczyk-Żyła, Grzegorz Berendt, Mirosław Szumiło
Audio/Video

Roman Zambrowski

Autor: Rafał Dudkiewicz, Mirosław Szumiło
Audio/Video

Jakie były relacje religijne i narodowościowe na Kresach Wschodnich II RP? Na czym polegała rywalizacja polsko-ukraińska o sympatie miejscowej ludności?

Autor: Mirosław Szumiło, Mieczysław Ryba, Przemysław Czarnek, Jan Żaryn, Andrzej Gil
Audio/Video

„Polski kryzys” 1980–1981 w dokumentach dyplomacji czechosłowackiej

Autor: Paweł Sztama, Mirosław Szumiło, Antoni Dudek, Przemysław Gasztold
Klan Jakuba Bermana – nepotyzm w elitach PRL
TYLKO U NAS
Artykuł

Klan Jakuba Bermana – nepotyzm w elitach PRL

Autor: Mirosław Szumiło
Nepotyzm jest zjawiskiem występującym we wszystkich ustrojach politycznych i epokach historycznych. Nie inaczej było w Polsce rządzonej przez komunistów, choć wątek ten wciąż nie został opisany przez historyków.
40-lecie wprowadzenia stanu wojennego w Polsce
Biblioteka cyfrowa

40-lecie wprowadzenia stanu wojennego w Polsce

Autor: Piotr Semka, Małgorzata Sokołowska, Grzegorz Majchrzak, Patryk Pleskot, Mirosław Szumiło, Marcin Krzek-Lubowiecki
Dodatek specjalny „40-lecie wprowadzenia stanu wojennego w Polsce” – „Do Rzeczy” 13–19 grudnia 2021 r. Instytut Pamięci Narodowej jest partnerem dodatku.
Audio/Video

Symon Petlura..., Archiwa polskie i sowieckie... i Oskar Dirlewanger...

Autor: Rafał Dudkiewicz, Soraya Kuklińska, Mirosław Szumiło
Pierwsza agresja – geneza i początek wojny z bolszewikami
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Pierwsza agresja – geneza i początek wojny z bolszewikami

Autor: Mirosław Szumiło
W powszechnej świadomości wojna polsko-bolszewicka kojarzona jest z rokiem 1920 i Bitwą Warszawską. Jednakże w rzeczywistości wybuchła już na przełomie 1918 i 1919 r. w rezultacie zderzenia bolszewickiego marszu na Europę z planami federacyjnymi Józefa Piłsudskiego.
Audio/Video

Petlura. Kim był, jaką rolę odegrał w latach 1917-1921, jak budował relacje z Polską

Autor: Mirosław Szumiło, Jan Jacek Bruski, Aleksandra Hnatiuk, Paweł Libera
Geneza traktatu ryskiego – październikowy rozejm 1920 roku
POLECAMY
Artykuł

Geneza traktatu ryskiego – październikowy rozejm 1920 roku

Autor: Mirosław Szumiło
Zwycięstwo zbrojne nad bolszewikami w 1920 r. uratowało wprawdzie Polskę i Europę przed barbarzyńskim komunizmem, nie przyniosło jednak rozstrzygnięć politycznych, które dałyby Rzeczypospolitej trwałe fundamenty.
Petlurowcy. Armia ukraińska w obronie Polski
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Petlurowcy. Armia ukraińska w obronie Polski

Autor: Mirosław Szumiło
Następstwem sojuszu między II RP i Ukraińską Republiką Ludową znanego jako pakt Piłsudski-Petlura był udział sprzymierzonej armii ukraińskiej w wojnie z bolszewikami. Żołnierze ukraińscy latem 1920 r. ramię w ramię z Wojskiem Polskim bronili naszej Ojczyzny przed barbarzyńskim najeźdźcą ze wschodu.
Audio/Video

Polska pojałtańska: władza komunistyczna wobec Żydów; próby odbudowy społeczności żydowskiej; determinanty współistnienia (dyskusja)

Autor: Aleksandra Namysło, Marcin Zaremba, Mirosław Szumiło, Marcin Urynowicz, Martyna Grądzka-Rejak
Polityka wschodnia Józefa Piłsudskiego w latach 1918-1920
POLECAMY
Artykuł

Polityka wschodnia Józefa Piłsudskiego w latach 1918-1920

Autor: Mirosław Szumiło
Józef Piłsudski był jednym z najwybitniejszych polityków polskich w XX wieku, uważanym za głównego twórcę niepodległego państwa, które odrodziło się w 1918 r. po 123 latach niewoli.
Stepan Bandera – przywódca Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów
WARTO WIEDZIEĆ
Biogram / Biografia

Stepan Bandera – przywódca Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów

Autor: Mirosław Szumiło
Działalność OUN ukierunkował na indywidualny terror przeciwko przedstawicielom polskiej władzy i Ukraińcom uznawanym za kolaborantów. Na zachodniej Ukrainie Bandera uznawany jest za bohatera ruchu narodowowyzwoleńczego.
Dmytro Klaczkiwski „Kłym Sawur” – główny sprawca ludobójstwa wołyńskiego
TYLKO U NAS
Artykuł

Dmytro Klaczkiwski „Kłym Sawur” – główny sprawca ludobójstwa wołyńskiego

Autor: Mirosław Szumiło
Do dziś trwają spory historyków wokół przyczyn zbrodni wołyńskiej dokonanej przez ukraińskich nacjonalistów w 1943 roku. Nie zachowały się pisemne rozkazy, jednakże wszystkie dowody i poszlaki wskazują, że bezpośrednią odpowiedzialność za rozpętanie fali mordów na polskiej ludności cywilnej ponosi ówczesny dowódca UPA na Wołyniu – Dmytro Klaczkiwski ps. „Kłym Sawur”.
Audio/Video

Wojna 1920: operacja ukrainna Wojska Polskiego, obrona Zamościa i radiowywiad Polaków

Autor: Rafał Leśkiewicz, Grzegorz Nowik, Mirosław Szumiło, Juliusz Tym
Polacy w walce o niepodległość 1914-1918
POLECAMY
Artykuł

Polacy w walce o niepodległość 1914-1918

Autor: Mirosław Szumiło
Dla Polski i Polaków I wojna światowa przyniosła skutki dwojakiego rodzaju. Z jednej strony walki toczyły się na ziemiach polskich przynosząc ogromne straty materialne, porównywalne ze stratami z okresu II wojny światowej. W armiach państw zaborczych służyło przymusowo w sumie ponad 3 mln Polaków, którzy często musieli walczyć przeciwko sobie. Co szósty z nich zginął.
Z bolszewikami nie walczyć…
TYLKO U NAS
Artykuł

Z bolszewikami nie walczyć…

Autor: Mirosław Szumiło
Rankiem 17 września 1939 r. agresja sowiecka zadała cios w plecy Wojsku Polskiemu walczącemu z Niemcami. Wśród zaskoczonych dowódców polskich jednostek panowała wówczas dezorientacja. Wydana wieczorem tego feralnego dnia dyrektywa naczelnego wodza przyniosła zaś tragiczne skutki.
Towarzysze na wakacjach w Łańsku
TYLKO U NAS
Artykuł

Towarzysze na wakacjach w Łańsku

Autor: Mirosław Szumiło
W sferze propagandowej w PRL panował egalitaryzm, w rzeczywistości zaś ludzie związani z władzą tworzyli odrębną, uprzywilejowaną klasę społeczną – nomenklaturę partyjną (zwaną też „nową klasą”).
Audio/Video

Razem z Wojskiem Polskim. Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1920

Autor: Mirosław Szumiło, Maciej Krotofil, Andrij Rukkas
Demaskator bolszewizmu Richard Pipes (1923–2018)
POLECAMY
Biogram / Biografia

Demaskator bolszewizmu Richard Pipes (1923–2018)

Autor: Mirosław Szumiło
17 maja 2018 r. w Cambridge, MA zmarł Richard Pipes – jeden z najwybitniejszych znawców historii Rosji i komunizmu. Będzie zapamiętany przede wszystkim jako autor monumentalnej trylogii opisującej przyczyny, przebieg i skutki rewolucji 1917 roku (Rosja carów, Rewolucja rosyjska, Rosja bolszewików).
Czerwona elita. Komuniści u władzy w Polsce
POLECAMY
Artykuł

Czerwona elita. Komuniści u władzy w Polsce

Autor: Mirosław Szumiło
Elitę partyjną z lat 1944–1990 można podzielić na cztery pokolenia. Najstarsze roczniki to fanatyczni komuniści i patrioci Związku Sowieckiego. Dla ich młodszych kolegów ideologia miała mniejsze znaczenie, ustępując urokom korzystania z przywilejów władzy.
O niepodległą Ukrainę – Symon Petlura (1879–1926)
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

O niepodległą Ukrainę – Symon Petlura (1879–1926)

Autor: Mirosław Szumiło
Urodzony w maju 1879 roku Symon Petlura – przywódca Ukraińskiej Republiki Ludowej – odegrał w historii Ukrainy rolę równie doniosłą, jak Józef Piłsudski w historii Polski. W drogach życiowych obu tych żołnierzy i polityków najdziemy zresztą wiele cech wspólnych.
Sojusz polsko-ukraiński w 1920 roku
POLECAMY
Artykuł

Sojusz polsko-ukraiński w 1920 roku

Autor: Mirosław Szumiło
22 kwietnia 1920 roku została podpisana w Warszawie umowa między Rzeczpospolitą Polską a Ukraińską Republiką Ludową, która przeszła do historii jako „Sojusz Piłsudski–Petlura”. Połączyła ona dwa państwa, które walczyły o utrzymanie swojej niepodległości w obliczu najazdu wspólnego wroga ze wschodu.
Audio/Video

Miloš Doležal Jakby nam już dzisiaj przyszło umrzeć. Dramat życia, kapłaństwa i męczeńskiej śmierci czyhoskiego proboszcza ks. Josefa Toufara

Cud w Czychoszczy i męczeństwo księdza Toufara
TYLKO U NAS
Artykuł

Cud w Czychoszczy i męczeństwo księdza Toufara

Autor: Mirosław Szumiło
11 grudnia 1949 r. we wsi Číhošť na pograniczu Czech i Moraw zdarzył się cud, który rozsławił to miejsce na cały kraj. A proboszcz tej wiejskiej parafii, 48-letni ks. Josef Toufar, mimowolnie wciągnięty w tryby wielkiej historii, w rezultacie poniósł męczeńską śmierć z rąk komunistycznych siepaczy.
Kurierzy Bożego Słowa
TYLKO U NAS
Artykuł

Kurierzy Bożego Słowa

Autor: Mirosław Szumiło
Zainteresowani historią Polacy wiedzą o „taternikach” przemycających do PRL przez granicę polsko-czechosłowacką wydawnictwa paryskiej „Kultury”. Mało kto słyszał natomiast o działających na znacznie większą skalę „kurierach Bożego słowa” przerzucających z Polski na Słowację literaturę religijną.
Mirosław Szumiło

Mirosław Szumiło

Dr hab., profesor w Instytucie Historii UMCS, główny specjalista w Biurze Badań Historycznych IPN. Redaktor naczelny półrocznika naukowego „Pamięć i Sprawiedliwość”. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół stosunków polsko-ukraińskich i systemu rządów komunistycznych w Polsce. Opublikował m.in. monografię: Roman Zambrowski 1909-1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce (Warszawa 2014), wyróżnioną nagrodą KLIO II stopnia oraz nagrodą im. Jerzego Giedroycia.
Audio/Video

Przełomowe wydarzenia w historii PRL w refleksji prymasa Stefana Wyszyńskiego

Autor: Mirosław Szumiło, Bartłomiej Noszczak, Ewa K. Czaczkowska, Paweł Skibiński
Audio/Video

Ludowe Wojsko Polskie. Polskie czy sowieckie?

Autor: Mirosław Szumiło, Paweł Piotrowski, Jan Żaryn
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
Księgarnia
English content
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2022 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510