Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Audio/Video

„Polski kryzys” 1980–1981 w dokumentach dyplomacji czechosłowackiej

Autor: Paweł Sztama, Mirosław Szumiło, Antoni Dudek, Przemysław Gasztold
Audio/Video

Razem z Wojskiem Polskim. Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1920

Autor: Mirosław Szumiło, Maciej Krotofil, Andrij Rukkas
Audio/Video

Symon Petlura..., Archiwa polskie i sowieckie... i Oskar Dirlewanger...

Autor: Rafał Dudkiewicz, Soraya Kuklińska, Mirosław Szumiło
40-lecie wprowadzenia stanu wojennego w Polsce
Biblioteka cyfrowa

40-lecie wprowadzenia stanu wojennego w Polsce

Autor: Piotr Semka, Małgorzata Sokołowska, Grzegorz Majchrzak, Patryk Pleskot, Mirosław Szumiło, Marcin Krzek-Lubowiecki
Dodatek specjalny „40-lecie wprowadzenia stanu wojennego w Polsce” – „Do Rzeczy” 13–19 grudnia 2021 r. Instytut Pamięci Narodowej jest partnerem dodatku.
Cud w Czychoszczy i męczeństwo księdza Toufara
TYLKO U NAS
Artykuł

Cud w Czychoszczy i męczeństwo księdza Toufara

Autor: Mirosław Szumiło
11 grudnia 1949 r. we wsi Číhošť na pograniczu Czech i Moraw zdarzył się cud, który rozsławił to miejsce na cały kraj. A proboszcz tej wiejskiej parafii, 48-letni ks. Josef Toufar, mimowolnie wciągnięty w tryby wielkiej historii, w rezultacie poniósł męczeńską śmierć z rąk komunistycznych siepaczy.
Czerwona elita. Komuniści u władzy w Polsce
POLECAMY
Artykuł

Czerwona elita. Komuniści u władzy w Polsce

Autor: Mirosław Szumiło
Elitę partyjną z lat 1944–1990 można podzielić na cztery pokolenia. Najstarsze roczniki to fanatyczni komuniści i patrioci Związku Sowieckiego. Dla ich młodszych kolegów ideologia miała mniejsze znaczenie, ustępując urokom korzystania z przywilejów władzy.
Demaskator bolszewizmu Richard Pipes (1923–2018)
POLECAMY
Biogram / Biografia

Demaskator bolszewizmu Richard Pipes (1923–2018)

Autor: Mirosław Szumiło
17 maja 2018 r. w Cambridge, MA zmarł Richard Pipes – jeden z najwybitniejszych znawców historii Rosji i komunizmu. Będzie zapamiętany przede wszystkim jako autor monumentalnej trylogii opisującej przyczyny, przebieg i skutki rewolucji 1917 roku (Rosja carów, Rewolucja rosyjska, Rosja bolszewików).
Dmytro Klaczkiwski „Kłym Sawur” – główny sprawca ludobójstwa wołyńskiego
TYLKO U NAS
Artykuł

Dmytro Klaczkiwski „Kłym Sawur” – główny sprawca ludobójstwa wołyńskiego

Autor: Mirosław Szumiło
Do dziś trwają spory historyków wokół przyczyn zbrodni wołyńskiej dokonanej przez ukraińskich nacjonalistów w 1943 roku. Nie zachowały się pisemne rozkazy, jednakże wszystkie dowody i poszlaki wskazują, że bezpośrednią odpowiedzialność za rozpętanie fali mordów na polskiej ludności cywilnej ponosi ówczesny dowódca UPA na Wołyniu – Dmytro Klaczkiwski ps. „Kłym Sawur”.
Dwie wizje „nowej Polski”
NOWY NUMER BIULETYNU IPN
Artykuł

Dwie wizje „nowej Polski”

Autor: Mirosław Szumiło
W końcowej fazie II wojny światowej i w latach powojennych zderzyły się ze sobą dwie wizje „nowej Polski” wyzwolonej spod okupacji niemieckiej i odbudowywanej z pożogi wojennej. Społeczeństwo opowiadało się w ogromnej większości za programem prezentowanym przez Rząd RP na uchodźstwie i ugrupowania tworzące Polskie Państwo Podziemne. Jednakże na terenach uwolnionych od Niemców instalowano władze komunistyczne przyniesione na sowieckich bagnetach, które stopniowo wprowadzały w życie swój projekt Polski „ludowej”.
Geneza traktatu ryskiego – październikowy rozejm 1920 roku
POLECAMY
Artykuł

Geneza traktatu ryskiego – październikowy rozejm 1920 roku

Autor: Mirosław Szumiło
Zwycięstwo zbrojne nad bolszewikami w 1920 r. uratowało wprawdzie Polskę i Europę przed barbarzyńskim komunizmem, nie przyniosło jednak rozstrzygnięć politycznych, które dałyby Rzeczypospolitej trwałe fundamenty.
Audio/Video

Jaka jest rola czasopism naukowych we współczesnym świecie? Jakie cele stawiają sobie czasopisma naukowe? Kto jest odbiorcą tekstów naukowych? Jak periodyki naukowe mogą wpływać na dyskurs intelektualny w Polsce?

Audio/Video

Jakie były relacje religijne i narodowościowe na Kresach Wschodnich II RP? Na czym polegała rywalizacja polsko-ukraińska o sympatie miejscowej ludności?

Autor: Mirosław Szumiło, Mieczysław Ryba, Przemysław Czarnek, Jan Żaryn, Andrzej Gil
Audio/Video

Kim byli ludzie, którzy tworzyli komunistyczny aparat represji? Jak przebiegały ich kariery? Jak potoczyły się ich losy po zakończeniu „pracy” w „resorcie”?

Autor: Mirosław Szumiło, Rafał Kościański, Radosław Kurek, Paweł Niziołek, Magdalena Dźwigał, Witold Bagieński
Klan Jakuba Bermana – nepotyzm w elitach PRL
TYLKO U NAS
Artykuł

Klan Jakuba Bermana – nepotyzm w elitach PRL

Autor: Mirosław Szumiło
Nepotyzm jest zjawiskiem występującym we wszystkich ustrojach politycznych i epokach historycznych. Nie inaczej było w Polsce rządzonej przez komunistów, choć wątek ten wciąż nie został opisany przez historyków.
Kurierzy Bożego Słowa
TYLKO U NAS
Artykuł

Kurierzy Bożego Słowa

Autor: Mirosław Szumiło
Zainteresowani historią Polacy wiedzą o „taternikach” przemycających do PRL przez granicę polsko-czechosłowacką wydawnictwa paryskiej „Kultury”. Mało kto słyszał natomiast o działających na znacznie większą skalę „kurierach Bożego słowa” przerzucających z Polski na Słowację literaturę religijną.
Audio/Video

Ludowe Wojsko Polskie. Polskie czy sowieckie?

Autor: Mirosław Szumiło, Paweł Piotrowski, Jan Żaryn
Audio/Video

Miloš Doležal Jakby nam już dzisiaj przyszło umrzeć. Dramat życia, kapłaństwa i męczeńskiej śmierci czyhoskiego proboszcza ks. Josefa Toufara

Mirosław Szumiło

Mirosław Szumiło

Dr hab., profesor w Instytucie Historii UMCS, główny specjalista w Biurze Badań Historycznych IPN. Redaktor naczelny półrocznika naukowego „Pamięć i Sprawiedliwość”. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół stosunków polsko-ukraińskich i systemu rządów komunistycznych w Polsce. Opublikował m.in. monografię: Roman Zambrowski 1909-1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce (Warszawa 2014), wyróżnioną nagrodą KLIO II stopnia oraz nagrodą im. Jerzego Giedroycia.
O niepodległą Ukrainę – Symon Petlura (1879–1926)
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

O niepodległą Ukrainę – Symon Petlura (1879–1926)

Autor: Mirosław Szumiło
Urodzony w maju 1879 roku Symon Petlura – przywódca Ukraińskiej Republiki Ludowej – odegrał w historii Ukrainy rolę równie doniosłą, jak Józef Piłsudski w historii Polski. W drogach życiowych obu tych żołnierzy i polityków najdziemy zresztą wiele cech wspólnych.
Audio/Video

Petlura. Kim był, jaką rolę odegrał w latach 1917-1921, jak budował relacje z Polską

Autor: Mirosław Szumiło, Jan Jacek Bruski, Aleksandra Hnatiuk, Paweł Libera
Petlurowcy. Armia ukraińska w obronie Polski
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Petlurowcy. Armia ukraińska w obronie Polski

Autor: Mirosław Szumiło
Następstwem sojuszu między II RP i Ukraińską Republiką Ludową znanego jako pakt Piłsudski-Petlura był udział sprzymierzonej armii ukraińskiej w wojnie z bolszewikami. Żołnierze ukraińscy latem 1920 r. ramię w ramię z Wojskiem Polskim bronili naszej Ojczyzny przed barbarzyńskim najeźdźcą ze wschodu.
Pierwsza agresja – geneza i początek wojny z bolszewikami
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Pierwsza agresja – geneza i początek wojny z bolszewikami

Autor: Mirosław Szumiło
W powszechnej świadomości wojna polsko-bolszewicka kojarzona jest z rokiem 1920 i Bitwą Warszawską. Jednakże w rzeczywistości wybuchła już na przełomie 1918 i 1919 r. w rezultacie zderzenia bolszewickiego marszu na Europę z planami federacyjnymi Józefa Piłsudskiego.
Polacy w walce o niepodległość 1914-1918
POLECAMY
Artykuł

Polacy w walce o niepodległość 1914-1918

Autor: Mirosław Szumiło
Dla Polski i Polaków I wojna światowa przyniosła skutki dwojakiego rodzaju. Z jednej strony walki toczyły się na ziemiach polskich przynosząc ogromne straty materialne, porównywalne ze stratami z okresu II wojny światowej. W armiach państw zaborczych służyło przymusowo w sumie ponad 3 mln Polaków, którzy często musieli walczyć przeciwko sobie. Co szósty z nich zginął.
Audio/Video

Polak, Żyd czy komunista? Problem tożsamości elity władzy w powojennej Polsce

Autor: Barbara Stanisławczyk-Żyła, Grzegorz Berendt, Mirosław Szumiło
Polityka wschodnia Józefa Piłsudskiego w latach 1918-1920
POLECAMY
Artykuł

Polityka wschodnia Józefa Piłsudskiego w latach 1918-1920

Autor: Mirosław Szumiło
Józef Piłsudski był jednym z najwybitniejszych polityków polskich w XX wieku, uważanym za głównego twórcę niepodległego państwa, które odrodziło się w 1918 r. po 123 latach niewoli.
Audio/Video

Polska pojałtańska: władza komunistyczna wobec Żydów; próby odbudowy społeczności żydowskiej; determinanty współistnienia (dyskusja)

Autor: Aleksandra Namysło, Marcin Zaremba, Mirosław Szumiło, Marcin Urynowicz, Martyna Grądzka-Rejak
Audio/Video

Promocja 38. numeru półrocznika „Pamięć i Sprawiedliwość”

Autor: Włodzimierz Suleja, Marek Sioma, Marcin Kruszyński, Mirosław Szumiło
Audio/Video

Przełomowe wydarzenia w historii PRL w refleksji prymasa Stefana Wyszyńskiego

Autor: Mirosław Szumiło, Bartłomiej Noszczak, Ewa K. Czaczkowska, Paweł Skibiński
Audio/Video

Roman Zambrowski

Autor: Rafał Dudkiewicz, Mirosław Szumiło
Sojusz polsko-ukraiński w 1920 roku
POLECAMY
Artykuł

Sojusz polsko-ukraiński w 1920 roku

Autor: Mirosław Szumiło
22 kwietnia 1920 roku została podpisana w Warszawie umowa między Rzeczpospolitą Polską a Ukraińską Republiką Ludową, która przeszła do historii jako „Sojusz Piłsudski–Petlura”. Połączyła ona dwa państwa, które walczyły o utrzymanie swojej niepodległości w obliczu najazdu wspólnego wroga ze wschodu.
Stepan Bandera – przywódca Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów
WARTO WIEDZIEĆ
Biogram / Biografia

Stepan Bandera – przywódca Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów

Autor: Mirosław Szumiło
Działalność OUN ukierunkował na indywidualny terror przeciwko przedstawicielom polskiej władzy i Ukraińcom uznawanym za kolaborantów. Na zachodniej Ukrainie Bandera uznawany jest za bohatera ruchu narodowowyzwoleńczego.
Towarzysze na wakacjach w Łańsku
TYLKO U NAS
Artykuł

Towarzysze na wakacjach w Łańsku

Autor: Mirosław Szumiło
W sferze propagandowej w PRL panował egalitaryzm, w rzeczywistości zaś ludzie związani z władzą tworzyli odrębną, uprzywilejowaną klasę społeczną – nomenklaturę partyjną (zwaną też „nową klasą”).
Audio/Video

W latach 1957-1964 trzech Słowaków z zakonu werbistów ukrywało się w PRL. SB - policja polityczna komunistów - kilkukrotnie wpadła na ich trop

Autor: Rafał Łatka, Mirosław Szumiło, Dominik Zamiatała
Audio/Video

Wojna 1920: operacja ukrainna Wojska Polskiego, obrona Zamościa i radiowywiad Polaków

Autor: Rafał Leśkiewicz, Grzegorz Nowik, Mirosław Szumiło, Juliusz Tym
Z bolszewikami nie walczyć…
TYLKO U NAS
Artykuł

Z bolszewikami nie walczyć…

Autor: Mirosław Szumiło
Rankiem 17 września 1939 r. agresja sowiecka zadała cios w plecy Wojsku Polskiemu walczącemu z Niemcami. Wśród zaskoczonych dowódców polskich jednostek panowała wówczas dezorientacja. Wydana wieczorem tego feralnego dnia dyrektywa naczelnego wodza przyniosła zaś tragiczne skutki.
Zatrzymać polską zarazę! Czechosłowacja wobec solidarnościowej rewolucji
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Zatrzymać polską zarazę! Czechosłowacja wobec solidarnościowej rewolucji

Autor: Mirosław Szumiło
Latem 1980 r. przez Polskę przelała się fala strajków robotniczych, które przerodziły się w rewolucję Solidarności. Był to poważny problem nie tylko dla komunistów rządzących w PRL.
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2022 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510