Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Błogosławię moim wrogom” – ks. Antoni Korczok (1891–1941), ofiara KL Dachau
TYLKO U NAS
Artykuł

„Błogosławię moim wrogom” – ks. Antoni Korczok (1891–1941), ofiara KL Dachau

Autor: Sebastian Rosenbaum
Jeden z jego przyjaciół wspominał: „nie udowodniono mu żadnej winy. Miał być rzekomo wypuszczony na wolność w poniedziałek… Cóż, kiedy w niedzielę zmarł”. Za posługę kapłańską dla Polaków płaciło się niekiedy najwyższą cenę.
Audio/Video

„CzasyPismo” o historii Górnego Śląska – artyści ze Śląska, artyści o Śląsku [prezentacja periodyku]

Autor: Adam Dziurok, Adam Dziuba, Bogusław Tracz, Sebastian Rosenbaum
„Przybyli po wypłatę górnicy”
TYLKO U NAS
Artykuł

„Przybyli po wypłatę górnicy”

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum
Lektura prasy górnośląskiej z lata 1919 r., jeszcze sprzed wybuchu I powstania, nie należy do przyjemnych. W kolejnych numerach z gazetowych szpalt wylewają się wieści o morderstwach, napadach, pobiciach, kradzieżach.
„W Gliwicach byliśmy traktowani o wiele gorzej niż w Oświęcimiu”.
POLECAMY
Wspomnienie

„W Gliwicach byliśmy traktowani o wiele gorzej niż w Oświęcimiu”.

Autor: Sebastian Rosenbaum
W 1944 r. powstały w Gliwicach cztery podobozy KL Auschwitz III (Monowitz) jako obozy pracy przymusowej przy miejscowych zakładach przemysłowych zatrudniające osadzonych w oświęcimskim obozie koncentracyjnym. Stanowiły element sieci kilkudziesięciu podobozów KL Auschwitz III w rejencji katowickiej.
11 listopada. Narodowe Święto Niepodległości
Biblioteka cyfrowa

11 listopada. Narodowe Święto Niepodległości

Autor: Michał Zarychta, Sebastian Rosenbaum, Paweł Chojnacki, Piotr Grzelczak, Krzysztof Kawalec, Justyna Dudek
Instytut Pamięci Narodowej podejmuje liczne działania, aby przybliżyć okoliczności odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Popularyzacja i upamiętnienie – w ten sposób chcemy uczcić najważniejsze polskie święto. Służyć ma temu także i ten dodatek do „Gazety Polskiej”. Patriotyzm, który nadaje sens naszemu poczuciu wspólnoty, to również zobowiązanie i wdzięczność. Mam nadzieję, że te dwa pojęcia towarzyszyć będą Państwu podczas lektury zamieszczonych tutaj artykułów, które historycy z IPN przygotowali z okazji Narodowego Święta Niepodległości.
Do Polski! 1922 – Przyłączenie części Górnego Śląska do II Rzeczypospolitej
Biblioteka cyfrowa

Do Polski! 1922 – Przyłączenie części Górnego Śląska do II Rzeczypospolitej

20 czerwca 1922 r. Wojsko Polskie pod dowództwem gen. Stanisława Szeptyckiego wkroczyło na Górny Śląsk. Tego dnia oddziały kawalerii przeszły w kilkukilometrowej defiladzie do rynku w Katowicach. Na moście łączącym obszar plebiscytowy z terytorium Polski symbolicznie zerwano łańcuch, a witający tam polskie wojsko ks. Jan Kapica powiedział: „Jesteśmy wolni! Oto kajdany, które nas krępowały, już opadły. Za to niech będzie Bogu cześć i chwała”.
Działalność Wojciecha Korfantego w czasie politycznych zmian przed I wojną światową
POLECAMY
Artykuł

Działalność Wojciecha Korfantego w czasie politycznych zmian przed I wojną światową

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Posłowanie do Reichstagu i Landtagu tworzyło jeden biegun politycznej, publicznej aktywności Wojciecha Korfantego. Drugi, równie bodaj ważny, stanowiła działalność dziennikarska i wydawnicza.
Exodus z Polski Gierka
TYLKO U NAS
Artykuł

Exodus z Polski Gierka

Autor: Sebastian Rosenbaum
Lata siedemdziesiąte prezentuje się czasem jako okres względnej prosperity w szarzyźnie PRL. Tym bardziej zaskakuje, że właśnie w dekadzie rządów Edwarda Gierka kraj zdecydowało się opuścić ponad 200 tys. osób.
Górny Śląsk pod kontrolą aliantów
TYLKO U NAS
Artykuł

Górny Śląsk pod kontrolą aliantów

Autor: Sebastian Rosenbaum
Od lutego 1920 r. do lipca 1922 r. władza nad górnośląskim obszarem plebiscytowym nie spoczywała w rękach niemieckich urzędników rejencji opolskiej czy prowincji górnośląskiej.
Komisarz plebiscytu i dyktator powstania
POLECAMY
Artykuł

Komisarz plebiscytu i dyktator powstania

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Traktat wersalski kończący I wojnę światową, nie przesądził definitywnie kwestii przynależności państwowej Górnego Śląska. Walny udział w odzyskaniu tej dzielnicy dla niepodległej Polski miał Wojciech Korfanty, który w decydującym momencie stanął na czele Polskiego Komisariatu Plebiscytowego i kierował jego akcją propagandową.
Audio/Video

Koniec i początek. Lato 1922 roku na Górnym Śląsku. Jak podzielono Górny Śląsk? Co Polska zyskała wraz z województwem śląskim? Jak mieszkańcy zareagowali na podział?

Autor: Mirosław Węcki, Piotr Pałys, Grzegorz Bębnik, Bernard Linek, Sebastian Rosenbaum
Korfanty nieraz „dawał wyraz przeświadczeniu o nieuchronnej klęsce mocarstw centralnych”
POLECAMY
Artykuł

Korfanty nieraz „dawał wyraz przeświadczeniu o nieuchronnej klęsce mocarstw centralnych”

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Korfanty wrócił do polityki po wybuchu I wojny światowej, a ściślej mówiąc – wskutek owego wybuchu. Matthias Erzberger, jeden z czołowych polityków Centrum, z którym Korfanty dobrze się znał, został szefem niemieckiego urzędu ds. propagandy zagranicznej.
Nadzorować, interweniować, karać. Nazistowski obóz władzy wobec Kościoła katolickiego w Zabrzu (1934–1944). Wybór dokumentów
Biblioteka cyfrowa

Nadzorować, interweniować, karać. Nazistowski obóz władzy wobec Kościoła katolickiego w Zabrzu (1934–1944). Wybór dokumentów

Autor: Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Ruch nazistowski odnosił się wrogo do religii rzymskokatolickiej: do Kościoła jako instytucji, jak i do katolickich dogmatów.
Obozy pracy przymusowej Gliwickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego 1945–1949
Biblioteka cyfrowa

Obozy pracy przymusowej Gliwickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego 1945–1949

Autor: Sebastian Rosenbaum, Bogusław Tracz
Latem 1945 r. przy kopalniach wchodzących w skład Gliwickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego zaczęto tworzyć obozy pracy przymusowej, które we wrześniu liczyły już prawie 5 tys. osadzonych.
Odrzucony premier ze Śląska
POLECAMY
Artykuł

Odrzucony premier ze Śląska

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
System polityczny, wprowadzony w Polsce konstytucją marcową, okazał się wyjątkowo niestabilny. Tylko w latach 1918-1923 urzędowało dziesięciu premierów i aż czternaście gabinetów. Konflikty polityczne wstrząsały nie tylko sceną polityczną. Burzliwe demonstracje, wiece, a czasem też i starcia na ulicach – czy to z politycznymi przeciwnikami, czy z policją, były widoczną częścią ówczesnego życia politycznego.
Powstania Śląskie
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Powstania Śląskie

Autor: Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Powstania Śląskie z lat 1919-1921 zajmują w dziejach polskich insurekcji miejsce osobne. Bo i osobne jest usytuowanie Górnego Śląska w polskiej historii.
Audio/Video

Rok 1921 na Górnym Śląsku. Konteksty i studia przypadków (cz. 1)

Autor: Maciej Fic, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki, Marius Urbanik, Maksymilian Stańczak, Łukasz Giertler
Sebastian Rosenbaum

Sebastian Rosenbaum

Autor: Sebastian Rosenbaum
Urodzony w 1974 r., historyk, dr, pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Katowicach. Autor książek: (z Bogusławem Traczem) Obozy pracy przymusowej Gliwickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego 1945–1949 (2009); (z Mirosławem Węckim) Nadzorować, interweniować, karać. Nazistowski obóz władzy wobec Kościoła katolickiego w Zabrzu 1933–1944 (2010); Germania. Niemiecka polityczność na Górnym Śląsku 1871–1945 (2012); (z Dariuszem Węgrzynem) Deportacje z Górnego Śląska do Związku Sowieckiego w 1945 roku. Katalog wystawy stałej w Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR w 1945 Roku w Radzionkowie (2015) i in.
Ślązak i Polak Wojciech Korfanty (1873–1939)
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Ślązak i Polak Wojciech Korfanty (1873–1939)

Autor: Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Wojciech Korfanty stał się znany od pierwszych chwil swej publicznej aktywności w początkach XX w. Jednak to walka o Górny Śląsk, toczona w latach 1919–1921 metodami pokojowymi i zbrojnymi, uczyniła z niego żywą legendę.
Tarnogórska Solidarność 1980–1981
Biblioteka cyfrowa

Tarnogórska Solidarność 1980–1981

Autor: Robert Ciupa, Sebastian Rosenbaum
„Materiał zamieszczony w albumie »Tarnogórska Solidarność 1980–1981« to dokumentacja życia codziennego w Tarnowskich Górach oraz aktywności tarnogórskiej „Solidarności” w walce o wolność w latach 1980–1981.
Wilhelm Szewczyk i jego czasopisma
TYLKO U NAS
Artykuł

Wilhelm Szewczyk i jego czasopisma

Autor: Sebastian Rosenbaum
Wilhelm Szewczyk (1916–1991), literat i publicysta, wywodził się ze skrajnej prawicy. Po wojnie związał się z komunistami stając się jednym z najbardziej wpływowych działaczy społeczno-politycznych w województwie katowickim. Ważną płaszczyzną jego oddziaływania były redagowane przezeń czasopisma.
Wojciech Korfanty
Biblioteka cyfrowa

Wojciech Korfanty

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Korfanty jest najbardziej znanym polskim politykiem z Górnego Śląska działającym w pierwszej połowie XX w. Był pierwszym politykiem jednoznacznie głoszącym jedność Górnego Śląska z resztą ziem polskich, który został posłem do niemieckiego parlamentu. Korfanty odegrał istotną rolę w procesie odbudowy Rzeczypospolitej po 1918 r. Przyczynił się tym walnie do włączenia w jej granice uprzemysłowionej części regionu górnośląskiego.
Wojciech Korfanty – emigracja i powrót do kraju
POLECAMY
Artykuł

Wojciech Korfanty – emigracja i powrót do kraju

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Mimo wybitnej roli Korfantego, odegranej w okresie kształtowania granic Rzeczypospolitej w latach 1918–1922, w dobie rządów sanacji jego zasługi były marginalizowane. W 1938 r. wyemigrował do Czechosłowacji. Powrócił w kwietniu 1939 r. i został aresztowany. Zmarł tuż po zwolnieniu z więzienia.
Wojciech Korfanty – W Poznaniu, Warszawie, na Górnym Śląsku (1918-1919)
POLECAMY
Artykuł

Wojciech Korfanty – W Poznaniu, Warszawie, na Górnym Śląsku (1918-1919)

Autor: Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Prawdopodobnie 11 listopada 1918 r. Korfanty wraz z rodziną opuścił Berlin, gdy w Compiègne podpisano zawieszenie broni, kończące walki I wojny światowej. Znów był aktywnym graczem, jak kilka lat wcześniej.
Wojciech Korfanty jako parlamentarzysta
TYLKO U NAS
Artykuł

Wojciech Korfanty jako parlamentarzysta

Autor: Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Jednym z głównych atrybutów autonomii województwa śląskiego w okresie międzywojennym był Sejm Śląski. W latach 1922-1929 na głównego gracza na forum tego lokalnego parlamentu wyrósł Wojciech Korfanty – były polski komisarz plebiscytowy i dyktator III powstania śląskiego.
Z przeklętego raju. Zapiski Górnoślązaków deportowanych w 1945 r. do ZSRS
Biblioteka cyfrowa

Z przeklętego raju. Zapiski Górnoślązaków deportowanych w 1945 r. do ZSRS

Autor: Kornelia Banaś, Sebastian Rosenbaum
W lutym 1945 r. na zajętym przez Armię Czerwoną Górnym Śląsku NKWD rozpoczęło szeroko zakrojone akcje wymierzone w ludność cywilną.
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2023 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510