Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Misja: Niepodległość. Zarys historii Gryf Publications
TYLKO U NAS
Artykuł

Misja: Niepodległość. Zarys historii Gryf Publications

Autor: Małgorzata Choma-Jusińska
W czerwcu 1946 r. rozpoczęła się ewakuacja 2. Korpusu z Włoch do Wielkiej Brytanii, a potem demobilizacja tysięcy żołnierzy za pośrednictwem Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Wiązał się z nią problem zabezpieczenia na Wyspach majątku (maszyny drukarskie, bezcenny wówczas papier) i kontynuowania dorobku Oddziału Kultury i Prasy 2. Korpusu w warunkach emigracji.
Poetka w łagrach. Beata Obertyńska (1898–1980)
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Poetka w łagrach. Beata Obertyńska (1898–1980)

Autor: Marek Klecel
Zaczęła pisać wiersze, gdy Polska powstawała do nowego życia, wyłaniała się z bitew i krwi wielu Polaków poległych podczas I wojny światowej oraz wojny obronnej 1920 r. Szczęśliwe lata spędzone w Niepodległej zostały gwałtownie przerwane przez wybuch II wojny światowej, najazd sowiecki na wschodnie tereny Rzeczypospolitej, aresztowanie we Lwowie i deportację do łagrów Workuty.
Z nauczycielami na Podolu
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Z nauczycielami na Podolu

Autor: Adam Hlebowicz
Pojechaliśmy. Zgodnie z pomysłem Prezesa IPN, żeby zorganizować studyjny wyjazd dla grupy nauczycieli na Kresy, najlepiej na te dalsze. Najpierw było letnie rozpoznanie terenu: gdzie można przenocować większą grupę ludzi, jak zorganizować sam pobyt, które miejsca odwiedzić, z kim się spotkać.
Mistrz recenzji – rzecz o Jerzym Woszczyninie
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Mistrz recenzji – rzecz o Jerzym Woszczyninie

Autor: Diana Maksimiuk
Argentyna stała się domem dla wielu wybitnych Polaków – lekarzy, naukowców, artystów. O jednych, jak Witold Gombrowicz, napisano już niejedną książkę. Inni – ze stratą dla historii Polski – pozostają wciąż anonimowi.
Żołnierz Chrystusowy. Wspomnienie o ks. prałacie Wacławie Karłowiczu
POLECAMY
Biogram / Biografia

Żołnierz Chrystusowy. Wspomnienie o ks. prałacie Wacławie Karłowiczu

Autor: Agnieszka Wygoda
Był jednym ze 150 kapelanów Powstania Warszawskiego. To on wyniósł z płonącej katedry słynącą łaskami figurę Chrystusa. Po wojnie poszukiwany przez bezpiekę, błąkał się po mazowieckich parafiach.
By ślad nie pozostał „tylko w Chwalewiku”
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

By ślad nie pozostał „tylko w Chwalewiku”

Autor: Agnieszka Łuczak
„Niepowetowane straty, poniesione w naszych zbiorach kulturalnych podczas wojny światowej, dały mi silny bodziec do gromadzenia wszelkich wiadomości o nich” – pisał Edward Chwalewik w roku 1916.
Ostatni spór o Herberta
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Ostatni spór o Herberta

Autor: Marek Klecel
Zbigniew Herbert, urodzony we Lwowie w 1924 r., niemal rówieśnik „wojennego pokolenia” poetów, Baczyńskiego, Gajcego, Trzebińskiego. Po wojnie wybrał milczenie i emigrację wewnętrzną. Przebywając na Zachodzie popadł w konflikt ideowy z Czesławem Miłoszem.
Zapomniany mecenas odrodzonej Rzeczypospolitej Maurycy Zamoyski (1871–1939)
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Zapomniany mecenas odrodzonej Rzeczypospolitej Maurycy Zamoyski (1871–1939)

Autor: Aneta Mintzberg
Maurycy Ignacy Teodor Klemens Zamoyski, XV ordynat ordynacji Zamoyskich, członek Narodowej Demokracji i Ligi Narodowej, poseł I Dumy Rosyjskiej, współtwórca Macierzy Polskiej miał jedno marzenie – aby Polska stała się krajem niepodległym.
Zieja - na ekranie
DLA WNIKLIWYCH
Recenzja

Zieja - na ekranie

Autor: Hubert Kuberski
Robert Gliński powrócił do historii w swojej najnowszej fabule, poświęconej biografii katolickiego kapłana i legendy opozycji antykomunistycznej (Komitetu Obrony Robotników - KOR) – ks. Jana Ziei. Ten niekonwencjonalny kapłan zawiera w sobie potężną dawkę nieoczywistych zachowań w czasie XX wiecznych zawieruch.
Grabież dóbr kultury w czasie II wojny światowej jako zbrodnia wojenna. Aspekty prawne
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Grabież dóbr kultury w czasie II wojny światowej jako zbrodnia wojenna. Aspekty prawne

Autor: Maciej Obrębski
II wojna światowa była ogromnym, kolejnym na przestrzeni wieków ciosem dla dóbr kultury. Skala dokonanych wówczas rabunków była nieporównywalna z wcześniejszymi, a sposób organizacji grabieży nie pozwala ich zaklasyfikować jedynie jako kradzież.
Bez światłocienia. Dom Popiełuszków
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Bez światłocienia. Dom Popiełuszków

Autor: Milena Kindziuk
W jaki sposób Popiełuszkowie wychowali swego syna na wielkiego Polaka, kawalera Orderu Orła Białego i błogosławionego Kościoła katolickiego?
Poetka wielu epok. Kazimiera Iłłakowiczówna (1889–1983)
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Poetka wielu epok. Kazimiera Iłłakowiczówna (1889–1983)

Autor: Marek Klecel
Wnuczka wileńskiego filomaty Tomasza Zana, przyjaciela Adama Mickiewicza i syberyjskiego zesłańca, często zamieniała poetyckie powołanie na służbę publiczną. Po powrocie z Rosji do Polski w 1918 r. podjęła pracę urzędnika w MSZ. Od 1926 r. była osobistym sekretarzem marsz. Józefa Piłsudskiego.
Półtora wieku Muzeum Polskiego w Rapperswilu – „Magna Res Libertas”
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Półtora wieku Muzeum Polskiego w Rapperswilu – „Magna Res Libertas”

Autor: Małgorzata Ptasińska
W dziejach Polski, w dążeniu Polaków do odzyskania niepodległości zarówno w XIX, jak i XX wieku szczególną rolę odegrało Muzeum Polskie w Rapperswilu nad Jeziorem Zuryskim, które zostało otwarte dla publiczności 23 października 1870 roku.
Pisarz dwóch wojen. Stanisław Rembek (1901–1985)
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Pisarz dwóch wojen. Stanisław Rembek (1901–1985)

Autor: Marek Klecel
Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r., był świadkiem II wojny światowej, dożył stanu wojennego w PRL. Własne przeżycia, zwłaszcza z lat 1919–1920, sprawiły, że to właśnie wojna stała się głównym tematem jego twórczości prozatorskiej.
Polsko, umiej być wdzięczna! Święty Jan Paweł II o Ojczyźnie
POLECAMY
Artykuł

Polsko, umiej być wdzięczna! Święty Jan Paweł II o Ojczyźnie

Autor: Milena Kindziuk
Kiedy Jan Paweł II 19 sierpnia 2002 r. opuszczał swój kraj, powiedział: Ojczyzno moja kochana, Polsko, […] Bóg Cię wywyższa i wyszczególnia, ale umiej być wdzięczna! Raz jeszcze potwierdził, jak ważny jest dla niego patriotyzm.
Michał Borwicz
TYLKO U NAS
Artykuł

Michał Borwicz

Autor: Paweł Kornacki
Michał Maksymilian Borwicz, pierwotnie Maksymilian Boruchowicz, urodził się 11 października 1911 w Krakowie. Sam o sobie mówił, że jest literatem. Pisał poezję, prozę, publicystykę. Robił to w języku polskim, jidysz i francuskim. Przede wszystkim jednak był świadkiem, kronikarzem i badaczem Zagłady.
Literaci polscy wobec Zagłady Żydów
TYLKO U NAS
Artykuł

Literaci polscy wobec Zagłady Żydów

Autor: Marcin Urynowicz
Literatura Holocaustu ma tendencję do oceniania postawy inteligencji polskiej czasów II wojny światowej, a szczególnie literatów polskich, w kategoriach „niewygody moralnej świadków Zagłady” Żydów, przez pryzmat której odczytuje się ich zapiski wojenne.
Za winy niepopełnione. Eugeniusz Bodo (1899–1943)
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Za winy niepopełnione. Eugeniusz Bodo (1899–1943)

Autor: Bartosz Januszewski
Aktor, który jak żaden inny potrafił łączyć grę sceniczną, taniec i śpiew. Artysta wszechstronny, w latach trzydziestych był również reżyserem, scenarzystą i producentem. W międzywojennej Polsce osiągnął szczyty popularności i w 1939 r. podpisał kontrakt z jedną z amerykańskich wytwórni filmowych.
<i>Spotkania</i> do ponownego odczytania
TYLKO U NAS
Recenzja

Spotkania do ponownego odczytania

Autor: Małgorzata Choma-Jusińska
Drugi obieg wydawniczy w Polsce w latach 1976–1989 od dawna jest jednym z tematów częściej podejmowanych przez badaczy tego okresu. Na szczególną uwagę w tym kontekście zasługuje monumentalna, opracowana przez Macieja Sobieraja, publikacja Spotkania. Niezależne Pismo Młodych Katolików.
Ks. prof. Wincenty Granat. Rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, kandydat na ołtarze
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia

Ks. prof. Wincenty Granat. Rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, kandydat na ołtarze

Autor: Konrad Białecki
Przyszły rektor KUL urodził się 1 kwietnia 1900 roku w Ćmielowie k. Ostrowca Świętokrzyskiego, jako syn Jana i Antoniny z d. Jedlickiej. Miał dwie siostry i dwóch braci. W późniejszych latach wpisywał w ankietach personalnych pochodzenie robotnicze (1952) lub robotnicze i drobnomieszczańskie (1954).
Książę Redaktor
Biblioteka cyfrowa
Artykuł

Książę Redaktor

Autor: Małgorzata Ptasińska
Jerzy Giedroyć – prawnik, urzędnik państwowy, wydawca, redaktor, żołnierz, polityk, mecenas, bibliofil, archiwista, epistolograf, menedżer, jeden z najwybitniejszych Polaków XX wieku.
Dwa zwycięstwa nad komunizmem
POLECAMY
Artykuł

Dwa zwycięstwa nad komunizmem

Autor: Jarosław Szarek
W XX w. dwa zwycięstwa Polaków zmieniły bieg historii powszechnej: w 1920 r. zatrzymanie marszu bolszewików na Rzeczpospolitą i dalej na zachód, a w 1980 r. pierwszy krok na drodze do uwolnienia się Europy Środkowo-Wschodniej od systemu narzuconego przez Moskwę.
Piosenki zakazane, bo prawdziwe
TYLKO U NAS
Artykuł

Piosenki zakazane, bo prawdziwe

Autor: Katarzyna Adamów
I Ogólnopolski Przegląd Piosenki Prawdziwej “Zakazane piosenki” rozpoczął się 20 sierpnia 1981 r. Przez trzy kolejne dni prezentowano programy artystyczne w pięciogodzinnych blokach na scenie w hali widowiskowo-sportowej Olivia w Gdańsku. Imprezę podzielono na dwie części: konkursową i artystyczną.
Lech Bądkowski
Biblioteka cyfrowa

Lech Bądkowski

Autor: Sławomir Formella
Lech Bądkowski był bez wątpienia jedną z najwybitniejszych postaci w dziejach Gdańska i Pomorza w XX w. Ów wychowanek II Rzeczypospolitej podczas II wojny światowej z bronią w ręku walczył o wolność Polski i Pomorza, a następnie przez wiele lat jako pisarz i działacz społeczny starał się o uzyskanie swobody działania w jak najszerszym zakresie możliwym w realiach PRL.
Matka Boska Armii Krajowej
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Matka Boska Armii Krajowej

Autor: Ewelina Ślązak
W czasie II wojny światowej, w tym podczas Powstania Warszawskiego, powstało wiele obrazów przedstawiających martyrologię narodu polskiego. Dzieje jednego z nich, obrazu Matka Boska Armii Krajowej Ireny Pokrzywnickiej, do dziś są znane nielicznym.
Odsłonięcie pomnika Kardynała Stefana Wyszyńskiego
TYLKO U NAS
Artykuł

Odsłonięcie pomnika Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Autor: Marzena Bonikowska
Uroczystość odsłonięcia w Warszawie pomnika kardynała Stefana Wyszyńskiego odbyła się 27 maja 1987 roku, w wigilię 6. rocznicy śmierci Prymasa.
Siła bezsilnych. Václav Havel (1936–2011)
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Siła bezsilnych. Václav Havel (1936–2011)

Autor: Andrzej Grajewski
Jego zdjęcie z listopada 1989 r., gdy uśmiechnięty przemawia z balkonu wydawnictwa Melantrich do tłumów na pl. św. Wacława, weszło do światowej ikonografii jako jeden z symboli upadku komunizmu w Europie Środkowej.
Józef Władysław Bednarz (1879–1939). Lekarz, reformator, społecznik
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia

Józef Władysław Bednarz (1879–1939). Lekarz, reformator, społecznik

Autor: Mateusz Kubicki
Urodził się na terenie Gruzji, w Tbilisi 2 X 1879 r. w rodzinie polskich zesłańców. Jego ojciec był pracownikiem kolei. W 1899 r. ukończył naukę w gimnazjum ze złotym medalem za wyniki w nauce.
Wotum za odzyskanie Niepodległości
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Wotum za odzyskanie Niepodległości

Autor: Agnieszka Łuczak
W roku 1990 pewna starsza pani przyniosła do Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu zawiniątko. Znajdowały się w nim dwa palce ręki, dwa palce stopy oraz fragmenty szaty ze spiżowej figury Chrystusa Króla. Tyle ocalało z pomnika Najświętszego Serca Pana Jezusa, zwanego też pomnikiem Wdzięczności.
Jazz w Peerelu
POLECAMY
Artykuł

Jazz w Peerelu

Autor: Tomasz Toborek
Trudno to sobie dziś wyobrazić ale muzyka jazzowa realiach powojennej Polski także wywoływała niepokój władzy. Chociaż nie niosła ona ze sobą jakiś dosłownych antysystemowych treści, to skupiała w zamkniętych początkowo gronach ludzi odreagowujących w ten sposób komunistyczną rzeczywistość.
Polska w latach II wojny światowej oczami Astrid Lindgren
TYLKO U NAS
Artykuł

Polska w latach II wojny światowej oczami Astrid Lindgren

Autor: Diana Maksimiuk
Biedna Polska! Polacy twierdzą, że jeśli Niemcom uda się wziąć Warszawę, to oznacza, że ostatni polski żołnierz zginął – zanotowała we wrześniu 1939 r. słynna Szwedka. Ci którym krewnych zamęczono w niemieckich obozach koncentracyjnych, nie zapomną niczego tylko dlatego, że jest pokój – zauważała w dalszej fazie niszczącej wojny.
Florian Czarnyszewicz. „Wróg PRL” z Argentyny
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia

Florian Czarnyszewicz. „Wróg PRL” z Argentyny

Autor: Diana Maksimiuk
Florian Czarnyszewicz był solą w oku komunistów z kilku powodów. Przede wszystkim śmiał przelać na papier pamięć o tragicznych losach Polaków znad Berezyny walczących w latach 1911-1920 o powrót ich ziem w granice niepodległej Rzeczypospolitej.
Ofiary <i>Sonderaktion Krakau</i>
POLECAMY
Artykuł

Ofiary Sonderaktion Krakau

Autor: Anna Czocher
Aktion gegen Universitäts-Professoren, powszechnie znana pod nazwą Sonderaktion Krakau, zapisała się w historii Krakowa i dziejów powszechnych jako bezprecedensowy atak na naukę polską.
<i>Porgy and Bess.</i> Zapomniany epizod odwilży 1956
TYLKO U NAS
Artykuł

Porgy and Bess. Zapomniany epizod odwilży 1956

Autor: Jarosław Neja
Polityczna „odwilż” po śmierci Stalina przyniosła jazzowi w PRL możliwość wyjścia z „katakumb”, do których zepchnął go socrealizm.
Kolorowe ptaki komunizmu. Propagandowy obraz bikiniarzy w Polsce stalinowskiej
TYLKO U NAS
Artykuł

Kolorowe ptaki komunizmu. Propagandowy obraz bikiniarzy w Polsce stalinowskiej

Autor: Rafał Opulski
Niespodziewanie dla komunistycznych władz, na przełomie lat 40. i 50. pojawili się młodzi ludzie, którzy fascynowali się kulturą amerykańską i radykalnie odróżniali się od otoczenia swoim strojem. Z czasem nazwano ich bikiniarzami…
„Obrazy bez autora”
DLA WNIKLIWYCH
Recenzja

„Obrazy bez autora”

Autor: Hubert Kuberski
Po zdumiewającym debiucie pełnometrażowym niemiecki reżyser Florian Henckel von Donnersmarck zamilknął na osiem lat po negatywnie przyjętym „Turyście”.
Marek Hłasko i aparat represji PRL
TYLKO U NAS
Artykuł

Marek Hłasko i aparat represji PRL

Autor: Patryk Pleskot
Aparat represji PRL zainteresował się Hłaską bardzo wcześnie, bo jeszcze na początku lat 50-tych, zanim dał się on poznać jako pisarz i zdobyć jakąkolwiek popularność. SB nie straciła zainteresowania nim aż do jego śmierci, a nawet dłużej – dokumentację rozpracowania go zamknięto kilka lat później.
Fenomen Łodzi w XX wieku
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Fenomen Łodzi w XX wieku

Autor: Przemysław Waingertner
Łódź często inspirowała naukowców, publicystów, arytystów. Ich zaciekawienie budziły mechanizmy funkcjonowania XIX-wiecznej łódzkiej społeczności – wielkomiejskiej, a zarazem wielokulturowej, wieloetnicznej i wielowyznaniowej – dzieje Łodzi w XX stuleciu wydawały się mniej atrakcyjne. Niesłusznie.
Święty Brat Albert. Powstaniec, artysta, zakonnik, opiekun ubogich
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Święty Brat Albert. Powstaniec, artysta, zakonnik, opiekun ubogich

Autor: Siostra Krzysztofa Babraj
Adam Hilary Bernard Chmielowski herbu Jastrzębiec, pierworodny syn Wojciecha i Józefy z Borzysławskich, przyszedł na świat w Igołomi k. Krakowa 20 sierpnia 1845 r.
Ciepło rodzinnego gniazda. Wojtyłowie
POLECAMY
Artykuł

Ciepło rodzinnego gniazda. Wojtyłowie

Autor: Milena Kindziuk
Papież Jan Paweł II przez cały pontyfikat, przy różnych okazjach wyrażał publicznie wdzięczność swojej rodzinie, zachowywał ją w pamięci i w modlitwie.
Zasady w czasach pogwałcenia zasad. Radziwiłłowie w XX wieku
POLECAMY
Artykuł

Zasady w czasach pogwałcenia zasad. Radziwiłłowie w XX wieku

Autor: Agnieszka Łuczak
Ród Radziwiłłów herbu Trąby wywodzi się z Wielkiego Księstwa Litewskiego, gdzie od XV w. piastował wysokie urzędy. Jego przedstawiciele już od XVI stulecia kształcili się na europejskich uniwersytetach, regularnie podróżowali za granicę. Nie brakuje w tej rodzinie osób wielce zasłużonych dla Polski.
Tak warto żyć. Barbara Otwinowska (1924–2018)
POLECAMY
Wspomnienie

Tak warto żyć. Barbara Otwinowska (1924–2018)

Autor: Wojciech Kujawa
Na cmentarzu w Umiastowie k. Ożarowa Mazowieckiego w styczniu 2018 r. pożegnaliśmy prof. Barbarę Otwinowską – łączniczkę i sanitariuszkę AK, więzioną w okresie stalinowskim. Była wybitnym naukowcem, badaczką literatury.
Juliusz Makarewicz w sowieckim Lwowie
POLECAMY
Artykuł

Juliusz Makarewicz w sowieckim Lwowie

Autor: Piotr Olechowski
Był twórcą Kodeksu karnego z 1932 r. (obowiązującego do 1969 r.), rektorem Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, senatorem RP. W 1945 r. został aresztowany i zesłany do obozu pracy w Krasnodonie. Zwolniony po kilku miesiącach, pozostał w sowietyzowanym Lwowie.
Skirmuntowie. Saga kresowa
POLECAMY
Artykuł

Skirmuntowie. Saga kresowa

Autor: Agnieszka Łuczak
W ziemiańskim rodzie Skirmuntów znajdziemy m.in. pioniera przemysłu, zdolnego kompozytora i wysoko postawionego dyplomatę.
List, który zachwiał Gomułką
POLECAMY
Artykuł

List, który zachwiał Gomułką

Autor: Filip Musiał
Trzydzieści z górą lat po upadku komunizmu trudno uwierzyć, że totalitarnym reżimem mógł wstrząsnąć zwykły list.
Jan Paweł II – strażnik pamięci o męczennikach XX wieku
POLECAMY
Artykuł

Jan Paweł II – strażnik pamięci o męczennikach XX wieku

Autor: Ks. Jarosław Wąsowicz SDB
Większość wiernych wyniesionych na ołtarze przez Jana Pawła II to męczennicy – duchowni i świeccy. Papież Polak kanonizował 482 osoby, a beatyfikował – 1343.
Małaczewski – Na wszystkich frontach niepodległości
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Małaczewski – Na wszystkich frontach niepodległości

Autor: Marek Klecel
Krótkie, lecz niezwykle bogate w doświadczenia życie Eugeniusza Małaczewskiego było wypełnione burzliwymi i przełomowymi wydarzeniami polskich dziejów: I wojny światowej, odzyskania niepodległości i jej obrony w wojnie polsko-bolszewickiej.
Strajk o „chopinowski” fortepian
TYLKO U NAS
Artykuł

Strajk o „chopinowski” fortepian

Autor: Kamil Dworaczek
W latach solidarnościowej rewolucji 1980-1981 w Polsce powstał szeroki ruch społeczny domagający się istotnych zmian w kraju. Tworzyli go robotnicy, pracownicy umysłowi, rolnicy, studenci…
Festiwalowe impresje
TYLKO U NAS
Wydarzenie kulturalne

Festiwalowe impresje

Autor: Krzysztof Brzechczyn
Podczas IX Festiwalu Filmowego „Niepokorni Niezłomni Wyklęci. 1939-1989. Przywracamy Pamięć” w Gdyni odbyło się 29 pokazów konkursowych, 12 audycji radiowych, 19 pokazów specjalnych, 13 pokazów filmowych w konkursie „Młodzi dla Historii” oraz liczne panele dyskusyjne i imprezy towarzyszące.
Bagnetem i piórem. Życie kulturalne 2. Korpusu
POLECAMY
Artykuł

Bagnetem i piórem. Życie kulturalne 2. Korpusu

Autor: Małgorzata Ptasińska
Agresja niemiecko-sowiecka na Polskę otworzyła kolejny rozdział w historii uchodźstwa polskiego. W powstałych diasporach – czy to w Paryżu, Londynie, Buzułuku, Bagdadzie, Jerozolimie, Kairze czy Rzymie – rozwijało się życie kulturalne.
„O, mowu rudzinna, o, bałaku lwoski…”
POLECAMY
Artykuł

„O, mowu rudzinna, o, bałaku lwoski…”

Autor: Andrzej W. Kaczorowski
Z wykształcenia architekt, z zawodu – pracownik naukowy (doc. dr hab.), był człowiekiem wielu talentów i umiejętności, największą pasją jego życia stał się jednak rodzinny Lwów.
Sándor Márai (1900-1989) – świadek wieku totalitaryzmów
POLECAMY
Artykuł

Sándor Márai (1900-1989) – świadek wieku totalitaryzmów

Autor: Maciej Mazurkiewicz
Skazanie Sándora Máraia przez komunistów na wieloletnią banicję sprawiło, że dopiero stosunkowo niedawno zaistniała możliwość zapoznania szerszego grona czytelników z twórczością pisarską, poetycką i publicystyczną tego wybitnego węgierskiego autora.
Naukowiec w służbie konspiracji
TYLKO U NAS
Artykuł

Naukowiec w służbie konspiracji

Autor: Joanna Żelazko
Mimo podpisania 8 maja 1945 r. europejskich porozumień kończących II wojnę światową, w Polsce kontynuowana była walka o kształt polityczny kraju. Prowadzący ją żołnierze byli często tymi samymi ludźmi, którzy walczyli z okupantami w szeregach Polskiego Państwa Podziemnego.
3 maja 1916 r. w Warszawie
POLECAMY
Artykuł

3 maja 1916 r. w Warszawie

Autor: Michał Zarychta
Warszawa w latach 1915-1918 znajdowała się pod niemiecką okupacją. Reżim okupacyjny drenował zdobyte ziemie ze wszelkich dóbr przydatnych do produkcji wojennej. Z drugiej strony poczynił szereg ustępstw dotyczących oświaty i kultury narodowej.
Symbol narodowej wolności
TYLKO U NAS
Artykuł

Symbol narodowej wolności

Autor: Robert Buliński
W zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej przechowywana jest cenna pamiątka z czasu I wojny światowej: biało-czerwona kokarda, która była noszona 3 maja 1916 r. podczas wielkiej demonstracji narodowej w Warszawie.
„Arka” wolności
TYLKO U NAS
Artykuł

„Arka” wolności

Autor: Cecylia Kuta
Po wprowadzeniu stanu wojennego w drugim obiegu wydawniczym, oprócz gazetek i biuletynów o treści informacyjnej, ukazywały się pisma literackie i społeczno-kulturalne. Jednym z nich było krakowskie pismo „Arka”, które powstało w połowie 1983 r.
Poeta tragiczny. Jan Lechoń (1899–1956)
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Poeta tragiczny. Jan Lechoń (1899–1956)

Autor: Marek Klecel
Piekielnie zdolny młodzieniec, natchniony skamandryta, wreszcie emigrant nieprzejednany wobec komunistów. Bogata twórczość Lechonia to klucz do poznania zarówno życia poety, jak i całego pokolenia Polaków budujących II RP, a później doświadczonych przez wojnę i wygnanie.
„Po prostu” – pismo, które stało się legendą polskiego Października
TYLKO U NAS
Artykuł

„Po prostu” – pismo, które stało się legendą polskiego Października

Autor: Michał Przeperski
Tygodnik „Po prostu” jest uważany za jeden głównych symboli przemian polskiego Października 1956. Artykuły publikowane na jego łamach wyłamywały się z oficjalnej sztampy, dotykając problemów, które w stalinowskiej Polsce przez lata były przemilczane.
Gustaw Herling-Grudziński (1919-2000) – Pielgrzym Wolności
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia

Gustaw Herling-Grudziński (1919-2000) – Pielgrzym Wolności

Autor: Małgorzata Ptasińska
Gustaw Herling-Grudziński – pisarz, więzień Gułagu, żołnierz gen. Andersa – urodził się w Kielcach, w spolonizowanej, ale wyznającej judaizm rodzinie żydowskiej, jako Gecel (vel Gustaw) Herling (vel Grudziński), syn Doroty (Dobrysi) z Bryczkowskich i Jakuba (Joska) Herlinga vel Grudzińskiego.
Talent dla Polski. Rodzina Lutosławskich
POLECAMY
Artykuł

Talent dla Polski. Rodzina Lutosławskich

Autor: Agnieszka Łuczak
Witolda Lutosławskiego, słynnego kompozytora, zna cały świat. Nie wszyscy jednak wiedzą, że jest on tylko jednym z wybitnych przedstawicieli rodu, którego osiągnięcia i dramaty są niemal symboliczne dla losów polskich rodzin w XX w.
Śmierć Henryka Giedroycia. Koniec Księstwa Giedroyciów w Maisons-Laffitte
TYLKO U NAS
Wspomnienie

Śmierć Henryka Giedroycia. Koniec Księstwa Giedroyciów w Maisons-Laffitte

Autor: Małgorzata Ptasińska
Był najmłodszym bratem Jerzego Giedroycia, twórcy paryskiej „Kultury”. Urodził się 12 stycznia 1922 roku w wolnej Polsce. W niespełna cztery lata po przeniesieniu rodziny Giedroyciów z Mińska Litewskiego do Warszawy.
Zakazana poezja. Sprawa Konrada Doberschuetza
POLECAMY
Artykuł

Zakazana poezja. Sprawa Konrada Doberschuetza

Autor: Piotr Grzelczak
Brawurowy żołnierz AK i WSGO „Warta”, więzień NKWD i UB, a także niezwykle utalentowany dziennikarz i poeta. W 1959 roku skazany na 3 lata więzienia za twórczość „szkalującą ustrój demokratyczno-ludowy PRL”.
Audio/Video

Prof. Wojciech Roszkowski: "Jakimi słowami opowiadać historię?" (z cyklu Cywilizacja zachodnia a sprawy polskie)

Audio/Video

Powojenna Polska (1945–1949): Jan Zachwatowicz i konserwatorzy zabytków (cz. 1)

Autor: Piotr Majewski
Audio/Video

Historie wyklęte w dramatach Bohdana Urbankowskiego – dyskusja wokół książek "Cienie" oraz "Trwa jeszcze bal"

Politechnika Lwowska. Kuźnia kadr II Rzeczypospolitej
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Politechnika Lwowska. Kuźnia kadr II Rzeczypospolitej

Autor: Sławomir Kalbarczyk
Co łączy premierów Jędrzeja Moraczewskiego, Władysława Sikorskiego i Kazimierza Bartla oraz ministra spraw wojskowych Kazimierza Sosnkowskiego? Wszyscy ci wybitni politycy II RP byli wychowankami Politechniki Lwowskiej.
Podziemne pismo inne niż wszystkie
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Podziemne pismo inne niż wszystkie

Autor: Jan Olaszek
W listopadzie 1984 r. zaczęło ukazywać się wyjątkowe pismo podziemne. „Przegląd Wiadomości Agencyjnych” spośród kilku tysięcy wydawanych w PRL poza cenzurą wyróżniał się nieszablonowymi treściami i świetną jakością druku.
Audio/Video

Czy polska tożsamość narodowa jest zagrożona?

Bohater nie bierze się znikąd. Zanim Henryk Sławik ratował Żydów w czasie wojny
TYLKO U NAS
Artykuł

Bohater nie bierze się znikąd. Zanim Henryk Sławik ratował Żydów w czasie wojny

Autor: Tomasz Kurpierz
Henryk Sławik, jeden z największych Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, skazany był na zapomnienie – na tyle skutecznie, że jego nazwisko jeszcze kilka lat temu niewiele mówiło nawet na Górnym Śląsku, regionie, w którym żył i pracował przez cały okres międzywojenny.
Audio/Video

O Józefie Mackiewiczu w 35. rocznicę śmierci pisarza

Derusyfikacja w Warszawie 1915–1926
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Derusyfikacja w Warszawie 1915–1926

Autor: Piotr Jaźwiński
I wojna światowa położyła kres długoletniemu panowaniu Rosjan w Warszawie. W mieście energicznie przystąpiono do usuwania rosyjskojęzycznych napisów, zmiany nazw ulic, burzenia pomników i cerkwi wzniesionych przez zaborcę.
Antypolityczny antykomunista
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Antypolityczny antykomunista

Autor: Włodzimierz Bolecki
Umieszczenie sylwetki Józefa Mackiewicza wśród polityków powojennej emigracji polskiej mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka oczywiste. W potocznej opinii czytelników – a także w pracach krytyków literackich – Józef Mackiewicz uważany jest bowiem przede wszystkim za pisarza politycznego.
Bojownik w piekle i jego niezwykłe rzeźby
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Bojownik w piekle i jego niezwykłe rzeźby

Autor: Maciej Kwaśniewski
Spójrzcie w oczy Samuela Willenberga. Zawadiackie, odważne i pełne wyzwań spojrzenie. Znam wiele takich oczu. Należą do ludzi, którzy chcieli uciec z piekła Holocaustu i dzięki swej determinacji i odwadze z niego uciekli.
Zapomniany bohater: Jan Stanisław Kochanowski (1894-1942) przyrodnik grodzieński
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia

Zapomniany bohater: Jan Stanisław Kochanowski (1894-1942) przyrodnik grodzieński

Autor: Jan Szumski
Co łączy Świętego Maksymiliana Kolbego i Jana Kochanowskiego, przyrodnika grodzieńskiego, oprócz aktywnej działalności w Grodnie? Obydwaj zginęli oddając swe życie za innego, wykazując się wartą przypomnienia postawą obywatelską i chrześcijańską.
Manifestacje patriotyczno-religijne 1861 roku. Preludium Powstania Styczniowego
POLECAMY
Artykuł

Manifestacje patriotyczno-religijne 1861 roku. Preludium Powstania Styczniowego

Autor: Tomasz Łysiak
Powstanie Styczniowe ma swoich apologetów i krytyków. Józef Piłsudski gloryfikował czyn powstańczy i na jego sile duchowej opierał formowanie młodego żołnierza polskiego, ale też poddawał go krytyce, nie po to, by potępiać, lecz by czerpiąc z tego, co piękne i silne, wyciągać wnioski z jego błędów.
Audio/Video

Polskie Państwo Podziemne a zagrożenia egzystencjalne czasu II wojny światowej (instytucje kultury, uniwersytety, „prace przyszłościowe”)

50 lat temu zmarł Mieczysław Grydzewski
POLECAMY
Artykuł

50 lat temu zmarł Mieczysław Grydzewski

Autor: Mirosław A. Supruniuk
Każdy kto go znał, wspominał, że unikał fotografów. Niewiele jego zdjęć się zachowało, a te które znamy, wydają się albo przypadkowe, albo wymuszone. Może więc na koniec uznano, że nie warto go o nie prosić.
„Nie będę już grał w Berlinie”
POLECAMY
Artykuł

„Nie będę już grał w Berlinie”

Autor: Tadeusz Krawczak, Mariusz Olczak
Jedną z głównych postaci, dzięki którym możemy celebrować narodziny II Rzeczypospolitej, był Ignacy Jan Paderewski, wielki Polak i obywatel świata. Jego droga z kresów dawnej Rzeczypospolitej na salony możnych tego świata była długa, ale bardzo interesująca.
Jeden z najsłynniejszych muzyków świata składa pokłon Chopinowi, czyli <i>Jazzowe Dzieje Polaków</i>
POLECAMY
Artykuł

Jeden z najsłynniejszych muzyków świata składa pokłon Chopinowi, czyli Jazzowe Dzieje Polaków

Autor: Maciej Kwaśniewski
Wydaje się, że o polskim jazzie powiedziano i napisano już wszystko. To, że powiedziano nie wszystko, pokazano nie wszystko i nie zagrano wszystkiego, udowadniają Jazzowe dzieje Polaków – wyjątkowa i monumentalna edycja Instytutu Pamięci Narodowej.
Sztuka i architektura Niepodległej
POLECAMY
Artykuł

Sztuka i architektura Niepodległej

Autor: Maria Chodyko
Kiedy Polska odzyskiwała niepodległość, historia sztuki formowała się jako dyscyplina akademicka oparta na heglowskiej tezie o manifestowaniu się w historii „ducha dziejów”, który przejawiając się w dojrzałej postaci jako „duch narodowy”, przybiera formy charakterystyczne dla danej społeczności.
Katyńskie piętno. Byłaby wielką montażystką – gdyby nie PRL
POLECAMY
Artykuł

Katyńskie piętno. Byłaby wielką montażystką – gdyby nie PRL

Autor: Filip Gańczak
„Sprawa Katynia zaciążyła na całym moim życiu” – mówiła montażystka filmowa Zofia Dwornik. Ofiarami zbrodni z 1940 r. padli jej ojciec i stryj. Ona sama za głoszenie prawdy o sowieckich represjach trafiła do więzienia. Pracowała z najlepszymi polskimi reżyserami.
Spod polskich strzech aż po brytyjską gazetę – początki polskiej prasy dla kobiet wiejskich w czasie wojny i pokoju w I połowie XX wieku.
TYLKO U NAS
Artykuł

Spod polskich strzech aż po brytyjską gazetę – początki polskiej prasy dla kobiet wiejskich w czasie wojny i pokoju w I połowie XX wieku.

Autor: Agnieszka Klarman
Rozkwit prasy przeznaczonej dla kobiet na wsi szedł w parze z prężnym rozwojem ruchu ludowego na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku. Pisma spełniały ważną rolę w czasie zaborów, wolnej Polski, a także podczas zmagań wojennych, były przedrukowywane nawet u brytyjskich wydawców.
Witkacy – świadek początku i końca niepodległości
POLECAMY
Artykuł

Witkacy – świadek początku i końca niepodległości

Autor: Marek Klecel
Witkacy, czyli Stanisław Ignacy Witkiewicz, pisarz, malarz i filozof, brał udział w I wojnie światowej w Rosji, był świadkiem rewolucji komunistycznej, pod wpływem której szybko wrócił do Polski.
Święto Niepodległości za drutami
POLECAMY
Artykuł

Święto Niepodległości za drutami

Autor: Sławomir Kalbarczyk
O Święcie Niepodległości Polacy pamiętali także w skrajnie ciężkich warunkach niewoli jenieckiej w Związku Sowieckim. W 1939 roku 11 Listopada obchodzono m.in. w obozie w Starobielsku.
Szwajcar, czyli szpion
POLECAMY
Biogram / Biografia

Szwajcar, czyli szpion

Autor: Filip Gańczak
Był czwartek, 26 czerwca 1941 roku – piąty dzień wojny III Rzeszy ze Związkiem Radzieckim. Oddziały Wehrmachtu posuwały się szybko na wschód, ale sowiecka bezpieka nadal pracowała. W mieszkaniu Eugeniusza Bodo przy ulicy Kogonowskiej we Lwowie zjawiło się tego dnia dwóch enkawudzistów.
Terapia śmiechowa. Serial Barei i jego tajemnice
POLECAMY
Wywiad

Terapia śmiechowa. Serial Barei i jego tajemnice

Autor: Janusz Płoński, Karolina Wichowska
Cenzorka nie wychwyciła aluzji o Katyniu, nie skojarzyła opowieści Majewskiego z drugoobiegową relacją uciekiniera stamtąd – mówi Janusz Płoński, współscenarzysta serialu „Alternatywy 4”, w rozmowie z Karoliną Wichowską
Pies nie świnia
POLECAMY
Artykuł

Pies nie świnia

Autor: Katarzyna Adamów
Pies idealnie się nadawał do tworzenia pozytywnego obrazu Milicji Obywatelskiej w społeczeństwie, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży. Organizowano więc pokazy sprawności psów, w TVP prezentowano Zakład Tresury Psów Służbowych w Sułkowicach, urządzano pogadanki w szkołach oraz wycieczki do Sułkowic.
Alternatywy 4. Historie prawdziwe
POLECAMY
Artykuł

Alternatywy 4. Historie prawdziwe

Autor: Andrzej Zawistowski
Powstały w początkach lat 80. XX w. serial „Alternatywy 4” jest fabularną opowieścią komediową o perypetiach kilkunastu lokatorów bloku na warszawskim Ursynowie. Została ona jednak utkana z niezliczonej ilości drobnych, ale autentycznych ludzkich historii. Były one udziałem milionów Polaków.
„Matka Królów” w randze „półkownika”
POLECAMY
Wywiad

„Matka Królów” w randze „półkownika”

Autor: Janusz Zaorski
„Potrzebne było przeżycie Ursusa, Radomia, karnawału Solidarności i stanu wojennego, żeby pewne sprawy lepiej czuć” – o perypetiach z cenzurą, kręceniu filmu w stanie wojennym i współpracy z Przemysławem Gintrowskim opowiada Janusz Zaorski w rozmowie z Maciejem Foksem i Karoliną Wichowską.
Bard, który nie chciał być bardem. Jacek Kaczmarski (1957-2004)
POLECAMY
Artykuł

Bard, który nie chciał być bardem. Jacek Kaczmarski (1957-2004)

Autor: Krzysztof Gottesman
Dzisiaj już nie ma takich artystów, których by znała cała Polska. Jacek Kaczmarski był jednym z ostatnich. Jego pieśni słuchali i śpiewali studenci, robotnicy, intelektualiści. W wielkich salach i małych mieszkaniach. Często rozumiejąc na opak jego intencje. 10 kwietnia jest rocznicą jego śmierci.
Jak eSBeckie nagranie stało się rodzinną pamiątką. Historia z 1967 roku
POLECAMY
Artykuł

Jak eSBeckie nagranie stało się rodzinną pamiątką. Historia z 1967 roku

Autor: Radosław Poboży
Rzadko się zdarza, aby materiał operacyjny SB mógł się okazać miłą pamiątką rodzinną. W jednym przypadku tak się stało. W archiwum IPN zachowało się nagranie filmowe opatrzone kryptonimem „Cokół”, będące dokumentacją zawarcia pewnego związku małżeńskiego w kościele św. Marcina w Warszawie.
Wykłady, które przyciągały antykomunistów. Opozycyjne akcenty Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej we Wrocławiu w 1979 roku
TYLKO U NAS
Artykuł

Wykłady, które przyciągały antykomunistów. Opozycyjne akcenty Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej we Wrocławiu w 1979 roku

Autor: Grzegorz Waligóra
W drugiej połowie lat 70. jedną z ważniejszych form działalności opozycyjnej stała się organizacja wykładów niezależnych od władz i od cenzury, podczas których poruszano pomijane i zafałszowane tematy. Nazwiska wykładowców, np. Bartoszewskiego czy Kisielewskiego, przyciągały tłumy.
Buczacz – polsko-żydowskie dziedzictwo (1)
TYLKO U NAS
Artykuł

Buczacz – polsko-żydowskie dziedzictwo (1)

Autor: Krzysztof Kupeć
Galicyjskie miasteczko Buczacz, leżące przed II wojną światową na południowo-wschodnich obszarze II Rzeczypospolitej, jak w soczewce skupia w sobie problematykę zagadnienia Zagłady Żydów oraz relacji polsko-żydowskich, a więc tematy budzące szczególne emocje.
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio / Video
Księgarnia
English content
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2021 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone.