Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...
Przystanek Historia
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio / Video
Księgarnia
English content
więcej ...
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
Szukaj
SZUKAJ
Wpisz szukaną frazę
Szukaj
Zamknij
Przystanek Historia
Tagi
Kultura
Kultura
TYLKO U NAS
Artykuł
Misja: Niepodległość. Zarys historii Gryf Publications
Autor:
Małgorzata Choma-Jusińska
W czerwcu 1946 r. rozpoczęła się ewakuacja 2. Korpusu z Włoch do Wielkiej Brytanii, a potem demobilizacja tysięcy żołnierzy za pośrednictwem Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Wiązał się z nią problem zabezpieczenia na Wyspach majątku (maszyny drukarskie, bezcenny wówczas papier) i kontynuowania dorobku Oddziału Kultury i Prasy 2. Korpusu w warunkach emigracji.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Poetka w łagrach. Beata Obertyńska (1898–1980)
Autor:
Marek Klecel
Zaczęła pisać wiersze, gdy Polska powstawała do nowego życia, wyłaniała się z bitew i krwi wielu Polaków poległych podczas I wojny światowej oraz wojny obronnej 1920 r. Szczęśliwe lata spędzone w Niepodległej zostały gwałtownie przerwane przez wybuch II wojny światowej, najazd sowiecki na wschodnie tereny Rzeczypospolitej, aresztowanie we Lwowie i deportację do łagrów Workuty.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Z nauczycielami na Podolu
Autor:
Adam Hlebowicz
Pojechaliśmy. Zgodnie z pomysłem Prezesa IPN, żeby zorganizować studyjny wyjazd dla grupy nauczycieli na Kresy, najlepiej na te dalsze. Najpierw było letnie rozpoznanie terenu: gdzie można przenocować większą grupę ludzi, jak zorganizować sam pobyt, które miejsca odwiedzić, z kim się spotkać.
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł
Mistrz recenzji – rzecz o Jerzym Woszczyninie
Autor:
Diana Maksimiuk
Argentyna stała się domem dla wielu wybitnych Polaków – lekarzy, naukowców, artystów. O jednych, jak Witold Gombrowicz, napisano już niejedną książkę. Inni – ze stratą dla historii Polski – pozostają wciąż anonimowi.
POLECAMY
Biogram / Biografia
Żołnierz Chrystusowy. Wspomnienie o ks. prałacie Wacławie Karłowiczu
Autor:
Agnieszka Wygoda
Był jednym ze 150 kapelanów Powstania Warszawskiego. To on wyniósł z płonącej katedry słynącą łaskami figurę Chrystusa. Po wojnie poszukiwany przez bezpiekę, błąkał się po mazowieckich parafiach.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
By ślad nie pozostał „tylko w Chwalewiku”
Autor:
Agnieszka Łuczak
„Niepowetowane straty, poniesione w naszych zbiorach kulturalnych podczas wojny światowej, dały mi silny bodziec do gromadzenia wszelkich wiadomości o nich” – pisał Edward Chwalewik w roku 1916.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Ostatni spór o Herberta
Autor:
Marek Klecel
Zbigniew Herbert, urodzony we Lwowie w 1924 r., niemal rówieśnik „wojennego pokolenia” poetów, Baczyńskiego, Gajcego, Trzebińskiego. Po wojnie wybrał milczenie i emigrację wewnętrzną. Przebywając na Zachodzie popadł w konflikt ideowy z Czesławem Miłoszem.
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia
Zapomniany mecenas odrodzonej Rzeczypospolitej Maurycy Zamoyski (1871–1939)
Autor:
Aneta Mintzberg
Maurycy Ignacy Teodor Klemens Zamoyski, XV ordynat ordynacji Zamoyskich, członek Narodowej Demokracji i Ligi Narodowej, poseł I Dumy Rosyjskiej, współtwórca Macierzy Polskiej miał jedno marzenie – aby Polska stała się krajem niepodległym.
DLA WNIKLIWYCH
Recenzja
Zieja - na ekranie
Autor:
Hubert Kuberski
Robert Gliński powrócił do historii w swojej najnowszej fabule, poświęconej biografii katolickiego kapłana i legendy opozycji antykomunistycznej (Komitetu Obrony Robotników - KOR) – ks. Jana Ziei. Ten niekonwencjonalny kapłan zawiera w sobie potężną dawkę nieoczywistych zachowań w czasie XX wiecznych zawieruch.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Grabież dóbr kultury w czasie II wojny światowej jako zbrodnia wojenna. Aspekty prawne
Autor:
Maciej Obrębski
II wojna światowa była ogromnym, kolejnym na przestrzeni wieków ciosem dla dóbr kultury. Skala dokonanych wówczas rabunków była nieporównywalna z wcześniejszymi, a sposób organizacji grabieży nie pozwala ich zaklasyfikować jedynie jako kradzież.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Bez światłocienia. Dom Popiełuszków
Autor:
Milena Kindziuk
W jaki sposób Popiełuszkowie wychowali swego syna na wielkiego Polaka, kawalera Orderu Orła Białego i błogosławionego Kościoła katolickiego?
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Poetka wielu epok. Kazimiera Iłłakowiczówna (1889–1983)
Autor:
Marek Klecel
Wnuczka wileńskiego filomaty Tomasza Zana, przyjaciela Adama Mickiewicza i syberyjskiego zesłańca, często zamieniała poetyckie powołanie na służbę publiczną. Po powrocie z Rosji do Polski w 1918 r. podjęła pracę urzędnika w MSZ. Od 1926 r. była osobistym sekretarzem marsz. Józefa Piłsudskiego.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Półtora wieku Muzeum Polskiego w Rapperswilu – „Magna Res Libertas”
Autor:
Małgorzata Ptasińska
W dziejach Polski, w dążeniu Polaków do odzyskania niepodległości zarówno w XIX, jak i XX wieku szczególną rolę odegrało Muzeum Polskie w Rapperswilu nad Jeziorem Zuryskim, które zostało otwarte dla publiczności 23 października 1870 roku.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Pisarz dwóch wojen. Stanisław Rembek (1901–1985)
Autor:
Marek Klecel
Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r., był świadkiem II wojny światowej, dożył stanu wojennego w PRL. Własne przeżycia, zwłaszcza z lat 1919–1920, sprawiły, że to właśnie wojna stała się głównym tematem jego twórczości prozatorskiej.
POLECAMY
Artykuł
Polsko, umiej być wdzięczna! Święty Jan Paweł II o Ojczyźnie
Autor:
Milena Kindziuk
Kiedy Jan Paweł II 19 sierpnia 2002 r. opuszczał swój kraj, powiedział: Ojczyzno moja kochana, Polsko, […] Bóg Cię wywyższa i wyszczególnia, ale umiej być wdzięczna! Raz jeszcze potwierdził, jak ważny jest dla niego patriotyzm.
TYLKO U NAS
Artykuł
Michał Borwicz
Autor:
Paweł Kornacki
Michał Maksymilian Borwicz, pierwotnie Maksymilian Boruchowicz, urodził się 11 października 1911 w Krakowie. Sam o sobie mówił, że jest literatem. Pisał poezję, prozę, publicystykę. Robił to w języku polskim, jidysz i francuskim. Przede wszystkim jednak był świadkiem, kronikarzem i badaczem Zagłady.
TYLKO U NAS
Artykuł
Literaci polscy wobec Zagłady Żydów
Autor:
Marcin Urynowicz
Literatura Holocaustu ma tendencję do oceniania postawy inteligencji polskiej czasów II wojny światowej, a szczególnie literatów polskich, w kategoriach „niewygody moralnej świadków Zagłady” Żydów, przez pryzmat której odczytuje się ich zapiski wojenne.
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia
Za winy niepopełnione. Eugeniusz Bodo (1899–1943)
Autor:
Bartosz Januszewski
Aktor, który jak żaden inny potrafił łączyć grę sceniczną, taniec i śpiew. Artysta wszechstronny, w latach trzydziestych był również reżyserem, scenarzystą i producentem. W międzywojennej Polsce osiągnął szczyty popularności i w 1939 r. podpisał kontrakt z jedną z amerykańskich wytwórni filmowych.
TYLKO U NAS
Recenzja
Spotkania
do ponownego odczytania
Autor:
Małgorzata Choma-Jusińska
Drugi obieg wydawniczy w Polsce w latach 1976–1989 od dawna jest jednym z tematów częściej podejmowanych przez badaczy tego okresu. Na szczególną uwagę w tym kontekście zasługuje monumentalna, opracowana przez Macieja Sobieraja, publikacja
Spotkania. Niezależne Pismo Młodych Katolików
.
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia
Ks. prof. Wincenty Granat. Rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, kandydat na ołtarze
Autor:
Konrad Białecki
Przyszły rektor KUL urodził się 1 kwietnia 1900 roku w Ćmielowie k. Ostrowca Świętokrzyskiego, jako syn Jana i Antoniny z d. Jedlickiej. Miał dwie siostry i dwóch braci. W późniejszych latach wpisywał w ankietach personalnych pochodzenie robotnicze (1952) lub robotnicze i drobnomieszczańskie (1954).
Biblioteka cyfrowa
Artykuł
Książę Redaktor
Autor:
Małgorzata Ptasińska
Jerzy Giedroyć – prawnik, urzędnik państwowy, wydawca, redaktor, żołnierz, polityk, mecenas, bibliofil, archiwista, epistolograf, menedżer, jeden z najwybitniejszych Polaków XX wieku.
POLECAMY
Artykuł
Dwa zwycięstwa nad komunizmem
Autor:
Jarosław Szarek
W XX w. dwa zwycięstwa Polaków zmieniły bieg historii powszechnej: w 1920 r. zatrzymanie marszu bolszewików na Rzeczpospolitą i dalej na zachód, a w 1980 r. pierwszy krok na drodze do uwolnienia się Europy Środkowo-Wschodniej od systemu narzuconego przez Moskwę.
TYLKO U NAS
Artykuł
Piosenki zakazane, bo prawdziwe
Autor:
Katarzyna Adamów
I Ogólnopolski Przegląd Piosenki Prawdziwej “Zakazane piosenki” rozpoczął się 20 sierpnia 1981 r. Przez trzy kolejne dni prezentowano programy artystyczne w pięciogodzinnych blokach na scenie w hali widowiskowo-sportowej Olivia w Gdańsku. Imprezę podzielono na dwie części: konkursową i artystyczną.
Biblioteka cyfrowa
Lech Bądkowski
Autor:
Sławomir Formella
Lech Bądkowski był bez wątpienia jedną z najwybitniejszych postaci w dziejach Gdańska i Pomorza w XX w. Ów wychowanek II Rzeczypospolitej podczas II wojny światowej z bronią w ręku walczył o wolność Polski i Pomorza, a następnie przez wiele lat jako pisarz i działacz społeczny starał się o uzyskanie swobody działania w jak najszerszym zakresie możliwym w realiach PRL.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Matka Boska Armii Krajowej
Autor:
Ewelina Ślązak
W czasie II wojny światowej, w tym podczas Powstania Warszawskiego, powstało wiele obrazów przedstawiających martyrologię narodu polskiego. Dzieje jednego z nich, obrazu Matka Boska Armii Krajowej Ireny Pokrzywnickiej, do dziś są znane nielicznym.
TYLKO U NAS
Artykuł
Odsłonięcie pomnika Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Autor:
Marzena Bonikowska
Uroczystość odsłonięcia w Warszawie pomnika kardynała Stefana Wyszyńskiego odbyła się 27 maja 1987 roku, w wigilię 6. rocznicy śmierci Prymasa.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Siła bezsilnych. Václav Havel (1936–2011)
Autor:
Andrzej Grajewski
Jego zdjęcie z listopada 1989 r., gdy uśmiechnięty przemawia z balkonu wydawnictwa Melantrich do tłumów na pl. św. Wacława, weszło do światowej ikonografii jako jeden z symboli upadku komunizmu w Europie Środkowej.
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia
Józef Władysław Bednarz (1879–1939). Lekarz, reformator, społecznik
Autor:
Mateusz Kubicki
Urodził się na terenie Gruzji, w Tbilisi 2 X 1879 r. w rodzinie polskich zesłańców. Jego ojciec był pracownikiem kolei. W 1899 r. ukończył naukę w gimnazjum ze złotym medalem za wyniki w nauce.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Wotum za odzyskanie Niepodległości
Autor:
Agnieszka Łuczak
W roku 1990 pewna starsza pani przyniosła do Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu zawiniątko. Znajdowały się w nim dwa palce ręki, dwa palce stopy oraz fragmenty szaty ze spiżowej figury Chrystusa Króla. Tyle ocalało z pomnika Najświętszego Serca Pana Jezusa, zwanego też pomnikiem Wdzięczności.
POLECAMY
Artykuł
Jazz w Peerelu
Autor:
Tomasz Toborek
Trudno to sobie dziś wyobrazić ale muzyka jazzowa realiach powojennej Polski także wywoływała niepokój władzy. Chociaż nie niosła ona ze sobą jakiś dosłownych antysystemowych treści, to skupiała w zamkniętych początkowo gronach ludzi odreagowujących w ten sposób komunistyczną rzeczywistość.
TYLKO U NAS
Artykuł
Polska w latach II wojny światowej oczami Astrid Lindgren
Autor:
Diana Maksimiuk
Biedna Polska! Polacy twierdzą, że jeśli Niemcom uda się wziąć Warszawę, to oznacza, że ostatni polski żołnierz zginął
– zanotowała we wrześniu 1939 r. słynna Szwedka.
Ci którym krewnych zamęczono w niemieckich obozach koncentracyjnych, nie zapomną niczego tylko dlatego, że jest pokój
– zauważała w dalszej fazie niszczącej wojny.
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia
Florian Czarnyszewicz. „Wróg PRL” z Argentyny
Autor:
Diana Maksimiuk
Florian Czarnyszewicz był solą w oku komunistów z kilku powodów. Przede wszystkim śmiał przelać na papier pamięć o tragicznych losach Polaków znad Berezyny walczących w latach 1911-1920 o powrót ich ziem w granice niepodległej Rzeczypospolitej.
POLECAMY
Artykuł
Ofiary
Sonderaktion Krakau
Autor:
Anna Czocher
Aktion gegen Universitäts-Professoren
, powszechnie znana pod nazwą
Sonderaktion Krakau
, zapisała się w historii Krakowa i dziejów powszechnych jako bezprecedensowy atak na naukę polską.
TYLKO U NAS
Artykuł
Porgy and Bess.
Zapomniany epizod odwilży 1956
Autor:
Jarosław Neja
Polityczna „odwilż” po śmierci Stalina przyniosła jazzowi w PRL możliwość wyjścia z „katakumb”, do których zepchnął go socrealizm.
TYLKO U NAS
Artykuł
Kolorowe ptaki komunizmu. Propagandowy obraz bikiniarzy w Polsce stalinowskiej
Autor:
Rafał Opulski
Niespodziewanie dla komunistycznych władz, na przełomie lat 40. i 50. pojawili się młodzi ludzie, którzy fascynowali się kulturą amerykańską i radykalnie odróżniali się od otoczenia swoim strojem. Z czasem nazwano ich bikiniarzami…
DLA WNIKLIWYCH
Recenzja
„Obrazy bez autora”
Autor:
Hubert Kuberski
Po zdumiewającym debiucie pełnometrażowym niemiecki reżyser Florian Henckel von Donnersmarck zamilknął na osiem lat po negatywnie przyjętym „Turyście”.
TYLKO U NAS
Artykuł
Marek Hłasko i aparat represji PRL
Autor:
Patryk Pleskot
Aparat represji PRL zainteresował się Hłaską bardzo wcześnie, bo jeszcze na początku lat 50-tych, zanim dał się on poznać jako pisarz i zdobyć jakąkolwiek popularność. SB nie straciła zainteresowania nim aż do jego śmierci, a nawet dłużej – dokumentację rozpracowania go zamknięto kilka lat później.
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł
Fenomen Łodzi w XX wieku
Autor:
Przemysław Waingertner
Łódź często inspirowała naukowców, publicystów, arytystów. Ich zaciekawienie budziły mechanizmy funkcjonowania XIX-wiecznej łódzkiej społeczności – wielkomiejskiej, a zarazem wielokulturowej, wieloetnicznej i wielowyznaniowej – dzieje Łodzi w XX stuleciu wydawały się mniej atrakcyjne. Niesłusznie.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Święty Brat Albert. Powstaniec, artysta, zakonnik, opiekun ubogich
Autor:
Siostra Krzysztofa Babraj
Adam Hilary Bernard Chmielowski herbu Jastrzębiec, pierworodny syn Wojciecha i Józefy z Borzysławskich, przyszedł na świat w Igołomi k. Krakowa 20 sierpnia 1845 r.
POLECAMY
Artykuł
Ciepło rodzinnego gniazda. Wojtyłowie
Autor:
Milena Kindziuk
Papież Jan Paweł II przez cały pontyfikat, przy różnych okazjach wyrażał publicznie wdzięczność swojej rodzinie, zachowywał ją w pamięci i w modlitwie.
POLECAMY
Artykuł
Zasady w czasach pogwałcenia zasad. Radziwiłłowie w XX wieku
Autor:
Agnieszka Łuczak
Ród Radziwiłłów herbu Trąby wywodzi się z Wielkiego Księstwa Litewskiego, gdzie od XV w. piastował wysokie urzędy. Jego przedstawiciele już od XVI stulecia kształcili się na europejskich uniwersytetach, regularnie podróżowali za granicę. Nie brakuje w tej rodzinie osób wielce zasłużonych dla Polski.
POLECAMY
Wspomnienie
Tak warto żyć. Barbara Otwinowska (1924–2018)
Autor:
Wojciech Kujawa
Na cmentarzu w Umiastowie k. Ożarowa Mazowieckiego w styczniu 2018 r. pożegnaliśmy prof. Barbarę Otwinowską – łączniczkę i sanitariuszkę AK, więzioną w okresie stalinowskim. Była wybitnym naukowcem, badaczką literatury.
POLECAMY
Artykuł
Juliusz Makarewicz w sowieckim Lwowie
Autor:
Piotr Olechowski
Był twórcą Kodeksu karnego z 1932 r. (obowiązującego do 1969 r.), rektorem Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, senatorem RP. W 1945 r. został aresztowany i zesłany do obozu pracy w Krasnodonie. Zwolniony po kilku miesiącach, pozostał w sowietyzowanym Lwowie.
POLECAMY
Artykuł
Skirmuntowie. Saga kresowa
Autor:
Agnieszka Łuczak
W ziemiańskim rodzie Skirmuntów znajdziemy m.in. pioniera przemysłu, zdolnego kompozytora i wysoko postawionego dyplomatę.
POLECAMY
Artykuł
List, który zachwiał Gomułką
Autor:
Filip Musiał
Trzydzieści z górą lat po upadku komunizmu trudno uwierzyć, że totalitarnym reżimem mógł wstrząsnąć zwykły list.
POLECAMY
Artykuł
Jan Paweł II – strażnik pamięci o męczennikach XX wieku
Autor:
Ks. Jarosław Wąsowicz SDB
Większość wiernych wyniesionych na ołtarze przez Jana Pawła II to męczennicy – duchowni i świeccy. Papież Polak kanonizował 482 osoby, a beatyfikował – 1343.
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia
Małaczewski – Na wszystkich frontach niepodległości
Autor:
Marek Klecel
Krótkie, lecz niezwykle bogate w doświadczenia życie Eugeniusza Małaczewskiego było wypełnione burzliwymi i przełomowymi wydarzeniami polskich dziejów: I wojny światowej, odzyskania niepodległości i jej obrony w wojnie polsko-bolszewickiej.
TYLKO U NAS
Artykuł
Strajk o „chopinowski” fortepian
Autor:
Kamil Dworaczek
W latach solidarnościowej rewolucji 1980-1981 w Polsce powstał szeroki ruch społeczny domagający się istotnych zmian w kraju. Tworzyli go robotnicy, pracownicy umysłowi, rolnicy, studenci…
TYLKO U NAS
Wydarzenie kulturalne
Festiwalowe impresje
Autor:
Krzysztof Brzechczyn
Podczas IX Festiwalu Filmowego „Niepokorni Niezłomni Wyklęci. 1939-1989. Przywracamy Pamięć” w Gdyni odbyło się 29 pokazów konkursowych, 12 audycji radiowych, 19 pokazów specjalnych, 13 pokazów filmowych w konkursie „Młodzi dla Historii” oraz liczne panele dyskusyjne i imprezy towarzyszące.
POLECAMY
Artykuł
Bagnetem i piórem. Życie kulturalne 2. Korpusu
Autor:
Małgorzata Ptasińska
Agresja niemiecko-sowiecka na Polskę otworzyła kolejny rozdział w historii uchodźstwa polskiego. W powstałych diasporach – czy to w Paryżu, Londynie, Buzułuku, Bagdadzie, Jerozolimie, Kairze czy Rzymie – rozwijało się życie kulturalne.
POLECAMY
Artykuł
„O, mowu rudzinna, o, bałaku lwoski…”
Autor:
Andrzej W. Kaczorowski
Z wykształcenia architekt, z zawodu – pracownik naukowy (doc. dr hab.), był człowiekiem wielu talentów i umiejętności, największą pasją jego życia stał się jednak rodzinny Lwów.
POLECAMY
Artykuł
Sándor Márai (1900-1989) – świadek wieku totalitaryzmów
Autor:
Maciej Mazurkiewicz
Skazanie Sándora Máraia przez komunistów na wieloletnią banicję sprawiło, że dopiero stosunkowo niedawno zaistniała możliwość zapoznania szerszego grona czytelników z twórczością pisarską, poetycką i publicystyczną tego wybitnego węgierskiego autora.
TYLKO U NAS
Artykuł
Naukowiec w służbie konspiracji
Autor:
Joanna Żelazko
Mimo podpisania 8 maja 1945 r. europejskich porozumień kończących II wojnę światową, w Polsce kontynuowana była walka o kształt polityczny kraju. Prowadzący ją żołnierze byli często tymi samymi ludźmi, którzy walczyli z okupantami w szeregach Polskiego Państwa Podziemnego.
POLECAMY
Artykuł
3 maja 1916 r. w Warszawie
Autor:
Michał Zarychta
Warszawa w latach 1915-1918 znajdowała się pod niemiecką okupacją. Reżim okupacyjny drenował zdobyte ziemie ze wszelkich dóbr przydatnych do produkcji wojennej. Z drugiej strony poczynił szereg ustępstw dotyczących oświaty i kultury narodowej.
TYLKO U NAS
Artykuł
Symbol narodowej wolności
Autor:
Robert Buliński
W zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej przechowywana jest cenna pamiątka z czasu I wojny światowej: biało-czerwona kokarda, która była noszona 3 maja 1916 r. podczas wielkiej demonstracji narodowej w Warszawie.
TYLKO U NAS
Artykuł
„Arka” wolności
Autor:
Cecylia Kuta
Po wprowadzeniu stanu wojennego w drugim obiegu wydawniczym, oprócz gazetek i biuletynów o treści informacyjnej, ukazywały się pisma literackie i społeczno-kulturalne. Jednym z nich było krakowskie pismo „Arka”, które powstało w połowie 1983 r.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Poeta tragiczny. Jan Lechoń (1899–1956)
Autor:
Marek Klecel
Piekielnie zdolny młodzieniec, natchniony skamandryta, wreszcie emigrant nieprzejednany wobec komunistów. Bogata twórczość Lechonia to klucz do poznania zarówno życia poety, jak i całego pokolenia Polaków budujących II RP, a później doświadczonych przez wojnę i wygnanie.
TYLKO U NAS
Artykuł
„Po prostu” – pismo, które stało się legendą polskiego Października
Autor:
Michał Przeperski
Tygodnik „Po prostu” jest uważany za jeden głównych symboli przemian polskiego Października 1956. Artykuły publikowane na jego łamach wyłamywały się z oficjalnej sztampy, dotykając problemów, które w stalinowskiej Polsce przez lata były przemilczane.
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia
Gustaw Herling-Grudziński (1919-2000) – Pielgrzym Wolności
Autor:
Małgorzata Ptasińska
Gustaw Herling-Grudziński – pisarz, więzień Gułagu, żołnierz gen. Andersa – urodził się w Kielcach, w spolonizowanej, ale wyznającej judaizm rodzinie żydowskiej, jako Gecel (vel Gustaw) Herling (vel Grudziński), syn Doroty (Dobrysi) z Bryczkowskich i Jakuba (Joska) Herlinga vel Grudzińskiego.
POLECAMY
Artykuł
Talent dla Polski. Rodzina Lutosławskich
Autor:
Agnieszka Łuczak
Witolda Lutosławskiego, słynnego kompozytora, zna cały świat. Nie wszyscy jednak wiedzą, że jest on tylko jednym z wybitnych przedstawicieli rodu, którego osiągnięcia i dramaty są niemal symboliczne dla losów polskich rodzin w XX w.
TYLKO U NAS
Wspomnienie
Śmierć Henryka Giedroycia. Koniec Księstwa Giedroyciów w Maisons-Laffitte
Autor:
Małgorzata Ptasińska
Był najmłodszym bratem Jerzego Giedroycia, twórcy paryskiej „Kultury”. Urodził się 12 stycznia 1922 roku w wolnej Polsce. W niespełna cztery lata po przeniesieniu rodziny Giedroyciów z Mińska Litewskiego do Warszawy.
POLECAMY
Artykuł
Zakazana poezja. Sprawa Konrada Doberschuetza
Autor:
Piotr Grzelczak
Brawurowy żołnierz AK i WSGO „Warta”, więzień NKWD i UB, a także niezwykle utalentowany dziennikarz i poeta. W 1959 roku skazany na 3 lata więzienia za twórczość „szkalującą ustrój demokratyczno-ludowy PRL”.
Audio/Video
Prof. Wojciech Roszkowski: "Jakimi słowami opowiadać historię?" (z cyklu
Cywilizacja zachodnia a sprawy polskie
)
Audio/Video
Powojenna Polska (1945–1949): Jan Zachwatowicz i konserwatorzy zabytków (cz. 1)
Autor:
Piotr Majewski
Audio/Video
Historie wyklęte w dramatach Bohdana Urbankowskiego – dyskusja wokół książek "Cienie" oraz "Trwa jeszcze bal"
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Politechnika Lwowska. Kuźnia kadr II Rzeczypospolitej
Autor:
Sławomir Kalbarczyk
Co łączy premierów Jędrzeja Moraczewskiego, Władysława Sikorskiego i Kazimierza Bartla oraz ministra spraw wojskowych Kazimierza Sosnkowskiego? Wszyscy ci wybitni politycy II RP byli wychowankami Politechniki Lwowskiej.
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł
Podziemne pismo inne niż wszystkie
Autor:
Jan Olaszek
W listopadzie 1984 r. zaczęło ukazywać się wyjątkowe pismo podziemne. „Przegląd Wiadomości Agencyjnych” spośród kilku tysięcy wydawanych w PRL poza cenzurą wyróżniał się nieszablonowymi treściami i świetną jakością druku.
Audio/Video
Czy polska tożsamość narodowa jest zagrożona?
TYLKO U NAS
Artykuł
Bohater nie bierze się znikąd. Zanim Henryk Sławik ratował Żydów w czasie wojny
Autor:
Tomasz Kurpierz
Henryk Sławik, jeden z największych Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, skazany był na zapomnienie – na tyle skutecznie, że jego nazwisko jeszcze kilka lat temu niewiele mówiło nawet na Górnym Śląsku, regionie, w którym żył i pracował przez cały okres międzywojenny.
Audio/Video
O Józefie Mackiewiczu w 35. rocznicę śmierci pisarza
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Derusyfikacja w Warszawie 1915–1926
Autor:
Piotr Jaźwiński
I wojna światowa położyła kres długoletniemu panowaniu Rosjan w Warszawie. W mieście energicznie przystąpiono do usuwania rosyjskojęzycznych napisów, zmiany nazw ulic, burzenia pomników i cerkwi wzniesionych przez zaborcę.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Antypolityczny antykomunista
Autor:
Włodzimierz Bolecki
Umieszczenie sylwetki Józefa Mackiewicza wśród polityków powojennej emigracji polskiej mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka oczywiste. W potocznej opinii czytelników – a także w pracach krytyków literackich – Józef Mackiewicz uważany jest bowiem przede wszystkim za pisarza politycznego.
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł
Bojownik w piekle i jego niezwykłe rzeźby
Autor:
Maciej Kwaśniewski
Spójrzcie w oczy Samuela Willenberga. Zawadiackie, odważne i pełne wyzwań spojrzenie. Znam wiele takich oczu. Należą do ludzi, którzy chcieli uciec z piekła Holocaustu i dzięki swej determinacji i odwadze z niego uciekli.
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia
Zapomniany bohater: Jan Stanisław Kochanowski (1894-1942) przyrodnik grodzieński
Autor:
Jan Szumski
Co łączy Świętego Maksymiliana Kolbego i Jana Kochanowskiego, przyrodnika grodzieńskiego, oprócz aktywnej działalności w Grodnie? Obydwaj zginęli oddając swe życie za innego, wykazując się wartą przypomnienia postawą obywatelską i chrześcijańską.
POLECAMY
Artykuł
Manifestacje patriotyczno-religijne 1861 roku. Preludium Powstania Styczniowego
Autor:
Tomasz Łysiak
Powstanie Styczniowe ma swoich apologetów i krytyków. Józef Piłsudski gloryfikował czyn powstańczy i na jego sile duchowej opierał formowanie młodego żołnierza polskiego, ale też poddawał go krytyce, nie po to, by potępiać, lecz by czerpiąc z tego, co piękne i silne, wyciągać wnioski z jego błędów.
Audio/Video
Polskie Państwo Podziemne a zagrożenia egzystencjalne czasu II wojny światowej (instytucje kultury, uniwersytety, „prace przyszłościowe”)
POLECAMY
Artykuł
50 lat temu zmarł Mieczysław Grydzewski
Autor:
Mirosław A. Supruniuk
Każdy kto go znał, wspominał, że unikał fotografów. Niewiele jego zdjęć się zachowało, a te które znamy, wydają się albo przypadkowe, albo wymuszone. Może więc na koniec uznano, że nie warto go o nie prosić.
POLECAMY
Artykuł
„Nie będę już grał w Berlinie”
Autor:
Tadeusz Krawczak, Mariusz Olczak
Jedną z głównych postaci, dzięki którym możemy celebrować narodziny II Rzeczypospolitej, był Ignacy Jan Paderewski, wielki Polak i obywatel świata. Jego droga z kresów dawnej Rzeczypospolitej na salony możnych tego świata była długa, ale bardzo interesująca.
POLECAMY
Artykuł
Jeden z najsłynniejszych muzyków świata składa pokłon Chopinowi, czyli
Jazzowe Dzieje Polaków
Autor:
Maciej Kwaśniewski
Wydaje się, że o polskim jazzie powiedziano i napisano już wszystko. To, że powiedziano nie wszystko, pokazano nie wszystko i nie zagrano wszystkiego, udowadniają
Jazzowe dzieje Polaków
– wyjątkowa i monumentalna edycja Instytutu Pamięci Narodowej.
POLECAMY
Artykuł
Sztuka i architektura Niepodległej
Autor:
Maria Chodyko
Kiedy Polska odzyskiwała niepodległość, historia sztuki formowała się jako dyscyplina akademicka oparta na heglowskiej tezie o manifestowaniu się w historii „ducha dziejów”, który przejawiając się w dojrzałej postaci jako „duch narodowy”, przybiera formy charakterystyczne dla danej społeczności.
POLECAMY
Artykuł
Katyńskie piętno. Byłaby wielką montażystką – gdyby nie PRL
Autor:
Filip Gańczak
„Sprawa Katynia zaciążyła na całym moim życiu” – mówiła montażystka filmowa Zofia Dwornik. Ofiarami zbrodni z 1940 r. padli jej ojciec i stryj. Ona sama za głoszenie prawdy o sowieckich represjach trafiła do więzienia. Pracowała z najlepszymi polskimi reżyserami.
TYLKO U NAS
Artykuł
Spod polskich strzech aż po brytyjską gazetę – początki polskiej prasy dla kobiet wiejskich w czasie wojny i pokoju w I połowie XX wieku.
Autor:
Agnieszka Klarman
Rozkwit prasy przeznaczonej dla kobiet na wsi szedł w parze z prężnym rozwojem ruchu ludowego na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku. Pisma spełniały ważną rolę w czasie zaborów, wolnej Polski, a także podczas zmagań wojennych, były przedrukowywane nawet u brytyjskich wydawców.
POLECAMY
Artykuł
Witkacy – świadek początku i końca niepodległości
Autor:
Marek Klecel
Witkacy, czyli Stanisław Ignacy Witkiewicz, pisarz, malarz i filozof, brał udział w I wojnie światowej w Rosji, był świadkiem rewolucji komunistycznej, pod wpływem której szybko wrócił do Polski.
POLECAMY
Artykuł
Święto Niepodległości za drutami
Autor:
Sławomir Kalbarczyk
O Święcie Niepodległości Polacy pamiętali także w skrajnie ciężkich warunkach niewoli jenieckiej w Związku Sowieckim. W 1939 roku 11 Listopada obchodzono m.in. w obozie w Starobielsku.
POLECAMY
Biogram / Biografia
Szwajcar, czyli szpion
Autor:
Filip Gańczak
Był czwartek, 26 czerwca 1941 roku – piąty dzień wojny III Rzeszy ze Związkiem Radzieckim. Oddziały Wehrmachtu posuwały się szybko na wschód, ale sowiecka bezpieka nadal pracowała. W mieszkaniu Eugeniusza Bodo przy ulicy Kogonowskiej we Lwowie zjawiło się tego dnia dwóch enkawudzistów.
POLECAMY
Wywiad
Terapia śmiechowa. Serial Barei i jego tajemnice
Autor:
Janusz Płoński, Karolina Wichowska
Cenzorka nie wychwyciła aluzji o Katyniu, nie skojarzyła opowieści Majewskiego z drugoobiegową relacją uciekiniera stamtąd – mówi Janusz Płoński, współscenarzysta serialu „Alternatywy 4”, w rozmowie z Karoliną Wichowską
POLECAMY
Artykuł
Pies nie świnia
Autor:
Katarzyna Adamów
Pies idealnie się nadawał do tworzenia pozytywnego obrazu Milicji Obywatelskiej w społeczeństwie, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży. Organizowano więc pokazy sprawności psów, w TVP prezentowano Zakład Tresury Psów Służbowych w Sułkowicach, urządzano pogadanki w szkołach oraz wycieczki do Sułkowic.
POLECAMY
Artykuł
Alternatywy 4. Historie prawdziwe
Autor:
Andrzej Zawistowski
Powstały w początkach lat 80. XX w. serial „Alternatywy 4” jest fabularną opowieścią komediową o perypetiach kilkunastu lokatorów bloku na warszawskim Ursynowie. Została ona jednak utkana z niezliczonej ilości drobnych, ale autentycznych ludzkich historii. Były one udziałem milionów Polaków.
POLECAMY
Wywiad
„Matka Królów” w randze „półkownika”
Autor:
Janusz Zaorski
„Potrzebne było przeżycie Ursusa, Radomia, karnawału Solidarności i stanu wojennego, żeby pewne sprawy lepiej czuć” – o perypetiach z cenzurą, kręceniu filmu w stanie wojennym i współpracy z Przemysławem Gintrowskim opowiada Janusz Zaorski w rozmowie z Maciejem Foksem i Karoliną Wichowską.
POLECAMY
Artykuł
Bard, który nie chciał być bardem. Jacek Kaczmarski (1957-2004)
Autor:
Krzysztof Gottesman
Dzisiaj już nie ma takich artystów, których by znała cała Polska. Jacek Kaczmarski był jednym z ostatnich. Jego pieśni słuchali i śpiewali studenci, robotnicy, intelektualiści. W wielkich salach i małych mieszkaniach. Często rozumiejąc na opak jego intencje. 10 kwietnia jest rocznicą jego śmierci.
POLECAMY
Artykuł
Jak eSBeckie nagranie stało się rodzinną pamiątką. Historia z 1967 roku
Autor:
Radosław Poboży
Rzadko się zdarza, aby materiał operacyjny SB mógł się okazać miłą pamiątką rodzinną. W jednym przypadku tak się stało. W archiwum IPN zachowało się nagranie filmowe opatrzone kryptonimem „Cokół”, będące dokumentacją zawarcia pewnego związku małżeńskiego w kościele św. Marcina w Warszawie.
TYLKO U NAS
Artykuł
Wykłady, które przyciągały antykomunistów. Opozycyjne akcenty Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej we Wrocławiu w 1979 roku
Autor:
Grzegorz Waligóra
W drugiej połowie lat 70. jedną z ważniejszych form działalności opozycyjnej stała się organizacja wykładów niezależnych od władz i od cenzury, podczas których poruszano pomijane i zafałszowane tematy. Nazwiska wykładowców, np. Bartoszewskiego czy Kisielewskiego, przyciągały tłumy.
TYLKO U NAS
Artykuł
Buczacz – polsko-żydowskie dziedzictwo (1)
Autor:
Krzysztof Kupeć
Galicyjskie miasteczko Buczacz, leżące przed II wojną światową na południowo-wschodnich obszarze II Rzeczypospolitej, jak w soczewce skupia w sobie problematykę zagadnienia Zagłady Żydów oraz relacji polsko-żydowskich, a więc tematy budzące szczególne emocje.
Adolf Hitler
Akcja "Burza"
Akcja AB
Anna Walentynowicz
Aparat bezpieczeństwa
Archiwum IPN
Armia Czerwona
Armia Krajowa
August Emil Fieldorf
Błękitna Armia
Bolesław Bierut
Bułgaria
Cenzura
Cichociemni
Czechosłowacja
Czerwiec 1976
Demonstracje
Edward Gierek
Einsatz Reinhardt
Ekshumacje
Emigracja
Francja
Gestapo
Gospodarka
Granice
Grudzień 1970
Harcerstwo
Holocaust
Ignacy Daszyński
Ignacy Jan Paderewski
Intelligenzaktion
Jerzy Popiełuszko
Janusz Kurtyka
Józef Dowbor-Muśnicki
Józef Haller
Józef Piłsudski
Józef Stalin
Karol Wojtyła/Jan Paweł II
Komunizm
Konfederacja Polski Niepodległej
Konspiracja
KOR
Kościół
Kresy
Kultura
Lech Wałęsa
Legiony
Leopold Okulicki
Litwa
LWP
Martyrologia
Milenium
Marzec 1968
Młodzież
Mniejszości narodowe
Narodowe Siły Zbrojne
Niemcy
Niepodległość
Niezależne Zrzeszenie Studentów
NKWD
NRD
Obława Augustowska
Obozy koncentracyjne
Okupacja niemiecka
Okupacja sowiecka
Operacja polska
Opozycja w PRL
OUN-UPA
Partia komunistyczna
Październik 1956
Plebiscyty terytorialne
Podziemie antykomunistyczne
Polacy ratujący Żydów
Polityka historyczna
Polskie Państwo Podziemne
Polskie Siły Zbrojne poza krajem
Polskie formacje na wschodzie
Polskie wojsko
Pomarańczowa alternatywa
Powstania śląskie
Powstanie w getcie warszawskim
Powstanie Warszawskie
Powstanie wielkopolskie
Poznański czerwiec '56
Propaganda
Roman Dmowski
Represje
ROPCiO
Ruch ludowy
Ruch narodowy
Ruch socjalistyczny
Rumunia
Sanacja
Sierpień 1980
Słowacja
Solidarność
Solidarność Walcząca
Sport
Stan wojenny
Stefan Wyszyński
Stosunki międzynarodowe
Studencki Komitet Solidarności
Szwajcaria
Szwecja
Tajne służby
Transformacja ustrojowa
Traktat ryski
Układ Warszawski
Ukraina
USA
Watykan
Węgry
Wielka Brytania
Wincenty Witos
Witold Pilecki
Władysław Anders
Władysław Gomułka
Władysław Sikorski
Włochy
Wojciech Jaruzelski
Wojciech Korfanty
Wojna polsko-bolszewicka
Wolne Związki Zawodowe
Wolność i Niezawisłość
Wrzesień 1939
Wybory czerwcowe
Wysiedlenia
Zbrodnia Katyńska
Zbrodnia Wołyńska
Zbrodnie komunistyczne
Zbrodnie niemieckie
Zbrodnie sowieckie
ZSRS
Żołnierze Wyklęci
Żydzi
English content