Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Agentura Watykanu”. Parafia kapucynów we Wrocławiu w latach 1981–1989
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Agentura Watykanu”. Parafia kapucynów we Wrocławiu w latach 1981–1989

Autor: Paweł Błażewicz
„Czy ksiądz zdaje sobie sprawę, że możemy go aresztować? – To bardzo dobrze, będę mógł wtedy pomagać najbardziej potrzebującym”. To fragment przesłuchania o. Adama Białka we wrocławskim komisariacie przy ul. Jaworowej. On i inni kapucyni bardzo przysłużyli się opozycji w ostatniej dekadzie PRL.
„Babinicz” ze Skomlina. Alfons Olejnik (1921-1947)
TYLKO U NAS
Artykuł

„Babinicz” ze Skomlina. Alfons Olejnik (1921-1947)

Autor: Jerzy Bednarek
W areszcie WUBP w Łodzi 18 stycznia 1947 r. został rozstrzelany ppor. Alfons Olejnik „Babinicz”, dowódca jednego z najlepiej zorganizowanych oddziałów partyzanckich Konspiracyjnego Wojska Polskiego. W chwili śmierci miał 26 lat.
„Bezpieka wyleci dziś w powietrze”
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Bezpieka wyleci dziś w powietrze”

Autor: Jerzy Bednarek
22.11.1945 r. o 21.30 dowódca warty powiatowego UB w Kępnie Mądraszek odebrał telegram z gminnego posterunku UB w Perzowie z wiadomością, że w miejscowości Turkowa „banda leśna” zastrzeliła jednego z informatorów. Przy zabitym znaleziono kartkę informującą, że „bezpieka wyleci dziś w powietrze”.
„Byłem tam ja i mój karabin maszynowy!”. Jan Kmiołek pseudonim Wir
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Byłem tam ja i mój karabin maszynowy!”. Jan Kmiołek pseudonim Wir

Autor: Elżbieta Strzeszewska
7 sierpnia 1952 r. stracono Jana Kmiołka ps. „Wir”, „Fala”, „Mazurek”. W latach 1947-1951 dowodzony przez niego oddział przeprowadził na terenie północnego Mazowsza ok. stu akcji zbrojnych. Jego śmierć była wynikiem wprowadzenia do oddziału agenta, który wystawił go UB.
„Cezar”-kolporter. Ksiądz Władysław Ciastoń SAC na celowniku gdańskiej bezpieki po Grudniu ’70
TYLKO U NAS
Artykuł

„Cezar”-kolporter. Ksiądz Władysław Ciastoń SAC na celowniku gdańskiej bezpieki po Grudniu ’70

Autor: Daniel Gucewicz
Mimo ogłoszonej w grudniu 1970 r. normalizacji stosunków między państwem a Kościołem komuniści nie zamierzali przerywać inwigilacji duchowieństwa. Przykładem jest sprawa ks. Władysława Ciastonia z domu zakonnego pallotynów w Gdańsku przy kościele św. Elżbiety – świadka i niemalże uczestnika walk pod Komitetem Wojewódzkim PZPR w Grudniu `70.
„Chcę aktywnie uczestniczyć w ugruntowaniu zdobyczy socjalizmu w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej”. Reemigranci z Europy Zachodniej i przesiedleni z Kresów w powojennym aparacie bezpieczeństwa
POLECAMY
Artykuł

„Chcę aktywnie uczestniczyć w ugruntowaniu zdobyczy socjalizmu w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej”. Reemigranci z Europy Zachodniej i przesiedleni z Kresów w powojennym aparacie bezpieczeństwa

Autor: Anna Badura
Akta personalne funkcjonariuszy bezpieki wciąż budzą spore zainteresowanie badaczy. W materiałach tych można znaleźć – obok informacji o funkcjonowaniu systemu zniewolenia – historie życia ludzi, którzy ten system zdecydowali się budować i wspierać.
„Do samego końca”
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

„Do samego końca”

Autor: Tomasz Kozłowski
Przebieg weryfikacji funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa ukształtował się w świadomości społecznej głównie na podstawie filmu „Psy” z Bogusławem Lindą. Warto zadać sobie pytanie: Czy proces oczyszczania szeregów służb specjalnych faktycznie tak wyglądał?
„Element niepewny”. Ludowcy w Milicji Obywatelskiej (1944/45–1946)
POLECAMY
Artykuł

„Element niepewny”. Ludowcy w Milicji Obywatelskiej (1944/45–1946)

Autor: Marzena Grosicka
Po zakończeniu II wojny światowej w wielu polskich instytucjach odczuwalny był dotkliwy brak wykwalifikowanej kadry. Kłopoty z doborem ludzi z odpowiednim przygotowaniem pojawiały się nie tylko w administracji, szkolnictwie, organizacjach społecznych i gospodarczych, ale także w strukturach porządkowych. Tak było również w przypadku Milicji Obywatelskiej.
„Katyń” przykładem konspiracji młodzieżowej
TYLKO U NAS
Artykuł

„Katyń” przykładem konspiracji młodzieżowej

Autor: Joanna Żelazko
Jednym z celów komunistycznych władz było uzyskanie niepodzielnej kontroli nad najmłodszymi pokoleniami obywateli, by móc bez przeszkód kształtować ich charaktery oraz wpływać na poglądy i życiowe postawy. Ruch młodzieżowy w Polsce został  „odgórnie ujednolicony”.
„Na szkodę Państwa Polskiego”. Emisariuszka i kurierka Elżbieta Zawacka (1909–2009)
PAMIĘTAMY
Biogram / Biografia

„Na szkodę Państwa Polskiego”. Emisariuszka i kurierka Elżbieta Zawacka (1909–2009)

Autor: Aleksandra Pietrowicz
28 listopada 1952 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie zapadł kolejny – trzeci już – wyrok w sprawie Elżbiety Zawackiej. Najwyższy Sąd Wojskowy, rozpatrując skargę rewizyjną prokurator ppłk Heleny Wolińskiej, niezadowolonej ze zbyt niskiego wymiaru kary orzeczonej na wcześniejszych rozprawach, skazał oskarżoną „za działania na szkodę Państwa Polskiego” na dziesięć lat więzienia.
„Nie matura lecz chęć szczera zrobi z Ciebie oficera…” Przypadek Jana Rutkowskiego
TYLKO U NAS
Artykuł

„Nie matura lecz chęć szczera zrobi z Ciebie oficera…” Przypadek Jana Rutkowskiego

Autor: Paweł Sztama
To powiedzenie doskonale obrazuje dobór kadr do komunistycznej elity, szczególnie w pierwszym okresie istnienia Polski Ludowej. Na tej zasadzie wielu awansowało na stanowiska, do których nie mieli żadnych predyspozycji. Wśród nich był m.in. Jan Rutkowski, drugi z szefów Głównego Zarządu Informacji.
„Nie oddałam tego walkowerem…”. O Annie Walentynowicz (1929-2010)
POLECAMY
Biogram / Biografia

„Nie oddałam tego walkowerem…”. O Annie Walentynowicz (1929-2010)

Autor: Sławomir Cenckiewicz
„Byłam kroplą, która przepełniła kielich goryczy” – tak w lipcu 1981 r. odpowiedziała Anna Walentynowicz na pytanie dotyczące genezy Sierpnia ’80. Od razu jednak dodała: „Ale nie tylko ja nią byłam, moje bohaterstwo polegało na tym, że po prostu wytrzymałam, nie oddałam tego walkowerem. A mogłam znieść to wszystko tylko dzięki temu, że powstały Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża i grupa ludzi pomogła mi przetrwać”.
„Niech żyje wolna i niepodległa Polska! Ja idę na śmierć…” Losy Jana Stempkowskiego „Michała”
POLECAMY
Artykuł

„Niech żyje wolna i niepodległa Polska! Ja idę na śmierć…” Losy Jana Stempkowskiego „Michała”

Autor: Edyta Krężołek
Trzy lata po śmierci Stalina sowieccy komuniści rozprawiają się z „kultem jednostki”, w Moskwie umiera Bierut, w Polsce postępuje polityczna „odwilż”. Po ogłoszonej w kwietniu 1956 r. amnestii na wolność wychodzą żołnierze podziemia niepodległościowego. Do domów wracają ci, którzy przeżyli.
„Proces, który pobił rekordy komunistycznego zakłamania”
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

„Proces, który pobił rekordy komunistycznego zakłamania”

Autor: Paweł Tomasik
Przewód sądowy, który w lipcu 1949 r. zakończył się skazaniem Adama Doboszyńskiego na śmierć, oparty został o wymuszone zeznania oraz absurdalne – nawet jak na standardy komunistycznej propagandy – tezy. Stanowił też jeden z najsłynniejszych procesów pokazowych epoki, jasno wyznaczając standardy w komunistycznym sądownictwie.
„Prowincjonalne” zwalczanie Kościoła na przełomie lat 50. i 60. XX wieku
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Prowincjonalne” zwalczanie Kościoła na przełomie lat 50. i 60. XX wieku

Autor: Robert Klementowski
Zwolnienie w 1956 r. z odosobnienia kard. Wyszyńskiego nie zmieniło stosunku władz partyjnych do religii i duchowieństwa. Gomułka uspokajał swoich kolegów partyjnych, że ustępstwa wobec Kościoła są tylko wybiegiem taktycznym wynikającym z sytuacji, w jakiej znalazła się władza w połowie lat 50.
„Przedsierpniowa” opozycja studencka w Białymstoku
TYLKO U NAS
Artykuł

„Przedsierpniowa” opozycja studencka w Białymstoku

Autor: Marek Kozak
Wystąpienia studentów z marca 1968 r., wynikające z niezadowalającej sytuacji w kulturze, zapoczątkowały szerszy opór społeczny. Wynikał on z narastającego rozczarowania systemem sprawowania władzy. W latach 70. studenci organizowali się m.in. wokół Kościoła katolickiego, co miało stanowić bazę ich dalszej działalności społecznej.
„Pseudorozliczenia” bezpieczniaków
POLECAMY
Artykuł

„Pseudorozliczenia” bezpieczniaków

Autor: Paweł Sztama
Stalinizm w Polsce skończył się formalnie jesienią 1956 r., gdy władzę w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej przejął Władysław Gomułka. Demontaż skrajnej odmiany komunizmu rozpoczął się jednak już pod koniec roku 1954. Jednym z objawów tego procesu była pseudorozprawa z funkcjonariuszami Departamentu X Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.
„Rekin” i „Kosa”. Historia miłości zapisana w „grypsach”
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Rekin” i „Kosa”. Historia miłości zapisana w „grypsach”

Autor: Michał Ostapiuk
Aresztowanie Kazimierza Chmielowskiego było dla jego narzeczonej, Haliny Cisło, całkowitym szokiem. Przechwycone przez aparat represji grypsy zamordowanego w 1951 r. partyzanta do ukochanej stanowią unikatowy ślad tragicznych losów ofiar komunistycznych represji. Dzięki wytrwałej pracy badawczej udało się je przekazać adresatce – po 73 latach „Rekin” odzyskał głos.
„Rój” poluje na generała. Próba porwania Piotra Jaroszewicza
POLECAMY
Artykuł

„Rój” poluje na generała. Próba porwania Piotra Jaroszewicza

Autor: Elżbieta Strzeszewska
W 1950 r. żołnierze Narodowego Zjednoczenia Wojskowego pod dowództwem starszego sierżanta Mieczysława Dziemieszkiewicza ps. „Rój” podjęli próbę porwania wiceministra obrony narodowej i późniejszego premiera, gen. Piotra Jaroszewicza.
„Rój” w Pomiechówku
POLECAMY
Artykuł

„Rój” w Pomiechówku

Autor: Elżbieta Strzeszewska
Tamtego dnia na stacji PKP w Pomiechówku, w trakcie akcji zbrojnej przeprowadzonej przez żołnierzy podziemia niepodległościowego, rozegrały się sceny niczym z amerykańskiego westernu.
„Solidarność” Rolników Indywidualnych na Podhalu, Spiszu i Orawie w latach 1980–1981
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Solidarność” Rolników Indywidualnych na Podhalu, Spiszu i Orawie w latach 1980–1981

Autor: Mateusz Szpytma
Komuniści, po zdławieniu niezależności Polskiego Stronnictwa Ludowego, poddali wieś polską próbie kolektywizacji. Traumatyczne przeżycia zaowocowały spadkiem aktywności społecznej jej mieszkańców na wiele lat.
„Specjalista”, czyli bezpieka w oparach absurdu
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Specjalista”, czyli bezpieka w oparach absurdu

Autor: Robert Ciupa
W rzeczywistości PRL nawet cień podejrzenia mógł skutkować wieloletnią inwigilacją. Boleśnie przekonał się o tym Kazimierz Bednarski.
„Stefan” – jeden z „Wyklętych”
POLECAMY
Artykuł

„Stefan” – jeden z „Wyklętych”

Autor: Tomasz Łabuszewski
Spośród wszystkich konspiratorów tworzących zbiorowość Żołnierzy Wyklętych najtragiczniejszą – mimo wielokrotnie dawanego świadectwa bohaterskiej postawy – byli żołnierze konspiracji kresowej. Jedną z postaci z tego kręgu był Stefan Pabiś „Stefan”, żołnierz ZWZ-AK-WiN z powiatu wołkowyskiego.
„Tygrys” ucieka KBW. Potyczka w Pniewie Wielkim
POLECAMY
Artykuł

„Tygrys” ucieka KBW. Potyczka w Pniewie Wielkim

Autor: Elżbieta Strzeszewska
12 lipca 1948 r. walkę stoczyli żołnierze Narodowego Zjednoczenia Wojskowego z patrolu sierż. Ildefonsa Tadeusza Żbikowskiego ps. „Tygrys” z oddziałami KBW i UB w Pniewie Wielkim w powiecie ciechanowskim.
„Vis” i czternaście kul. Śmierć starszego strzelca Jana Żbikowskiego
POLECAMY
Artykuł

„Vis” i czternaście kul. Śmierć starszego strzelca Jana Żbikowskiego

Autor: Elżbieta Strzeszewska
29 sierpnia 1948 r., w walce z funkcjonariuszami UB i żołnierzami Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, poległ starszy strzelec Jan Żbikowski ps. „Kmicic”, „Mucha” – żołnierz oddziału Narodowego Zjednoczenia Wojskowego dowodzonego przez starszego sierżanta Mieczysława Dziemieszkiewicza ps. „Rój”.
„Walczyłem 8 lat z komunistami i teraz wam się nie poddam!”. Ostatnia walka „Puszczyka”
TYLKO U NAS
Artykuł

„Walczyłem 8 lat z komunistami i teraz wam się nie poddam!”. Ostatnia walka „Puszczyka”

Autor: Elżbieta Strzeszewska
5 lipca 1953 r. żołnierze oddziału Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, działającego pod dowództwem Wacława Grabowskiego ps. „Puszczyk” w powiatach: mławskim, przasnyskim, działdowskim oraz ciechanowskim, stoczyli swoją ostatnią walkę.
„Wkrótce już stanę przed innym sądem…”
WARTO WIEDZIEĆ
Wywiad

„Wkrótce już stanę przed innym sądem…”

Autor: Elżbieta Romanowska, Rafał Leśkiewicz
O represjach stosowanych przez komunistów wobec przedwojennych prawników, z dr Elżbietą Romanowską Autorką książki „Wkrótce już stanę przed innym sądem…” Prawnicy II Rzeczypospolitej represjonowani w Polsce w latach 1944 – 1956, rozmawia dr Rafał Leśkiewicz, redaktor naczelny portalu przystanekhistoria.pl
„Wyrażono pogląd, że wydobywanie tych zwłok […] jest niewskazane”
POLECAMY
Artykuł

„Wyrażono pogląd, że wydobywanie tych zwłok […] jest niewskazane”

Autor: Elżbieta Strzeszewska
Na kilka tygodni przed Poznańskim Czerwcem członkowie aparatu represji dyskutowali o podległości służbowej osób wykonujących wyroki śmierci oraz trybie postępowania z ciałami straconych. Uczestnicy dali swoimi decyzjami świadectwo przywiązania do dotychczasowych, stalinowskich praktyk.
„Wyzwolenie” gorsze niż potop
POLECAMY
Wykład

„Wyzwolenie” gorsze niż potop

Autor: Piotr Gontarczyk
Rozważania na temat tego, czy rok 1945 przyniósł Polsce wyzwolenie, należy zacząć od określenia, o której Polsce mówimy. Jeśli o tej w granicach z 1939 roku, to dla ludności mieszkającej na Kresach nie ma mowy o jakimkolwiek wyzwoleniu.
„Zastraszali tymczasowością polskości na tutejszych ziemiach …”
TYLKO U NAS
Artykuł

„Zastraszali tymczasowością polskości na tutejszych ziemiach …”

Autor: Daniel Czerwiński
Choć w latach sześćdziesiątych formalnie „problemu niemieckiego w Polsce nie było”, to Służba Bezpieczeństwa prowadziła intensywne działania, kompletnie przeczące temu stwierdzeniu.
„Zdrada” Andrzeja Krzysztofa Wróblewskiego
POLECAMY
Artykuł

„Zdrada” Andrzeja Krzysztofa Wróblewskiego

Autor: Grzegorz Majchrzak
W sierpniu 1968 r. Polacy, wbrew głoszonym do dzisiaj przez niektórych opiniom, nie poparli masowo inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację. Mało tego, to właśnie wówczas deklarowaną „bratnią przyjaźń” zastąpiła prawdziwa, przez nikogo niewymuszona solidarność polsko-czechosłowacka.
(Nie)chciany Pielgrzym
POLECAMY
Artykuł

(Nie)chciany Pielgrzym

Autor: Grzegorz Majchrzak
Gdy dla milionów Polaków Jan Paweł II był najbardziej oczekiwanym gościem, dla władz PRL był nie lada kłopotem. Mamy do czynienia z najsławniejszym Polakiem na świecie i na nieszczęście mamy z nim do czynienia tu w Polsce – mówił w 1983 r. minister spraw wewnętrznych Czesław Kiszczak.
"…a akta zniszczyć"
Biblioteka cyfrowa

"…a akta zniszczyć"

Po zakończeniu II wojny światowej granice państw w Europie uległy zmianie. Bułgaria, Czechosłowacja, Polska, Rumunia, Węgry, a także część Niemiec znalazły się pod polityczną i wojskową dominacją ZSRS. Władze sowieckie wraz z miejscowymi komunistami wprowadzały stopniowo system polityczny oparty na wzorze moskiewskim. Pod całkowitym nadzorem NKWD tworzone były organy bezpieczeństwa oparte na modelu sowieckim. Stanowiły one podstawowe narzędzie władzy sprawowanej przez partie komunistyczne w poszczególnych krajach bloku wschodniego.
<i>Nie mordujcie polskich księży</i>, czyli pogrzeby zamordowanych w 1989 r. kapłanów „oczami” SB
TYLKO U NAS
Artykuł

Nie mordujcie polskich księży, czyli pogrzeby zamordowanych w 1989 r. kapłanów „oczami” SB

Autor: Grzegorz Majchrzak
20 stycznia 1989 r. w swoim mieszkaniu na plebanii parafii św. Karola Boromeusza w Warszawie został zamordowany ks. Stefan Niedzielak.
1 Marca: kto kogo zabił
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

1 Marca: kto kogo zabił

Autor: Arkadiusz Cisek
Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” jest polskim świętem państwowym, w którym hołd składamy bohaterowi zbiorowemu. 1 marca czcimy jednak także konkretnych bohaterów. Dzieje się tak i dlatego, że to święto jest obchodzone w dniu związanym ze szczególnym wydarzeniem. A mówiąc precyzyjnie: z konkretną zbrodnią komunistyczną.
30 maja 1960 r. Obrona Domu Katolickiego
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

30 maja 1960 r. Obrona Domu Katolickiego

Autor: Elżbieta Wojcieszyk
W 1945 r. Kościół katolicki w Zielonej Górze otrzymał zgodę Zarządu Państwowego na przejęcie kościołów poewangelickich: kościoła Matki Bożej Częstochowskiej przy placu Wielkopolskim, kościoła Najświętszego Zbawiciela przy ówczesnym placu Stalina i kościoła św. Józefa przy placu Bohaterów.
Akademicki Ruch Oporu w Szczecinie na celowniku Służby Bezpieczeństwa
TYLKO U NAS
Artykuł

Akademicki Ruch Oporu w Szczecinie na celowniku Służby Bezpieczeństwa

Autor: Michał Siedziako
Akademicki Ruch Oporu w Szczecinie był niewielką studencką grupą opozycyjną, powołaną na przełomie lutego i marca 1982 r. Szczecińska Służba Bezpieczeństwa do jej rozbicia zastosowała nadzwyczaj szeroki wachlarz środków.
Akcja „Poronin”. Jak członkowie tajnej organizacji „Ruch” postanowili wysadzić pomnik i podpalić muzeum Lenina
POLECAMY
Artykuł

Akcja „Poronin”. Jak członkowie tajnej organizacji „Ruch” postanowili wysadzić pomnik i podpalić muzeum Lenina

Autor: Piotr Byszewski
Kiedy państwa komunistyczne obchodziły setną rocznicę urodzin Włodzimierza Lenina, członkowie tajnej organizacji „Ruch” postanowili wysadzić pomnik i podpalić muzeum twórcy „ojczyzny proletariatu”.
Akowska „wtyczka” w wojewódzkim UB w Łodzi
TYLKO U NAS
Artykuł

Akowska „wtyczka” w wojewódzkim UB w Łodzi

Autor: Joanna Żelazko
Nie wszyscy byli żołnierze AK ujawnili się w 1945 r., a spośród tych, którzy to zrobili, część nie przerwała działalności. Nadal gromadzili informacje, tym razem na temat struktur i funkcjonowania komunistycznego aparatu bezpieczeństwa oraz sytuacji społeczno-politycznej i ekonomicznej kraju. WUBP w Łodzi rozpracowywał ich w ramach sprawy o kryptonimie „Miotła”.
Akta Urzędu Bezpieczeństwa jak plotkarski magazyn. Życie Jana Brzechwy pod obserwacją
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Akta Urzędu Bezpieczeństwa jak plotkarski magazyn. Życie Jana Brzechwy pod obserwacją

Autor: Artur Kuprianis
Jan Brzechwa, współcześnie pamiętany głównie jako autor niezwykle popularnych wierszy dla dzieci, pozostaje postacią kontrowersyjną, głównie za sprawą swojej powojennej twórczości, wychwalającej system komunistyczny w jego najbrutalniejszej, stalinowskiej odmianie. Jednak nawet otwarte zaangażowanie na rzecz systemu sowieckiego nie umiejscowiło go poza zainteresowaniem UB.
Aleksander Kokoszyn – pierwszy szef Wojskowej Służby Wewnętrznej PRL
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Aleksander Kokoszyn – pierwszy szef Wojskowej Służby Wewnętrznej PRL

Autor: Bartosz Kapuściak
Urodził się 18 grudnia 1904 r. w Rubieżewiczach na Nowogródczyźnie. Wkrótce jednak jego rodzice, Stefan Kazimierz i Maria z d. Zagrodzka, przenieśli się do Łodzi. Miał jedną siostrę, Annę, urodzoną w 1910 r. Od 1911 roku wychowywał się w sierocińcu, z którego cztery lata później (1915) uciekł.
Andrzej Bujok „Jędrek” – jedyny, który przeżył
TYLKO U NAS
Artykuł

Andrzej Bujok „Jędrek” – jedyny, który przeżył

Autor: Dariusz Węgrzyn
Starannie przygotowana prowokacja komunistycznej bezpieki doprowadziła do zamordowania całego oddziału Narodowych Sił Zbrojnych. Andrzej Bujok ps. „Jędrek” był jedynym z partyzantów „Bartka”, który cudem ocalał z operacji eksterminacyjnej UB. Można o nim powiedzieć „szczęściarz”, ale czy na pewno?
Antyklerykalne publikacje ks. Leonarda Świderskiego
TYLKO U NAS
Artykuł

Antyklerykalne publikacje ks. Leonarda Świderskiego

Autor: Łucja Marek
Na początku lat sześćdziesiątych XX w. aparat bezpieczeństwa PRL przeprowadził serię ogólnopolskich akcji kolportażu anonimów i publikacji wspominkowych, których celem była kompromitacja duchowieństwa oraz dezintegracja środowiska.
Aparat bezpieczeństwa w świetle nowych badań
POLECAMY
Artykuł

Aparat bezpieczeństwa w świetle nowych badań

Autor: Robert Klementowski
Funkcjonowanie służb specjalnych jest dzisiaj przedmiotem coraz większego zainteresowania, co nie powinno dziwić, jeżeli wziąć pod uwagę rosnącą świadomość co do roli, jaką odgrywały one i nadal odgrywają w polityce.
Arcybiskup Antoni Baraniak
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Arcybiskup Antoni Baraniak

Autor: Konrad Białecki, Rafał Łatka
"Kościół nigdy księdzu arcybiskupowi nie zapomni, że go bronił w najtrudniejszych czasach" – powiedział kardynał Karol Wojtyła w czasie odwiedzin chorego arcybiskupa Antoniego Baraniaka w 1977 r., niedługo przed jego śmiercią.
Arcybiskup Antoni Baraniak (1904–1977)
POLECAMY
Artykuł

Arcybiskup Antoni Baraniak (1904–1977)

Autor: Jolanta Hajdasz
Nie nosił munduru, tylko sutannę, ale z pewnością zasługuje na miano żołnierza niezłomnego Kościoła
Aresztowanie „Szesnastu”. Rekonstrukcja
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Aresztowanie „Szesnastu”. Rekonstrukcja

Autor: Andrzej Chmielarz
„Proces szesnastu” miał tworzyć sprzyjające okoliczności do przeforsowania sowieckiej wizji Polski, a zwłaszcza do utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej na zasadach Stalina. Chodziło też o skompromitowanie w oczach USA i Wielkiej Brytanii Polaków sprzeciwiających się dominacji sowieckiej.
Aresztowanie szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego
POLECAMY
Artykuł

Aresztowanie szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego

Autor: Michał Wenklar
27 marca 1945 r., do willi w Pruszkowie dotarły trzy najważniejsze postaci Państwa Podziemnego – ostatni komendant AK gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek”, Delegat Rządu na Kraj Jan Stanisław Jankowski i Przewodniczący Rady Jedności Narodowej Kazimierz Pużak.
Barbara Skarga. Filozof z łagrów
POLECAMY
Biogram / Biografia

Barbara Skarga. Filozof z łagrów

Autor: Agnieszka Kostrzewa
Wybitna filozof i etyk, profesor zwyczajny nauk humanistycznych, dama Orderu Orła Białego, podczas wojny – łączniczka Armii Krajowej, po wojnie – więzień Gułagu. Wielomiesięczne śledztwo i dziesięcioletni pobyt w sowieckim obozie pracy nie zdołały jej złamać. Gdy w 1955 r. udało się jej wrócić do Polski, czynnie włączyła się wpierw w życie naukowe, a później – działalność opozycyjną.
Bezpieka szuka siebie
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Bezpieka szuka siebie

Autor: Jakub Gołębiewski
W czasie pogrzebu ks. Jerzego Popiełuszki, który odbył się 3 listopada 1984 r., podniesiono transparent: „Nie zapomnimy – studenci prawa”. Wszyscy w Polsce zdawali sobie wówczas sprawę z tego, że dochodzenie i proces w sprawie zamordowania niezłomnego kapłana nie będą rzetelne.
Bezpieka w bezpiece. O Zarządzie Ochrony Funkcjonariuszy MSW (1984–1990)
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Bezpieka w bezpiece. O Zarządzie Ochrony Funkcjonariuszy MSW (1984–1990)

Autor: Daniel Wicenty
W 1984 roku, w tle sprawy porwania i morderstwa ks. Jerzego Popiełuszki, w resorcie spraw wewnętrznych pod patronatem gen. Czesława Kiszczaka, materializował się pomysł utworzenia w MSW nowej struktury.
Bezpieka wobec ruchu oazowego (1977–1981)
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Bezpieka wobec ruchu oazowego (1977–1981)

Autor: Robert Derewenda
Ruch oazowy od początku był inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa. Nieustannie karano gospodarzy, którzy przyjmowali do swoich domów uczestników rekolekcji oazowych (piętnastodniowych obozów rekolekcyjnych).
Bezprawie w imię prawa
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Bezprawie w imię prawa

Autor: Rafał Leśkiewicz
Wiosną 2011 r. do Instytutu Pamięci Narodowej wpłynął wniosek Ministra Sprawiedliwości o przeprowadzenie kwerendy archiwalnej mającej na celu stworzenie wykazu osób skazanych wyrokami wojskowych sądów rejonowych na podstawie art. 8 dekretu z dnia 16 listopada 1945 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa oraz innych aktów, na podstawie których orzeczono karę śmierci albo więzienia[1].
Bohdan Kiełbasa, oprawca z bezpieki
POLECAMY
Artykuł

Bohdan Kiełbasa, oprawca z bezpieki

Autor: Robert Piwko
Mieszkańcy przedwojennego woj. kieleckiego dość szybko zetknęli się z realiami nowej Polski. Od sierpnia 1944 r. w rękach wojsk sowieckich znajdował się m.in. rejon Sandomierza. Miasto przez prawie pół roku stanowiło nieformalną stolicę województwa.
Bomby w Zagórzu. Część I: Ostrzeżenie dla Chruszczowa
POLECAMY
Artykuł

Bomby w Zagórzu. Część I: Ostrzeżenie dla Chruszczowa

Autor: Adam Dziuba
5 lipca 1959. w koronie drzewa w Zagórzu wybuchła bomba. Godzinę później miał tamtędy przejeżdżać sekretarz generalny sowieckiej kompartii Nikita Chruszczow. Peerelowskie media przemilczały to zdarzenie, a śledztwo w sprawie próby zamachu na przywódcę ZSRS okazało się serią porażek katowickiej SB.
Bomby w Zagórzu. Część II: Zamach na Gomułkę
POLECAMY
Artykuł

Bomby w Zagórzu. Część II: Zamach na Gomułkę

Autor: Adam Dziuba
Śledztwo katowickiej Służby Bezpieczeństwa w sprawie nieudanego zamachu na sowieckiego genseka Nikitę Chruszczowa przez dwa lata nie przynosiło żadnych rezultatów. W lipcu 1959 roku przy drodze, którą godzinę później miał przejechać przebywający z wizytą w PRL-u szef KPZS, eksplodowała bomba.
Bronisław Eljaszewicz. Oficer wywiadu II RP w okowach SB
TYLKO U NAS
Artykuł

Bronisław Eljaszewicz. Oficer wywiadu II RP w okowach SB

Autor: Robert Buliński
W Archiwum IPN znajduje się wiele akt służb bezpieczeństwa PRL dotyczących byłych oficerów wywiadu polskiego z okresu II Rzeczypospolitej. Jednym z nich był Bronisław Eljaszewicz, rozpracowywany przez SB w latach 1957-1973.
Bunkier „Uskoka”
TYLKO U NAS
Artykuł

Bunkier „Uskoka”

Autor: Artur Piekarz
W konspiracji działał od początku 1941 r. Wiosną 1944 r. zorganizował na terenie Obwodu AK Lubartów oddział partyzancki, podejmując działania przeciwko niemieckim siłom okupacyjnym. Po wkroczeniu Sowietów na Lubelszczyznę rozformował grupę, ale już pod koniec lata 1944 r., zagrożony aresztowaniem, podjął ograniczone działania z zakresu samoobrony.
Bunt w Kwidzynie
TYLKO U NAS
Artykuł

Bunt w Kwidzynie

Autor: Andrzej Karasiewicz
W czasie trwania stanu wojennego w Polsce internowano około 10 tysięcy osób w kilkudziesięciu ośrodkach odosobnienia na terenie całego kraju. W ośrodkach tych cyklicznie wybuchały grupowe protesty więźniów.
Były ofiary. Byli oprawcy
TYLKO U NAS
Artykuł

Były ofiary. Byli oprawcy

Autor: Diana Maksimiuk
Prowadzone od wielu lat, zwłaszcza w Instytucie Pamięci Narodowej, badania nad aparatem represji w Polsce „ludowej” odsłoniły kulisy jego funkcjonowania i ukazały ogrom zbrodni komunistycznego systemu. Wiele z nich nie ujrzało i być może nigdy nie ujrzy światła dziennego – niezliczone ofiary pozostaną bezimienne, te zaś, których imiona znamy, lecz nie wiemy gdzie spoczywają, nieodnalezione.
Cień sprawy Katynia. O przyjaźni z ks. Stefanem Niedzielakiem i tajemnicy „depozytu katyńskiego”
POLECAMY
Wspomnienie

Cień sprawy Katynia. O przyjaźni z ks. Stefanem Niedzielakiem i tajemnicy „depozytu katyńskiego”

Autor: Justyna Błażejowska
W nocy z 20 na 21 stycznia 1989 roku – kilkanaście dni przed oficjalnym rozpoczęciem rozmów Okrągłego Stołu – zamordowano Księdza Stefana Niedzielaka. Przedstawiamy opracowany przez Justynę Błażejowską fragment wspomnień Jana Olszewskiego o księdzu Prałacie i okolicznościach jego śmierci.
Czas stalinowskiej nocy. Terror
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Czas stalinowskiej nocy. Terror

Autor: Włodzimierz Suleja
Istotnym elementem, określającym oblicze rządów sprawowanych przez komunistów, był terror. Z pozoru dotyczył jedynie zdeklarowanych przeciwników władzy mieniącej się „ludową”. W praktyce dotykał wszystkich. Nawet tych, którzy nowy porządek byli skłonni akceptować w całej rozciągłości.
Czołgi na ulicach Gdańska
TYLKO U NAS
Źródło historyczne

Czołgi na ulicach Gdańska

Autor: Robert Chrzanowski
O czym rozmawiali milicjanci i żołnierze biorący udział w pacyfikacji Gdańska 16 grudnia 1981 r.? IPN Gdańsk publikuje nagrania zarejestrowane z nasłuchu działaczy „Solidarności”. Słychać na nich m.in. salwy czołgów wyprowadzonych na ulice miasta.
Audio/Video

Czy polskiej bankowości potrzebna jest lustracja?

Czy studenci pobili się sami?
TYLKO U NAS
Artykuł

Czy studenci pobili się sami?

Autor: Tomasz Kurpierz
11 listopada 1988 r., w rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, w Katowicach doszło do manifestacji środowisk opozycyjnych, która została brutalnie rozbita przez służby komunistyczne. Tym razem – według oficjalnej wersji – studenci tłumnie uczestniczący w spotkaniu „pobili się sami”.
Audio/Video

Czy wywiad cywilny PRL został przejęty przez amerykańskie służby specjalne?

Czym był zwrot październikowy? Wokół rozważań nad wielką i małą historią
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Czym był zwrot październikowy? Wokół rozważań nad wielką i małą historią

Autor: Robert Piwko
Wiemy, że umiejętne opowiadanie dziejów rodzinnego miasta, miasteczka lub wsi to skuteczny sposób popularyzowania wiedzy o dziejach kraju. Większość wydarzeń o charakterze lokalnym w mniejszym lub większym stopniu była bowiem efektem decyzji zapadających na szczeblu państwowym, a nawet międzynarodowym.
Długowłosi pątnicy. Zlot hipisów na Jasnej Górze w sierpniu 1971 r.
TYLKO U NAS
Artykuł

Długowłosi pątnicy. Zlot hipisów na Jasnej Górze w sierpniu 1971 r.

Autor: Bogusław Tracz
Od lata 1968 r. uczestników zlotów hipisowskich w Opolu, Kazimierzu Dolnym i Kruszwicy spotykały szykany ze strony milicji. Długowłosych chłopaków i towarzyszące im dziewczyny zatrzymywano, zanim dotarli na miejsce.
Donos i podsłuch. Narzędzia działań bezpieki
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Donos i podsłuch. Narzędzia działań bezpieki

Autor: Filip Musiał
Agenci, podsłuchy, punkty obserwacyjne – aparat bezpieczeństwa gromadził wiedzę dzięki tzw. osobowym i rzeczowym źródłom informacji. Umiejętne wykorzystanie donosów, raportów z obserwacji i stenogramów podsłuchów pozwalało na krzyżową ich weryfikację oraz na skuteczniejsze działania przeciw środowiskom opozycyjnym.
Dowody odzyskane z makulatury
TYLKO U NAS
Artykuł

Dowody odzyskane z makulatury

Autor: Andrzej Majcher
W archiwach IPN nadal spoczywają tysiące nieznanych nikomu dokumentów. Chodzi o materiały zachowane w postaci makulatury: potargane i wymieszane w workach ewakuacyjnych. Dokumenty te teoretycznie nie istnieją – w wielu wypadkach chodzi o teczki, co do których sporządzono protokoły zniszczenia.
Drogą honoru Polaka prawdziwego. Pułkownik Franciszek Niepokólczycki
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Drogą honoru Polaka prawdziwego. Pułkownik Franciszek Niepokólczycki

Autor: Filip Musiał
„Jego zdaniem legenda AK istnieje, rośnie i będzie rosła. Nie potrafią temu zapobiec czynniki rządowe bez względu na stosowane środki. […] Obecnie wielką polityką dla AK-owców w kraju jest zachować swoją godność żołnierską i nie pozwalać wszelkimi sposobami na pomniejszanie dorobku AK i jej legendy. Powinna ona jak sztandar być przekazana młodzieży”.
Dziedzictwo, któremu na imię Polska
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Dziedzictwo, któremu na imię Polska

Autor: Filip Musiał
Jan Paweł II wołał 10 czerwca 1979 r. na krakowskich Błoniach: Zanim stąd odejdę, proszę was, abyście całe to duchowe dziedzictwo, któremu na imię Polska, raz jeszcze przyjęli z wiarą, nadzieją i miłością – taką, jaką zaszczepia w nas Chrystus na Chrzcie Świętym – abyście nigdy nie zwątpili…
Dzielni harcerze z Krobi – AK „Zawisza”
TYLKO U NAS
Artykuł

Dzielni harcerze z Krobi – AK „Zawisza”

Autor: Elżbieta Wojcieszyk
Harcerze z Krobi reaktywowali drużynę w 1945 r. nawiązując do patriotycznych tradycji II RP. Wiedli normalne życie skautowe: zbiórki, gawędy, ogniska, obozy letnie, udział w uroczystościach. Wkrótce władze zabroniły im nawet tego.
Dziewięć dni, które wstrząsnęły Peerelem
POLECAMY
Artykuł

Dziewięć dni, które wstrząsnęły Peerelem

Autor: Filip Musiał
2 czerwca 1979 r. Jan Paweł II rozpoczął pierwszą pielgrzymkę do Polski, podczas której odwiedził Warszawę, Gniezno, Częstochowę, Kraków, Oświęcim, Kalwarię Zebrzydowską i Wadowice.
Edmund Bałuka. Prawdziwy socjalista w socjalizmie realnym
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Edmund Bałuka. Prawdziwy socjalista w socjalizmie realnym

Autor: Paweł Miedziński
Postać zmarłego Edmunda Bałuki – antysowieckiego działacza niepodległościowego i robotniczego – powinna być pamiętana. Jego biografia jest przykładem nie tylko wielkiej determinacji w walce o wolność, ale także metod, jakimi SB operacyjnie „wygaszała” niebezpiecznych liderów społecznego buntu.
Emil Barchański: ostatnia ofiara Dzierżyńskiego?
POLECAMY
Artykuł

Emil Barchański: ostatnia ofiara Dzierżyńskiego?

Autor: Patryk Pleskot
10 lutego 1982 roku doszło do jednej z najbardziej spektakularnych akcji „małego sabotażu” w całym stanie wojennym. Przeprowadzili ją nie doświadczeni opozycjoniści, lecz nastolatkowie. Podpalili pomnik Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie.
Esbecki „Piernik” i sowieckie albumy. Współpraca profesora Bednarskiego z komunistycznym wywiadem
POLECAMY
Artykuł

Esbecki „Piernik” i sowieckie albumy. Współpraca profesora Bednarskiego z komunistycznym wywiadem

Autor: Paweł Piotr Warot
Właśnie skończyłem czytać arcyciekawą, blisko ośmiusetstronicową publikację prezentującą sylwetki władców Polski, zatytułowaną "Kto rządził Polską? Nowy poczet władców – od początków do XXI wieku". Pomyślałby ktoś… kolejny poczet, a jednak niezupełnie.
Esbecki uniwersytet
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Esbecki uniwersytet

Autor: Grzegorz Wołk
Do końca PRL szczycili się swoim sowieckim rodowodem. Szkoła oficerska w Legionowie była przez lata głównym miejscem szkolenia oficerów Urzędu Bezpieczeństwa, a później Służby Bezpieczeństwa.
España ’82. Emocje nie tylko piłkarskie
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

España ’82. Emocje nie tylko piłkarskie

Autor: Grzegorz Majchrzak
W lipcu 1982 r. po wygranym 3:2 meczu z Francją reprezentacja Polski w piłce nożnej zdobyła drugi medal mistrzostw świata. Ten ostatni duży sukces naszego futbolu rodził się w bólach. Tym bardziej że sport i polityka przeplatały się w tym przypadku wyjątkowo mocno.
Etienne Decaux, czyli Francuz w Krakowie
TYLKO U NAS
Artykuł

Etienne Decaux, czyli Francuz w Krakowie

Autor: Marcin Kasprzycki
W 1947 r. stosunki międzynarodowe weszły w fazę zdecydowanego zaostrzenia. Związek Sowiecki i zależne od niego kraje Europy środkowo-wschodniej odrzuciły Plan Marshalla, z inicjatywy Stalina powołany został Kominform, a prezydent USA ogłosił program pomocy krajom walczącym z komunizmem, nazwany doktryną Trumana.
Fejgin, Romkowski, Różański. Upadek stalinowskich katów
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Fejgin, Romkowski, Różański. Upadek stalinowskich katów

Autor: Michał Wenklar
23 kwietnia 1956 r. aresztowano Anatola Fejgina i Romana Romkowskiego. Tych dwóch ludzi, razem z trzecim – skazanym pół roku wcześniej, Józefem Różańskim – symbolizuje stalinowski terror w Polsce.
Funkcjonariusz Kapka
TYLKO U NAS
Artykuł

Funkcjonariusz Kapka

Autor: Grzegorz Majchrzak
Sport amatorski był w PRL fikcją. Nie inaczej było w przypadku piłkarzy. Po boiskach biegali, więc – przynajmniej formalnie – górnicy, włókniarze, żołnierzy, milicjanci i esbecy, a nie zawodowi futboliści.
Glosa porucznika Kotona
TYLKO U NAS
Artykuł

Glosa porucznika Kotona

Autor: Jerzy Autuchiewicz
W latach 1944–1956 zwłoki straconych po wykonaniu wyroku śmierci członków podziemia niepodległościowego, osób zamęczonych w ubeckich katowniach oraz tych, którzy zostali pojmani po odniesieniu ran w walce, bardzo często trafiały do anonimowych grobów.
Głosowanie w cieniu represji. Trudne referendum 1946 roku
POLECAMY
Artykuł

Głosowanie w cieniu represji. Trudne referendum 1946 roku

Autor: Michał Siedziako
Pierwsze powojenne głosowanie powszechne, w którym wzięli udział Polacy, nie miało, wbrew ustaleniom tzw. Wielkiej Trójki, nic wspólnego z demokracją, a tym bardziej nie było „wolne i nieskrępowane”. Autentyczne referendum ukazałoby sprzeciw społeczeństwa wobec narzuconej władzy sowieckiej.
Grudzień '70 w małym mieście
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Grudzień '70 w małym mieście

Autor: Piotr Brzeziński
Mało kto pamięta, że w 1970 r. również Pruszcz Gdański znalazł się w wirze robotniczej rewolty. Tu też były manifestacje, a protestujących robotników rozpracowywały MO i SB.
Halina Zwinogrodzka-Junak. Niezłomna, niezwyciężona
POLECAMY
Artykuł

Halina Zwinogrodzka-Junak. Niezłomna, niezwyciężona

Autor: Ewa Wójcicka
Wielu członków podziemia antykomunistycznego trafiło do jego struktur w ramach bezpośredniej kontynuacji swoich działań przeciwko niemieckim okupantom. Należała do nich również Halina Zwinogrodzka-Junak, uczestniczka Powstania Warszawskiego, której w latach 1945-1946 udało się zinfiltrować Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego.
Harcerze pod obserwacją, harcówka na podsłuchu
POLECAMY
Artykuł

Harcerze pod obserwacją, harcówka na podsłuchu

Autor: Marcin Kapusta
Po II wojnie światowej bezpieka rzuciła wyzwanie wiernym tradycji skautowej harcerzom, wykorzystując przeciwko nim cały arsenał środków: podsłuchy, samochody, inwigilację, tajnych współpracowników. Decyzje o zduszeniu ruchu zapadały na szczeblu MSW i w wysokich gremiach partyjnych.
Harcerze z wielkopolskiej Krobi – czas więzienia 1950-1956
TYLKO U NAS
Artykuł

Harcerze z wielkopolskiej Krobi – czas więzienia 1950-1956

Autor: Elżbieta Wojcieszyk
Harcerze z Krobi marzyli o niepodległej Polsce. W 1947 r. zawiązali grupę konspiracyjną „AK «Zawisza»”. Pisali i kolportowali ulotki i plakaty krytykujące władze komunistyczne, zamalowali na czarno szyld Komitetu Gminnego PPR w Krobi i przechowywali broń.
Helena Żurowska. Zamordowana o krok od prawdy
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Helena Żurowska. Zamordowana o krok od prawdy

Autor: Magdalena Mołczanowska
Wysłanniczka Rządu RP na uchodźstwie, uczestniczka Powstania Warszawskiego, kurierka ZWZ-AK, była jedną z niewielu kobiet skazanych na karę śmierci i zamordowanych przez komunistyczny aparat represji. Jej śmierć nierozerwalnie związana była z jedną z najskuteczniejszych prowokacji komunistycznego wywiadu – sprawą V Zarządu WiN.
Henryk Filipecki – „najgroźniejszy bandyta”
POLECAMY
Biogram / Biografia

Henryk Filipecki – „najgroźniejszy bandyta”

Autor: Adam Dziuba
Ziemia rybnicka, granicząca z Czechosłowacją południowa część Górnego Śląska, do wiosny 1947 r. stanowiła ważny ośrodek oporu przeciwko komunistom. Operowały na niej struktury Delegatury Sił Zbrojnych i wywodząca się z nich organizacja Pawła Cierpioła „Makopola”, Konspiracyjne Wojsko Polskie, a także Narodowe Zjednoczenie Wojskowe i Narodowe Siły Zbrojne.
Imperialistyczny szpieg?
TYLKO U NAS
Artykuł

Imperialistyczny szpieg?

Autor: Joanna Żelazko
Sojusz zawarty w czasie II wojny światowej między Stanami Zjednoczonymi, Wielką Brytanią i Związkiem Sowieckim był wyrazem politycznego pragmatyzmu. Kiedy ustała jego przyczyna – upadła III Rzesza Niemiecka – stosunki wzajemne szybko zaczęły się pogarszać.
Imprezowe czwartki – działania władz komunistycznych wobec procesji Bożego Ciała w PRL na przykładzie województwa katowickiego
TYLKO U NAS
Artykuł

Imprezowe czwartki – działania władz komunistycznych wobec procesji Bożego Ciała w PRL na przykładzie województwa katowickiego

Autor: Adam Dziurok
Przez 40 lat komuniści podejmowali różne próby ograniczenia skali procesji Bożego Ciała, uważanej za najbardziej masową, powszechną i tradycyjną formę „demonstracji ulicznej”. Jedną z metod ograniczania frekwencji na tych uroczystościach było organizowanie tego dnia atrakcyjnych imprez i wycieczek.
Inspektor i jego żołnierze. Organizacja Pawła Cierpioła „Makopola” w powiecie rybnickim i pszczyńskim w latach 1945–1946.
TYLKO U NAS
Artykuł

Inspektor i jego żołnierze. Organizacja Pawła Cierpioła „Makopola” w powiecie rybnickim i pszczyńskim w latach 1945–1946.

Autor: Adam Dziuba
Organizacja Pawła Cierpioła „Makopola” prowadziła niepodległościową działalność propagandową i zbrojną w południowej części Górnego Śląska w latach 1945–1947. Była kontynuatorką inspektoratu rybnickiego Armii Krajowej i Delegatury Sił Zbrojnych.
Internowanie kobiet w stanie wojennym
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Internowanie kobiet w stanie wojennym

Autor: Marta Marcinkiewicz
Internując 1008 kobiet Czesław Kiszczak i Wojciech Jaruzelski stosowali nie tylko zasady swoiście pojmowanego „humanitaryzmu”, o którym zachodnim korespondentom chętnie opowiadał rzecznik rządu Jerzy Urban, ale również zasady równouprawnienia.
Inwigilacja i próby pozyskania przez bezpiekę prof. Konstantego Grzybowskiego
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Inwigilacja i próby pozyskania przez bezpiekę prof. Konstantego Grzybowskiego

Autor: Michał Zajda
Konstanty Grzybowski urodził się 17 lutego 1901 r. w Zatorze, w rodzinie lekarskiej. Po ukończeniu gimnazjum im. Sobieskiego w Krakowie podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, które ukończył w 1924 r.
Inwigilacja przygotowań Kościoła do III pielgrzymki Jana Pawła II na przykładzie Krakowa
POLECAMY
Artykuł

Inwigilacja przygotowań Kościoła do III pielgrzymki Jana Pawła II na przykładzie Krakowa

Autor: Rafał Łatka
Zgodnie z założeniami sformułowanymi przez MSW jeszcze w grudniu 1986 zasadniczym celem działania władz było uzyskiwanie wszelkich informacji dotyczących planowanej wizyty Jana Pawła II w PRL. Najbardziej istotne było pozyskiwanie wiedzy na temat zamierzeń Kościoła związanych z pielgrzymką.
Inżynier przeciw kłamstwu katyńskiemu. Franciszek Grabczyk (1936-2004)
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Inżynier przeciw kłamstwu katyńskiemu. Franciszek Grabczyk (1936-2004)

Autor: Andrzej Malik
Inżynier Franciszek Grabczyk został zatrudniony w Zakładzie Stalowniczym Kombinatu Metalurgicznego Huty im. Lenina. Jego inwigilację krakowska bezpieka podjęła już po dwóch miesiącach jego pracy w kombinacie. W listopadzie 1974 r. esbecy uznali, że Grabczyk nie stwarza niebezpieczeństwa dla ustroju i zamknęli prowadzony kwestionariusz ewidencyjny. Wkrótce Grabczyk pokazał im, jak się pomylili.
Jak eSBeckie nagranie stało się rodzinną pamiątką. Historia z 1967 roku
POLECAMY
Artykuł

Jak eSBeckie nagranie stało się rodzinną pamiątką. Historia z 1967 roku

Autor: Radosław Poboży
Rzadko się zdarza, aby materiał operacyjny SB mógł się okazać miłą pamiątką rodzinną. W jednym przypadku tak się stało. W archiwum IPN zachowało się nagranie filmowe opatrzone kryptonimem „Cokół”, będące dokumentacją zawarcia pewnego związku małżeńskiego w kościele św. Marcina w Warszawie.
Jak powstała Dolinka Katyńska
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Jak powstała Dolinka Katyńska

Autor: Jacek Sawicki
Wielkiej osobistej odwagi i determinacji wymagały działania, podjęte w dobie stalinizmu, jak odnotowana w aktach UB w 1950 r. prośba grupy kobiet do prezydenta Bieruta o wstawiennictwo i spowodowanie wypuszczenia ich mężów z Rosji sowieckiej. Nie wiedziały, dlaczego nie wracają, ani nawet czy żyją.
Janina Kruk. Prosząc o wysoką szubienicę
POLECAMY
Artykuł

Janina Kruk. Prosząc o wysoką szubienicę

Autor: Wojciech Kujawa
Była jednym z najważniejszych ludzi w wileńskiej Legalizacji, którą kierowała od marca 1947 r. Kilkukrotnie wyślizgiwała się z sowieckich i niemieckich rąk. Jej niepokorna postawa dała o sobie znać najmocniej, gdy w listopadzie 1948 r. została aresztowana przez UB.
2 3 następna >
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2023 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510