Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

„Dzieci Widzewa”. Tragiczne losy członków Pogotowia Wojennego Harcerzy w Łodzi
TYLKO U NAS
Artykuł

„Dzieci Widzewa”. Tragiczne losy członków Pogotowia Wojennego Harcerzy w Łodzi

Autor: Patrycja Resel
W czasie działań wojennych we wrześniu 1939 r. szczególnym zaangażowaniem w pracę pogotowia harcerskiego wykazali się chłopcy z 11. Łódzkiej Drużyny Harcerzy im. ks. Jeremiego Wiśniowieckiego, pełniący służbę na terenie dworca Łódź–Widzew.
„Nie myślcie, że zdołacie uniknąć odpowiedzialności”. Zmagania mieleckich harcerzy z komunizmem
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

„Nie myślcie, że zdołacie uniknąć odpowiedzialności”. Zmagania mieleckich harcerzy z komunizmem

Autor: Bogusław Wójcik
„Takich jak my były tysiące” – pisze we wstępie do książki opisującej działalność swojej organizacji Józef Umiński. Grupa ta – działająca w latach 1946–1951 pod nazwą Stalowi Polacy, a później Wolność i Sprawiedliwość – wyznacza pewien wzór młodzieżowej organizacji konspiracyjnej z tamtego okresu.
„Władka” – łączniczka „Parasola”
WARTO ZAJRZEĆ
Biogram / Biografia

„Władka” – łączniczka „Parasola”

Autor: Soraya Kuklińska
Miała piękny uśmiech, który sprawiał, że wszystko wydawało się prostsze. Była łączniczką, sanitariuszką i strzelcem w batalionie „Parasol” podczas Powstania Warszawskiego. Jej uśmiechnięte zdjęcie jest powszechnie znane, ale niewiele osób wie, że za tą radością krył się ból i przerażenie.
Akcja „Koppe”. Jak niemiecki zbrodniarz uniknął kary
POLECAMY
Artykuł

Akcja „Koppe”. Jak niemiecki zbrodniarz uniknął kary

Autor: Marcin Kapusta
11 lipca 1944 r. harcerze z batalionu „Parasol” podjęli w Krakowie próbę likwidacji szefa SS i policji w Generalnym Gubernatorstwie.
Brunon Hlebowicz – nauczyciel, harcerz, obrońca Grodna
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia

Brunon Hlebowicz – nauczyciel, harcerz, obrońca Grodna

Autor: Jerzy Autuchiewicz
Życiorys Brunona Hlebowicza jest przykładem biografii patriotycznej, przyczynkiem do losów polskiej inteligencji, która za swe zaangażowanie w okresie II Rzeczypospolitej oraz walkę o niepodległość ojczyzny podczas II wojny światowej zapłaciła wysoką cenę. Płacić ją przyszło również po zakończeniu działań wojennych.
Bunt generała Żeligowskiego. Harcerskie oddziały bojowe w wyprawie na Wilno
POLECAMY
Artykuł

Bunt generała Żeligowskiego. Harcerskie oddziały bojowe w wyprawie na Wilno

Autor: Tomasz Sikorski
W walkach o Wilno w 1920 r. dużą rolę odegrali harcerze, mający już cenne doświadczenie z wojny polsko-bolszewickiej.
Dzieje harcerstwa na obczyźnie w latach 1912-1990. Szkic do tematu
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Dzieje harcerstwa na obczyźnie w latach 1912-1990. Szkic do tematu

Autor: Marek Wierzbicki
W pierwszych latach XX w. Polacy musieli się zmagać z rusyfikacją w zaborze rosyjskim i germanizacją w zaborze pruskim. Korzystali natomiast z szerokiej autonomii politycznej i kulturalnej w zaborze austriackim, czyli w tzw. Galicji.
Dzielni harcerze z Krobi – AK „Zawisza”
TYLKO U NAS
Artykuł

Dzielni harcerze z Krobi – AK „Zawisza”

Autor: Elżbieta Wojcieszyk
Harcerze z Krobi reaktywowali drużynę w 1945 r. nawiązując do patriotycznych tradycji II RP. Wiedli normalne życie skautowe: zbiórki, gawędy, ogniska, obozy letnie, udział w uroczystościach. Wkrótce władze zabroniły im nawet tego.
Gimnazjalny patriotyzm
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Gimnazjalny patriotyzm

Autor: Piotr Niwiński
Harcerstwo odegrało poważną rolę w kształtowaniu pokolenia, które miało odegrać niepoślednią rolę w drugowojennym dramacie walki o wolną Polskę. Nierzadko jego członkowie służbę ojczyźnie musieli pełnić z bronią w ręku. Nie inaczej było z członkami tzw. „harcerskiego plutonu” 3. Wileńskiej Brygady AK.
Harcerka z Legionu Wyzwolenia. Helena Janaszczyk (1910–1940)
PAMIĘTAMY
Biogram / Biografia

Harcerka z Legionu Wyzwolenia. Helena Janaszczyk (1910–1940)

Autor: Patrycja Resel
Dwa miesiące po wkroczeniu do Łodzi wojsk niemieckich – 13 listopada 1939 r. – powołana została konspiracyjna organizacja Legion Wyzwolenia. W jej szeregach znalazła się bohaterska łodzianka Helena Janaszczyk.
Harcerski maj roku 1946
POLECAMY
Artykuł

Harcerski maj roku 1946

Autor: Marcin Kapusta
Rok po zakończeniu II wojny światowej komuniści nie ośmielili się jeszcze zabronić całkowicie manifestacji i pochodów z okazji 3 maja, ale starali się je ograniczyć. W Krakowie ofiarą represji padli m.in. harcerze.
Harcerskie wychowanie
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Harcerskie wychowanie

Autor: Piotr Niwiński
W momencie wybuchu II wojny światowej w dorosłość wkraczali Polacy urodzeni już w odrodzonej Rzeczpospolitej. Ich postawa i zaangażowanie w działalność niepodległościową nie tylko stanowi piękne świadectwo ich osobistego poczucia obowiązku, ale i skuteczności systemów wychowania, które podjęły się ich kształtowania.
Harcerstwo Konspiracyjne Polski – Konspiracyjne Wojsko Polskie
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Harcerstwo Konspiracyjne Polski – Konspiracyjne Wojsko Polskie

Autor: Paweł Wąs
Na skutek ograniczania przez komunistów działalności niezależnego harcerstwa, na terenie całego kraju tworzono tajne zastępy oraz organizacje na podbudowie harcerskiej. Jedna z nich powstała w Tomaszowie Mazowieckim.
Harcerze pod obserwacją, harcówka na podsłuchu
POLECAMY
Artykuł

Harcerze pod obserwacją, harcówka na podsłuchu

Autor: Marcin Kapusta
Po II wojnie światowej bezpieka rzuciła wyzwanie wiernym tradycji skautowej harcerzom, wykorzystując przeciwko nim cały arsenał środków: podsłuchy, samochody, inwigilację, tajnych współpracowników. Decyzje o zduszeniu ruchu zapadały na szczeblu MSW i w wysokich gremiach partyjnych.
Harcerze z Krobi w „Polskim Październiku”
POLECAMY
Artykuł

Harcerze z Krobi w „Polskim Październiku”

Autor: Elżbieta Wojcieszyk
Zmiany polityczne i rozluźnienie reżimu komunistycznego w Polsce w 1956 r. spowodował m.in. amnestię dla niektórych żołnierzy konspiracji niepodległościowej, w tym dla dawnych harcerzy organizacji AK „Zawisza”.
Harcerze z wielkopolskiej Krobi – czas więzienia 1950-1956
TYLKO U NAS
Artykuł

Harcerze z wielkopolskiej Krobi – czas więzienia 1950-1956

Autor: Elżbieta Wojcieszyk
Harcerze z Krobi marzyli o niepodległej Polsce. W 1947 r. zawiązali grupę konspiracyjną „AK «Zawisza»”. Pisali i kolportowali ulotki i plakaty krytykujące władze komunistyczne, zamalowali na czarno szyld Komitetu Gminnego PPR w Krobi i przechowywali broń.
Irena Bobowska – niezwykła bohaterka
POLECAMY
Biogram / Biografia

Irena Bobowska – niezwykła bohaterka

Autor: Izabella Kopczyńska
Irena Bobowska zapisała się na kartach historii, szczególnie wśród osób związanych z Poznaniem, niezwykłym życiorysem. Jej postać nadal pozostaje przez wielu zapomniana. W związku z tym przywołanie jej historii pozwoli ożywić pamięć o niej i jej niezwykłej odwadze w tak trudnych czasach okresu II wojny światowej.
Kapitan Helena Hermanowska – komendant Wojskowej Służby Kobiet Okręgu Białystok AK
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia

Kapitan Helena Hermanowska – komendant Wojskowej Służby Kobiet Okręgu Białystok AK

Autor: Bożena Koszel-Pleskaczuk
Kobiety pełniły służbę żołnierską od pierwszych chwil życia konspiracyjnego. Podstawą prawną dotyczącą kobiet rekrutujących się do wojska była Ustawa o powszechnym obowiązku wojskowym z 9 kwietnia 1938 roku.
Kazimierz Grenda (1906-1959)
POLECAMY
Biogram / Biografia

Kazimierz Grenda (1906-1959)

Autor: Ewa Liszkowska
Przed rozpoczęciem II wojny światowej był kierownikiem szkoły i nauczycielem geografii. Wieloletnie zaangażowanie w ruch harcerski doprowadziło go do związania się z organizacjami podziemnymi i objęcia funkcji szefa Kwatery Głównej Szarych Szeregów, a później prezesa Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość na teren łódzki.
Legenda katowickiej wieży
POLECAMY
Artykuł

Legenda katowickiej wieży

Autor: Grzegorz Bębnik
Rankiem 4 września 1939 roku podeszła pod Katowice 239. Dywizja Piechoty gen. mjra Ferdinanda Neulinga, podporządkowana 3. Odcinkowi Grenschutzu dowodzonemu przez gen. leut. Georga Brandta. Miała zająć miasto opuszczone już wówczas przez regularne oddziały Wojska Polskiego i polską administrację.
Likwidacja ZHP w czasach stalinowskich
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Likwidacja ZHP w czasach stalinowskich

Autor: Katarzyna Łysak
Czy można i należy zlikwidować harcerstwo? – pytała w 1947 r. Pelagia Lewińska, oddelegowana z wydziału propagandy PPR na funkcję Sekretarza Generalnego Związku Harcerstwa Polskiego.
Miasto w cieniu Kombinatu
TYLKO U NAS
Artykuł

Miasto w cieniu Kombinatu

Autor: Tomasz Gonet
W dekadzie lat siedemdziesiątych XX w. za zachodnie kredyty zbudowano w Polsce kolejne wielkie zakłady przemysłowe. Industrializacja gwałtownie zmieniła oblicze rozwijających się miast. Szczególnie drastycznie zmieniła się Dabrowa Górnicza.
Michał Stefan Lisowski – pionier lubelskiego harcerstwa 1929-1940
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Michał Stefan Lisowski – pionier lubelskiego harcerstwa 1929-1940

Autor: Janusz Kłapeć
Michał Lisowski należy do grona założycieli i propagatorów harcerstwa na Lubelszczyźnie. Niestety nie jest znany szerszemu kręgowi badaczy i historyków chociaż jego zasługi w rozwój harcerstwa, patriotycznego wychowania młodzieży oraz kultury fizycznej jest niepodważalny.
Ofiara Zbrodni Katyńskiej. Stefan Szletyński (1893–1940)
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Ofiara Zbrodni Katyńskiej. Stefan Szletyński (1893–1940)

Autor: Paweł Wąs
Jedną z ofiar Zbrodni Katyńskiej był pochodzący z Łodzi porucznik Stefan Szletyński. Jego sylwetkę warto przybliżyć w szerszej perspektywie, uwzględniającej losy dwóch rodzin o silnych tradycjach patriotycznych, zaangażowanych w działalność niepodległościową i współtworzących harcerstwo na terenie odrodzonej Polski.
Piotrkowscy harcerze w walce z reżimem stalinowskim
TYLKO U NAS
Artykuł

Piotrkowscy harcerze w walce z reżimem stalinowskim

Autor: Paweł Wąs
Po spacyfikowaniu podziemia zbrojnego komuniści przystąpili do wprowadzenia w Polsce systemu opartego na wzorcach sowieckich. Spotykało się to ze sprzeciwem, również ze strony młodych harcerzy z rozwiązywanych drużyn, którzy zrzeszali się w konspiracyjne związki.
Prekursorzy harcerstwa
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Prekursorzy harcerstwa

Autor: Katarzyna Łysak
Idee skautowego wychowania młodzieży, wypracowane przez gen. Roberta Baden-Powella na przełomie XIX i XX wieku dotarły również na ziemie polskie. Złożoność ówczesnej sytuacji geopolitycznej wpłynęła na odmienność polskiego ruchu skautowego.
Śmierć poetki. Krystyna Krahelska (1914–1944)
POLECAMY
Artykuł

Śmierć poetki. Krystyna Krahelska (1914–1944)

Autor: Marek Klecel
Zginęła w pierwszej dobie Powstania Warszawskiego. Za nią poszli wkrótce inni młodzi poeci. Kilka lub kilkanaście dni później zmarli Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Gajcy, Zdzisław Stroiński, a po nich, już we wrześniu, Józef Szczepański, autor proroczego wiersza Czerwona zaraza.
Tadeusz Denkowski – harcerz, członek organizacji „Kraj”, więzień Mokotowa
POLECAMY
Artykuł

Tadeusz Denkowski – harcerz, członek organizacji „Kraj”, więzień Mokotowa

Autor: Tomasz Gonet
Jak wielu jego rówieśników nie pogodził się z procesem implementacji ustroju komunistycznego, który postępował w Polsce od połowy 1944 r.
Wszyscy za jednego
TYLKO U NAS
Artykuł

Wszyscy za jednego

Autor: Joanna Żelazko
17 stycznia 1945 r. do Łowicza wkroczyły oddziały Armii Czerwonej. Po ponad pięciu latach niemieckiej okupacji mieszkańcom wydawało się, że odzyskali wolność. Tymczasem już kilkanaście dni później, funkcjonariusze urzędu bezpieczeństwa rozpoczęli aresztowania żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego.
Z krzyżem harcerskim na tułaczych szlakach
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Z krzyżem harcerskim na tułaczych szlakach

Autor: Tomasz Sikorski
W czasie II wojny światowej poza granicami kraju znalazła się polska młodzież, w tym młodzież harcerska, oraz mnóstwo dzieci, które należało objąć opieką wychowawczą.
Związek Wolnego Harcerstwa Polskiego „Szare Polówki”
POLECAMY
Artykuł

Związek Wolnego Harcerstwa Polskiego „Szare Polówki”

Autor: Marek Jedynak
Środowiska harcerskie, w których istniały tradycje wyniesione z II RP, próbowały w latach 70. XX wieku sprzeciwiać się komunistycznej ideologii.
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2023 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510