Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...
Przystanek Historia
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
więcej ...
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
Szukaj
SZUKAJ
Wpisz szukaną frazę
Szukaj
Zamknij
Przystanek Historia
Tagi
emigracja
emigracja
POLECAMY
Biogram / Biografia
„Monter”: dowódca Powstania Warszawskiego
Autor:
Katarzyna Utracka
Wielu odwiedzających Muzeum Powstania Warszawskiego jest przekonanych, że siłami polskimi w powstaniu dowodził gen. Tadeusz Komorowski „Bór”, dowódca Armii Krajowej. Jest to przeświadczenie błędne. Dowódcą Powstania Warszawskiego był gen. Antoni Chruściel „Monter”, komendant Okręgu Warszawa AK.
POLECAMY
Artykuł
„Nie będę już grał w Berlinie”
Autor:
Tadeusz Krawczak, Mariusz Olczak
Jedną z głównych postaci, dzięki którym możemy celebrować narodziny II Rzeczypospolitej, był Ignacy Jan Paderewski, wielki Polak i obywatel świata. Jego droga z kresów dawnej Rzeczypospolitej na salony możnych tego świata była długa, ale bardzo interesująca.
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia
„Nie wygnany, i nie emigrant, ale wywieziony”. Losy Bogdana Czaykowskiego
Autor:
Anna Płońska
Deportacja rodziny Bogdana Czaykowskiego zapoczątkowała cykl wydarzeń, który pozostawił niezatarty ślad w życiu i twórczości tego emigracyjnego pisarza. W jego utworach można odnaleźć wiele odniesień do traumatycznych dni, które pozbawiły go ojca i brata.
POLECAMY
Artykuł
„Pod wyłącznie polskim dowództwem”. Dekret powołujący Polską Armię we Francji
Autor:
Aneta Nisiobęcka
W 1917 r. w rządowych kołach francuskich zaczęła zarysowywać się myśl o powołaniu nad Sekwaną autonomicznych polskich jednostek wojskowych. 4 czerwca 1917 r. podpisano dekret sankcjonujący tworzenie we Francji polskiej armii pod naczelnym dowództwem francuskim. Stanowić miała „autonomiczną armię sojuszniczą (…) walczącą pod wyłącznym polskim dowództwem”.
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł
„Staremu krajowi” na odsiecz
Autor:
Włodzimierz Suleja
Formowana na francuskiej ziemi Armia Polska we Francji, od koloru swych mundurów zwana też Błękitną Armią, była – poza olbrzymim finansowym wkładem wychodźstwa z Ameryki Północnej – najwymowniejszym bodaj świadectwem łączności Polonii ze „starym krajem”.
POLECAMY
Biogram / Biografia
„Świetlista Dusza” Wandy Dynowskiej
Autor:
Anna Płońska
Na przestrzeni ostatnich pięciu lat, w coraz liczniejszych publikacjach podnosi się kwestie dotyczące roli, jaką odegrały kobiety w życiu politycznym, kulturalnym czy społecznym.
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł
„Wartość z gatunku rzeczy bezpowrotnych”. Zygmunt Nowakowski o polskiej stolicy
Autor:
Paweł Chojnacki
„Kraków kochałem zawsze, na Warszawę patrzyłem początkowo zezem krakowskim, krytycznie, trzeźwo, niemal niechętnie. Potem zacząłem ją powoli lubić” – zwierzał się w 1946 r. Zygmunt Nowakowski w przedmowie do wydanych w Edynburgu
Wspomnień o Warszawie
Ignacego Balińskiego. Niezmiernie musiał napisaniem tego wstępu zadziwić czytelników!
Archiwum Pełne Pamięci
Biogram / Biografia
Christo in pauperibus
– obrazy z życia i działalności duszpasterskiej bp. Karola Pękali
Autor:
Radosław Kurek
„Ty, który byłeś nieznaną może, ale rzeczywistą centralą, ukrytą głową miłosiernych na polskiej ziemi...” – tak o biskupie Karolu Pękali mówił jego przyjaciel, metropolita krakowski kard. Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II. Przypominamy sylwetkę tego niezwykłego kapłana i duszpasterza, który swoje życie poświęcił pomocy biednym i potrzebującym.
POLECAMY
Artykuł
50 lat temu zmarł Mieczysław Grydzewski
Autor:
Mirosław A. Supruniuk
Każdy kto go znał, wspominał, że unikał fotografów. Niewiele jego zdjęć się zachowało, a te które znamy, wydają się albo przypadkowe, albo wymuszone. Może więc na koniec uznano, że nie warto go o nie prosić.
POLECAMY
Artykuł
Agent premierem
Autor:
Michał Wenklar
W sierpniu 1955 r. premierem Rządu RP na uchodźstwie został Hugon Hanke, od 3 lat agent Departamentu I MBP – „Ważny”. Miesiąc później na polecenie bezpieki wyjechał do kraju, gdzie wziął udział w kampanii szkalującej polski Londyn. Był to jeden z największych sukcesów komunistów w walce z emigracją.
TYLKO U NAS
Artykuł
Akcja paczkowa Polskiego Komitetu Pomocy Uchodźcom w Portugalii na rzecz Żydów w Generalnym Gubernatorstwie
Autor:
Alicja Gontarek
Podczas drugiej wojny światowej Portugalia stała się bardzo ważnym krajem, w którym po ewakuacji rządu polskiego z Francji w 1940 r. znalazło się wielu polskich uchodźców, w tym także kierownicy państwa polskiego.
POLECAMY
Artykuł
Anna Poray-Wybranowska. Zachować ślad
Autor:
Robert Buliński
Anna Poray-Wybranowska, polska działaczka społeczna na emigracji, przez wiele lat zajmowała się dokumentowaniem relacji o pomocy udzielanej ludności żydowskiej przez Polaków podczas II wojny światowej.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Antypolityczny antykomunista
Autor:
Włodzimierz Bolecki
Umieszczenie sylwetki Józefa Mackiewicza wśród polityków powojennej emigracji polskiej mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka oczywiste. W potocznej opinii czytelników – a także w pracach krytyków literackich – Józef Mackiewicz uważany jest bowiem przede wszystkim za pisarza politycznego.
TYLKO U NAS
Artykuł
Argentyński finał epopei żołnierzy 2. Korpusu Polskiego
Autor:
Janusz Wróbel
W upalny, lipcowy dzień 1947 r. na nabrzeżu portu w Genui panował ożywiony ruch. Przy trapie prowadzącym na pokład motorowca „Empire Halberd” kłębił się tłum ludzi: młodych mężczyzn o słowiańskiej urodzie i ich włoskich żon…
POLECAMY
Artykuł
Autoportret wychodźcy
Autor:
Małgorzata Choma-Jusińska
Okres II wojny światowej, ale także pierwsze lata po jej zakończeniu, skutkowały pojawieniem się nowej, potężnej fali emigracji polskiej na Zachodzie Europy, a zwłaszcza w Zjednoczonym Królestwie. Charakterystyka tego wychodźstwa, pomimo upływu lat, wciąż stanowi wyzwanie badawcze dla historyków.
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia
Daromiła Żenczykowska-Zawadzka – żołnierz Armii Krajowej, emigrantka
Autor:
Karolina Trzeskowska-Kubasik
„W rozmowach była łagodna w formie, kategoryczna w treści. Zaczynała: «Tadeuszku, mnie się zdaje, ja nie jestem pewna» – a dalej już zdecydowanie mówiła, jak ma być” – podkreślał Władysław Bartoszewski, zwracając uwagę na rolę Daromiły Żenczykowskiej-Zawadzkiej w kształtowaniu działalności publicznej męża.
POLECAMY
Artykuł
Dialog o Dowódcy
Autor:
Gustaw Herling-Grudziński, Józef Czapski
W roku śmierci Generała Władysława Andersa na łamach paryskiej „Kultury” ukazała się drukiem okolicznościowa, wspomnieniowa rozmowa o Zmarłym, którą odbyli Gustaw Herling-Grudziński i Józef Czapski.
TYLKO U NAS
Artykuł
Dramat Polaków w Chinach
Autor:
Janusz Wróbel
W dniu 6 listopada 1948 r. do biura Karola Rozmarka prezesa Kongresu Polonii Amerykańskiej (KPA) w Chicago dostarczono pilną depeszę nadaną w placówce Western Union w Szanghaju.
POLECAMY
Wydarzenie
Dwie tony polskiej historii przypłyną do Ojczyzny
Autor:
Mariusz Jonczyk
Czy można określić wagę polskiej historii? Okazuje się, że w przypadku Związku Sokolstwa Polskiego w Ameryce można, jako masę całkowitą wpisaną do dokumentacji transportowej „Shipping Instructions” – wynosi ona 2 tony.
TYLKO U NAS
Artykuł
Działalność Koła byłych żołnierzy Armii Krajowej w Londynie
Autor:
Karolina Trzeskowska-Kubasik
Bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej, w Wielkiej Brytanii powstawały organizacje kombatanckie. Również byli żołnierze Armii Krajowej (AK) wysunęli inicjatywę jej utworzenia.
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł
Dzieje harcerstwa na obczyźnie w latach 1912-1990. Szkic do tematu
Autor:
Marek Wierzbicki
W pierwszych latach XX w. Polacy musieli się zmagać z rusyfikacją w zaborze rosyjskim i germanizacją w zaborze pruskim. Korzystali natomiast z szerokiej autonomii politycznej i kulturalnej w zaborze austriackim, czyli w tzw. Galicji.
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia
Edmund Bałuka. Prawdziwy socjalista w socjalizmie realnym
Autor:
Paweł Miedziński
Postać zmarłego Edmunda Bałuki – antysowieckiego działacza niepodległościowego i robotniczego – powinna być pamiętana. Jego biografia jest przykładem nie tylko wielkiej determinacji w walce o wolność, ale także metod, jakimi SB operacyjnie „wygaszała” niebezpiecznych liderów społecznego buntu.
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł
Emigracja dla kraju czy kraj dla emigracji. Radio „Wolna Europa”
Autor:
Paweł Chojnacki
Ostatni etap życia Józefa Mackiewicza zdefiniowany został w dużej mierze przez konflikt z Janem Nowakiem-Jeziorańskim i jego środowiskiem. Należy powiedzieć wyraźnie, że Radio Wolna Europa było dla Józefa Mackiewicza wyrazem i narzędziem obcej polityki, a nie bytem wobec niej autonomicznym i partnerskim. W ocenie działalności Sekcji Polskiej i jej dyrektora pisarz nie przebierał w słowach.
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł
Emigracyjny Jasienica
Autor:
Paweł Chojnacki
Urodzony w 1891 roku w Krakowie Zygmunt Nowakowski – przed rokiem 1918 aktor i legionista, w II RP także felietonista IKC-a, a w czasie wojny redaktor naczelny paryskich i londyńskich „Wiadomości” – współpracę z Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa zainicjował 19 grudnia 1952 roku.
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia
Emigrejtan. Zygmunt Nowakowski (1891–1963)
Autor:
Paweł Chojnacki
Wychodząc 3 września 1939 r. z nowiutkiej willi, ppor. rez. Zygmunt Nowakowski pozostawiał za sobą świetnie rozwijającą się karierę felietonisty i aktora oraz legendę niezwykłej postaci podwawelskiego grodu.
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł
España ’82. Emocje nie tylko piłkarskie
Autor:
Grzegorz Majchrzak
W lipcu 1982 r. po wygranym 3:2 meczu z Francją reprezentacja Polski w piłce nożnej zdobyła drugi medal mistrzostw świata. Ten ostatni duży sukces naszego futbolu rodził się w bólach. Tym bardziej że sport i polityka przeplatały się w tym przypadku wyjątkowo mocno.
TYLKO U NAS
Artykuł
Exodus z Polski Gierka
Autor:
Sebastian Rosenbaum
Lata siedemdziesiąte prezentuje się czasem jako okres względnej
prosperity
w szarzyźnie PRL. Tym bardziej zaskakuje, że właśnie w dekadzie rządów Edwarda Gierka kraj zdecydowało się opuścić ponad 200 tys. osób.
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia
Florian Czarnyszewicz. „Wróg PRL” z Argentyny
Autor:
Diana Maksimiuk
Florian Czarnyszewicz był solą w oku komunistów z kilku powodów. Przede wszystkim śmiał przelać na papier pamięć o tragicznych losach Polaków znad Berezyny walczących w latach 1911-1920 o powrót ich ziem w granice niepodległej Rzeczypospolitej.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Generacja „niepokornych” (1863–1918)
Autor:
Barbara Świtalska-Starzeńska
Można śmiało uznać za fenomen to, że u schyłku XIX i na początku XX w. żyło i działało tak wiele wybitnych osób, które nieustępliwie walczyły o wolną i suwerenną Polskę. Byli to ludzie różnych profesji i nierzadko o odmiennych poglądach. Łączyło ich marzenie o niepodległej Ojczyźnie.
PAMIĘTAMY
Biogram / Biografia
Generał Stanisław Sosabowski
Autor:
Ryszard Sodel
Był działaczem niepodległościowym jeszcze przed I wojną światową. Wojskowy, twórca i dowódca polskiej 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Po wojnie pracował jako magazynier, utrzymując żonę i ociemniałego syna, który stracił wzrok w Powstaniu Warszawskim. Zmarł 25 września 1967 r. w Hillingdon (W. Brytania).
Biblioteka cyfrowa
Generał Władysław Anders (1892–1970)
Autor:
Jerzy Kirszak
Władysław Anders był zdolnym, ambitnym, dzielnym i sprawnym dowódcą - taktycznego bardziej niż operacyjnego szczebla dowodzenia. Jakkolwiek cechował go typowy dla kawalerzy- sty temperament, który nie zawsze sprzyjał trafnej ocenie sytuacji – czy to wojskowej pod względem operacyjnym czy politycznej – nie podlega dyskusji, że był szczerym i gorącym patriotą, symbolem niezłomnej walki o wolność Polski.
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia
Gustaw Herling-Grudziński (1919-2000) – Pielgrzym Wolności
Autor:
Małgorzata Ptasińska
Gustaw Herling-Grudziński – pisarz, więzień Gułagu, żołnierz gen. Andersa – urodził się w Kielcach, w spolonizowanej, ale wyznającej judaizm rodzinie żydowskiej, jako Gecel (vel Gustaw) Herling (vel Grudziński), syn Doroty (Dobrysi) z Bryczkowskich i Jakuba (Joska) Herlinga vel Grudzińskiego.
POLECAMY
Biogram / Biografia
Idziemy w pełen chwały bój. Generał Roman Szymański (1895–1974)
Autor:
Jerzy Kirszak
Generał Roman Szymański, jeden z najwybitniejszych polskich żołnierzy i bohaterów XX w., jest jednocześnie postacią niemal zupełnie nieznaną.
POLECAMY
Biogram / Biografia
Ignacy Daszyński w Stanach Zjednoczonych
Autor:
Tomasz Panfil
Zbiorowość Polaków emigrujących dla chleba za wielką wodę, stanowiła podatny grunt dla haseł niesionych na sztandarach ruchów socjalistycznych. Wyrazem zainteresowania ich potrzebami i możliwościami organizacyjnymi był dwumiesięczny pobyt Ignacego Daszyńskiego w Ameryce.
POLECAMY
Artykuł
Ignacy Tłoczyński. Z kortu tenisowego do 2. Korpusu gen. Władysława Andersa
Autor:
Ewelina Ślązak
Szczególnie brutalna natura II wojny światowej przerwała wiele obiecujących karier i wyrządziła niepowetowane straty nie tylko rodzimemu sportowi, ale i samym sportowcom. Tym bardziej budująca wydaje się historia Ignacego Tłoczyńskiego – tenisisty, konspiratora i powstańca – który szczęśliwie przebrnął przez wojenną zawieruchę i powrócił po wojnie na korty Wimbledonu.
POLECAMY
Artykuł
Jest taki kraj… Jest taka biblioteka….
Autor:
Diana Maksimiuk
Od 1995 r. każdego 8 czerwca w Argentynie obchodzi się święto narodowe Día del Colono Polaco – Dzień Polskiego Osadnika.
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia
Józef Czapski. Z sowieckiej niewoli do Paryża
Autor:
Agnieszka Łuczak
Znalazł się wśród garstki polskich oficerów, którzy niemal w ostatniej chwili uniknęli śmierci z rąk NKWD. To zdeterminowało całe jego życie.
POLECAMY
Artykuł
Józef Haller – uchodźca polityczny
Autor:
Krzysztof Kaczmarski, Wojciech Jerzy Muszyński, Rafał Sierchuła
Pozostając na emigracji gen. Haller miał 72 lata i był najstarszym z ponad stu polskich generałów, który dokonali takiego wyboru. Zapewne ze względu na wiek nie został zaangażowany do utworzonego latem 1946 r. Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia, ale otrzymywał nadal pobory wojskowe.
POLECAMY
Biogram / Biografia
Józef Krzywda-Polkowski (1888-1981)
Autor:
Wojciech Paduchowski
Józef Krzywda-Polkowski był jedną z dwóch najważniejszych osób, obok kustosza Państwowych Zbiorów na Wawelu Stanisława Świerz-Zeleskiego, którym zawdzięczamy ocalenie we wrześniu 1939 r. bezcennych skarbów wawelskich – ze szczerbcem i arrasami Zygmunta Augusta na czele – przed zrabowaniem ich przez niemieckich najeźdźców.
Archiwum Pełne Pamięci
Artykuł
Kidugala – polscy wygnańcy w Afryce
Autor:
Paweł Głuszek
Ze względu na toczącą się w Afryce Północnej wojnę z Niemcami i zagrożenie Bliskiego Wschodu, Brytyjczycy zaproponowali ewakuację polskiej ludności cywilnej z Iranu do osiedli dla uchodźców rozlokowanych w innych częściach świata. W afrykańskiej Kidugali, położonej na terenie dzisiejszej Tanzanii, zamieszkało 798 Polaków. Przez kilka lat miejsce to stanowiło dla nich namiastkę utraconej Polski.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Konserwatywno-katoliccy interpretatorzy dwudziestowiecznej historii z włoskiej diaspory
Autor:
Krzysztof Dybciak
Po II wojnie światowej wielu polskich twórców znalazło się poza granicami kraju. We Włoszech mieszkali m.in. Jan Gawroński, Walerian Meysztowicz i Karolina Lanckorońska.
Biblioteka cyfrowa
Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949–1989
Autor:
Dariusz Stola
PRL powstała jako państwo zamknięte, otoczone tysiącami kilometrów drutu kolczastego. Na wyjazdy zagraniczne władze zezwalały tylko w drodze wyjątku, np. w 1952 r. paszport na prywatny wyjazd na Zachód dostało około 50 osób.
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł
Krótka historia wielkiej emigracji. Polacy w Zagłębiu Ruhry przed I wojną światową
Autor:
Kamil Frączkiewicz
Jak podaje niemiecki historyk Christoph Kleßmann, w latach sześćdziesiątych XIX wieku w Zagłębiu Ruhry było – według oficjalnych statystyk – zaledwie szesnastu Polaków. Pół wieku później było ich tam już pół miliona.
Biblioteka cyfrowa
Artykuł
Książę Redaktor
Autor:
Małgorzata Ptasińska
Jerzy Giedroyć – prawnik, urzędnik państwowy, wydawca, redaktor, żołnierz, polityk, mecenas, bibliofil, archiwista, epistolograf, menedżer, jeden z najwybitniejszych Polaków XX wieku.
TYLKO U NAS
Artykuł
Księgozbiór przedostatniego Prezydenta RP na uchodźstwie Kazimierza Sabbata
Autor:
Krzysztof Brzechczyn
We wrześniu 1946 r. komunistyczny Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej pozbawił polskiego obywatelstwa generała Władysława Andersa, dowódcę wojsk polskich spod Monte Cassino oraz 76 oficerów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
POLECAMY
Biogram / Biografia
Mistrz Ignacy Jan Paderewski (1860–1941)
Autor:
Piotr Grzelczak
„Mimo nieszczęść, jakie Naród przechodził, Opatrzność zsyłała nam zawsze ludzi wyższych, którzy narodowi świecili przykładem i byli kolumnami, na których opierało się nasze polskie życie” – tymi słowy rektor Uniwersytetu Poznańskiego prof. Stanisław Dobrzycki witał 23 listopada 1924 roku Mistrza Paderewskiego w murach poznańskiej
Almae Matris
w czasie jego ostatniej wizyty w Ojczyźnie.
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł
Mistrz recenzji – rzecz o Jerzym Woszczyninie
Autor:
Diana Maksimiuk
Argentyna stała się domem dla wielu wybitnych Polaków – lekarzy, naukowców, artystów. O jednych, jak Witold Gombrowicz, napisano już niejedną książkę. Inni – ze stratą dla historii Polski – pozostają wciąż anonimowi.
POLECAMY
Artykuł
Mistrz tonów i gorący patriota polski
Autor:
Tadeusz Krawczak, Mariusz Olczak
Choć większą część swego życia spędził z dala od stron, to sprawie polskiej służył do końca swoich dni. Dwa lata przed śmiercią sędziwy i schorowany Paderewski przewodniczył tworzonej od grudnia 1939 r. Radzie Narodowej i pełnił funkcję ambasadora sprawy polskiej na kontynencie amerykańskim.
TYLKO U NAS
Biogram / Biografia
Niezłomny z Londynu – Tadeusz Żenczykowski-Zawadzki
Autor:
Karolina Trzeskowska-Kubasik
Urodził się 2 stycznia 1907 roku w Warszawie. W czasie I wojny światowej przebywał z rodzicami w mieście Orzeł, gdzie ukończył szkołę dla uchodźców i należał do Pierwszej Orłowskiej Drużyny Harcerskiej im. Księcia Józefa Poniatowskiego. Jej członkiem był również Witold Pilecki.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
O prozie politycznej Zygmunta Nowakowskiego
Autor:
Paweł Chojnacki
Niestrudzony obrońca wolności słowa. W godzinie próby to on jako pierwszy ostrzegał o niebezpieczeństwach nazizmu. Potem bije na alarm w obliczu układu Sikorski–Majski, odkrycia katyńskich mogił, odstąpienia zachodnich sojuszników.
TYLKO U NAS
Wywiad
Odrzucić balast PRL. Zbigniew Siemaszko (1923-2021)
Autor:
Paweł Chojnacki
Poznaliśmy się na początku 2005 roku podczas któregoś z otwartych seminariów doktoranckich w UCL-SSEES. Zaglądał na nie regularnie wraz z żoną, gdy temat ich zainteresował, by zawsze zabrać głos w dyskusji.
POLECAMY
Artykuł
Okrągły Stół oczami Czesława Miłosza
Autor:
Grzegorz Majchrzak
Wydarzenia w PRL były bacznie obserwowane za granicą, szczególnie przez polską emigrację. Nie inaczej było również pod koniec lat osiemdziesiątych. Jednym z budzących zainteresowanie zdarzeń roku 1988 były planowane rozmowy części opozycji, tej uznanej przez rządzących za konstruktywną, z władzami PRL w postaci Okrągłego Stołu.
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia
Orędownik sprawy polskiej Ignacy Jan Paderewski (1860–1941)
Autor:
Adam Grzegorz Dąbrowski
Ignacy Jan Paderewski był wybitnym pianistą i kompozytorem, gorącym patriotą i mężem stanu, filantropem i działaczem społecznym. Jego zaangażowanie w polską sprawę było absolutnie bezinteresowne. Na trwałe wpisał się w poczet osób najbardziej zasłużonych dla odzyskania przez Polskę niepodległości.
WARTO ZAJRZEĆ
Biogram / Biografia
Pieśń o Małym Rycerzu. Jerzy Skolimowski „Mały”
Autor:
Agnieszka Wygoda
Olimpijczyk, architekt, polski żołnierz i oficer brytyjskiego wywiadu. W polskich barwach brał udział w trzech olimpiadach: w Amsterdamie (1928), w Los Angeles (1932), Berlinie (1936). Dwukrotny medalista olimpijski z Los Angeles z 1932 roku (srebro i brąz) z osady wioślarskiej, sternik. 150 cm wzrostu i 49 kg wagi – ten niepozorny Polak był człowiekiem o wielkiej charyzmie: inteligentny, elokwentny, zabawny, hart ducha i siła woli wyróżniała tego mężczyznę o niewielkim wzroście.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Poeta tragiczny. Jan Lechoń (1899–1956)
Autor:
Marek Klecel
Piekielnie zdolny młodzieniec, natchniony skamandryta, wreszcie emigrant nieprzejednany wobec komunistów. Bogata twórczość Lechonia to klucz do poznania zarówno życia poety, jak i całego pokolenia Polaków budujących II RP, a później doświadczonych przez wojnę i wygnanie.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Poetka wielu epok. Kazimiera Iłłakowiczówna (1889–1983)
Autor:
Marek Klecel
Wnuczka wileńskiego filomaty Tomasza Zana, przyjaciela Adama Mickiewicza i syberyjskiego zesłańca, często zamieniała poetyckie powołanie na służbę publiczną. Po powrocie z Rosji do Polski w 1918 r. podjęła pracę urzędnika w MSZ. Od 1926 r. była osobistym sekretarzem marsz. Józefa Piłsudskiego.
TYLKO U NAS
Artykuł
Polacy spod znaku Krzyża Południa – słów kilka o Polonii w Brazylii
Autor:
Anna Płońska
Z chwilą wybuchu drugiej wojny światowej Brazylia ogłosiła neutralność (4 września 1939 r.), ale nie wpłynęło to na zamknięcie granic dla emigrantów, którzy w czasie wojennej zawieruchy, szukali schronienia poza kontynentem europejskim.
POLECAMY
Artykuł
Polacy w wojnie rodezyjskiej 1965-1980
Autor:
Andrzej Olejniczak
Polską społeczność w nieistniejącej od 1980 roku Rodezji (dziś Zimbabwe) stanowili osadnicy, którzy dotarli tu podczas II wojny światowej. Do południowej Afryki trafiła duża grupa uchodźców z ZSRS, którzy wyszli wraz z armią gen. Władysława Andersa.
POLECAMY
Artykuł
Polacy z Francji na Ziemiach Odzyskanych
Autor:
Aneta Nisiobęcka
Akcję powrotu polskich robotników i górników z Francji po II wojnie światowej regulowały zapisy czterech umów polsko-francuskich podpisanych w latach 1946–1948. Pierwotnie przeprowadzano ją drogą kolejową. Jednakże w jej ostatnim etapie Polacy wrócili na pokładzie statku pasażerskiego.
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł
Polki z Argentyny w służbie Ojczyźnie
Autor:
Diana Maksimiuk
Wybuch II wojny światowej i błyskawiczna okupacja ziem polskich były olbrzymim szokiem dla Polonii. To na jej m.in. barkach miał spocząć ciężar walki o wolność Ojczyzny. Wśród rekrutów do odradzającej się armii polskiej nie zabrakło i Polaków z dalekiej Argentyny, którzy godnie wywiązali się z tego zadania.
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł
Polskie dzieci z Pahiatui
Autor:
Paulina Gołębiewska
31 października 1944 r. – gdy w kraju minął miesiąc od upadku Powstania Warszawskiego, a armia sowiecka kontynuowała zwycięski marsz w kierunku Berlina, na drugim końcu świata do portu w Wellingtonie w Nowej Zelandii przybił statek, na którego pokładzie było 733 polskich dzieci i ich 105 opiekunów.
DLA WNIKLIWYCH
Recenzja
Portret emigranta
Autor:
Krzysztof Tarka
Biografistyka emigracyjna wzbogaciła się o ważną pozycję. Zygmunt Szadkowski, bohater książki Marka Wierzbickiego, nie jest postacią tak powszechnie znaną jak gen. Władysław Anders czy ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski. Należał jednak do elity politycznej „polskiego” Londynu.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Powojenne dylematy żołnierzy Andersa
Autor:
Bartosz Bolesławski
W maju 1944 r. żołnierze 2. Korpusu po heroicznym boju zdobyli klasztor na wzgórzu Monte Cassino. Odwagi gratulowali im wszyscy sojusznicy. Po wojnie podziwiani bohaterowie stali się jednak dla państw zachodnich wielkim kłopotem; na emigracji żyli często w biedzie i zapomnieniu. Ci, którzy wrócili do kraju, byli represjonowani przez komunistów.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Prof. Andrzej S. Ehrenkreutz (1921-2008) i jego Studium Spraw Polskich
Autor:
Piotr Kardela
Jego działalność w Stanach Zjednoczonych była nadzieją dla opozycji w PRL, a solą w oku komunistów. SB nie mogła przeboleć, że w USA działa niezależny polski ośrodek intelektualny, sprawnie krytykujący władze w Warszawie. Prof. Ehrenkreutz pozostał niezależny do końca swoich dni.
POLECAMY
Artykuł
Przywrócić „skradzione dzieciństwo”. Polskie szkoły dla dzieci-uchodźców
Autor:
Anna Płońska
Wybuch II wojny światowej stał się nie tylko początkiem zbrojnego konfliktu, ale również początkiem tragedii milionów cywilów, dla których każdy dzień był walką o życie!
POLECAMY
Artykuł
Radio Wolna Europa. Głos wolności, głos nadziei
Autor:
Rafał Opulski
30 czerwca 1994 r. Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa nadała ostatnią audycję. Przez ponad 40 lat była naszym głosem wolności.
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł
Reakcja Jerzego Giedroycia i Instytutu Literackiego na wydarzenia na Wybrzeżu w 1970 i 1971 roku
Autor:
Małgorzata Ptasińska
Pośród wychodźstwa niepodległościowego Jerzy Giedroyć prowadził konsekwentną i przemyślaną politykę oddziaływania na Polskę, dostosowaną do zmieniającej się rzeczywistości, przy nie traceniu z oczu celu nadrzędnego, którym było odzyskanie niepodległości.
TYLKO U NAS
Artykuł
Sokoli Klub Szybowcowy – „W zdrowym ciele, zdrowy duch”
Autor:
Justyna Staroń
Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” stanowiło w Polsce wzór nowoczesnej organizacji społecznej, łączącej dbałość o kulturę fizyczną i narodową. Ruch sokolski zawędrował również do Stanów Zjednoczonych, gdzie wysiłki instruktorów zaowocowały również barwnym epizodem budowy własnego klubu szybowcowego.
TYLKO U NAS
Wspomnienie
Śmierć Henryka Giedroycia. Koniec Księstwa Giedroyciów w Maisons-Laffitte
Autor:
Małgorzata Ptasińska
Był najmłodszym bratem Jerzego Giedroycia, twórcy paryskiej „Kultury”. Urodził się 12 stycznia 1922 roku w wolnej Polsce. W niespełna cztery lata po przeniesieniu rodziny Giedroyciów z Mińska Litewskiego do Warszawy.
DLA WNIKLIWYCH
Recenzja
Tadeusz Żenczykowski-Zawadzki. Kilka uwag wokół biografii
Autor:
Małgorzata Choma-Jusińska
Był jedną z ważnych postaci dwudziestowiecznej historii Polski. Jego bogaty życiorys wpisuje się w trzy odmienne okresy: II Rzeczpospolitej, drugiej wojny światowej oraz emigracji w okresie zimnej wojny.
TYLKO U NAS
Artykuł
Tajny plan X
Autor:
Janusz Wróbel
W zbiorach Biblioteki Polskiej w Paryżu znajduje się ciekawy dokument zatytułowany
Zarys wstępny planu X
. Kilkustronicowy maszynopis pochodzi z początku lutego 1953 r. i nie jest podpisany.
DLA WNIKLIWYCH
Recenzja
Telegramy czasu wojny
Autor:
Waldemar Grabowski
Wydawnictwa źródłowe stanowią niezwykle cenny efekt pracy historyków. Wysiłek włożony w przygotowanie materiałów do publikacji i ich odpowiednie opracowanie umożliwia nie tylko ich pełniejsze uwzględnienie w monografiach i syntezach, lecz również udostępnia unikatowe dokumenty szerszej publiczności. Tak jest i w przypadku pozycji pod tytułem:
Korespondencja Poselstwa Rzeczypospolitej Polskiej w Bernie
.
POLECAMY
Artykuł
Ucieczka z Moabitu
Autor:
Dorota Grzechocińska
Gdy po kilkuminutowych procesach Trybunał Ludowy Rzeszy skazał Helenę Maćkowiak i Stefanię Przybył na gilotynę, przychylił się jedynie do prośby o zezwolenie obu siostrom na spędzenie nocy w jednej celi. Nikt z niemieckich oprawców nie mógł się jednak spodziewać, że będzie to wstęp do brawurowej ucieczki rodem z kadrów kina przygodowego.
POLECAMY
Artykuł
Uratować złoto
Autor:
Krzysztof Kopeć
We wrześniu 1939 roku zapasy złota Banku Polskiego miały wartość 463 mln złotych. Władze polskie robiły wszystko, by nie dostało się ono w ręce żadnego z dwóch agresorów. Wywiezienie z ogarniętego wojennym chaosem kraju ładunku ważącego prawie 80 ton wydaje się niemożliwością. A jednak się udało…
POLECAMY
Artykuł
Utworzenie Komitetu Narodowego Polskiego
Autor:
Jolanta Mysiakowska-Muszyńska, Wojciech Jerzy Muszyński
Najważniejsze cele, któreśmy sobie na Zachodzie w swej akcji podczas wojny postawili, zostały urzeczywistnione. (...) Komitet Narodowy miał pod swą władzą armię polską, uznaną za sprzymierzoną i wojującą. Mieliśmy tym samym zapewniony udział w konferencji pokojowej, jako jedno z państw sprzymierzonych
- oceniał działalność KNP Roman Dmowski.
TYLKO U NAS
Artykuł
W drodze do Ojczyzny. Polskie oddziały wojskowe w Chinach 1918-1920
Autor:
Janusz Wróbel
Pod koniec I wojny światowej otworzyły się przed Polakami nowe możliwości realizacji marzenia o odbudowie własnego państwa. Z nadarzającej się szansy skorzystali Polacy rozsiani na całym świecie. Polskie oddziały wojskowe pojawiły się nawet w dalekich Chinach.
POLECAMY
Artykuł
W niemieckim i polskim mundurze. Dokumentacja Pawła Ziai w zasobie Archiwum IPN
Autor:
Joanna Dardzińska
Paweł Stanisław Ziaja urodził się 19 października 1923 r. w Chorzowie w rodzinie polskiej, od pokoleń zamieszkałej na terenie Górnego Śląska. W związku z niepowodzeniami frontowymi wojsk niemieckich i zwiększeniem zapotrzebowania na żołnierzy otrzymał powołanie do Wehrmachtu, a następnie został wcielony do
Afrika Korps
.
TYLKO U NAS
Artykuł
Wkład Polonii francuskiej w odbudowę Wojska Polskiego (1939-1940)
Autor:
Janusz Wróbel
Porażka II RP we wrześniu 1939 r. była szokiem dla Polaków nie tylko w kraju, ale i na świecie. Skonfrontowana z dwoma totalitarnymi sąsiadami, przy bierności sojuszników, nasza armia nie była w stanie powstrzymać agresorów. W początkach października walki ustały, a kraj znalazł się pod okupacją.
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł
Władze i Wojsko Polskie we Francji i w Wielkiej Brytanii w latach 1939–1941
Autor:
Marek Gałęzowski
Rozbiór Polski przez Niemcy i ZSRS nie został uznany przez inne państwa i nie przerwał ciągłości prawnej państwa polskiego. Na mocy konstytucji powstały we Francji władze polskie z prezydentem Władysławem Raczkiewiczem i premierem Władysławem Sikorskim na czele, który został również Naczelnym Wodzem odbudowywanej armii polskiej.
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł
Wobec sowieckiego zaboru – Polska w Londynie
Autor:
Filip Musiał
Zdrada aliantów i podporządkowanie Polski ZSRS postawiły żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych i władze II RP wobec konieczności dalszego funkcjonowania w warunkach wychodźstwa. Niepodległe życie polskie nadal pozostawać miało na emigracji i tu także zachowywana być miała konstytucyjna ciągłość Państwa.
POLECAMY
Artykuł
Wojciech Korfanty – emigracja i powrót do kraju
Autor:
Grzegorz Bębnik, Sebastian Rosenbaum, Mirosław Węcki
Mimo wybitnej roli Korfantego, odegranej w okresie kształtowania granic Rzeczypospolitej w latach 1918–1922, w dobie rządów sanacji jego zasługi były marginalizowane. W 1938 r. wyemigrował do Czechosłowacji. Powrócił w kwietniu 1939 r. i został aresztowany. Zmarł tuż po zwolnieniu z więzienia.
POLECAMY
Artykuł
Wygnańcy Świata – losy Powstańców Warszawskich
Autor:
Anna Płońska
Losy Powstania Warszawskiego sprawiły, że część uczestników zrywu trafiła po jego zakończeniu do obozu jenieckiego w Ożarowie, a stamtąd w kolejnych dniach została przetransportowana do oflagów. Powstańcy, którzy się nie ujawnili, zostali wraz z ludnością cywilną skierowani do obozu w Pruszkowie.
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł
Za chlebem
Autor:
Włodzimierz Suleja
W czasach świetności Rzeczypospolitej – w wieku XV, XVI, XVII – kraj opuszczały jednostki: poszukiwacze przygód, prześladowani różnowiercy. Pierwsze liczniejsze grupy wychodźcze pojawiły się dopiero w XVIII w., gdy na emigrację udawali się konfederaci barscy czy zagrożeni przez targowiczan patrioci.
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł
Zachód a Katyń
Autor:
Witold Wasilewski
Stosunek Zachodu do Zbrodni Katyńskiej od początku był moralnie dwuznaczny, a postawa polityczna rządów USA i państw zachodnioeuropejskich zmieniała się zależnie od ich ideowego nastawienia i sytuacji międzynarodowej.
TYLKO U NAS
Artykuł
Zjednoczona Europa – marzenie Polaków
Autor:
Sławomir Łukasiewicz
Pomysł zjednoczenia Europy ma w polskiej myśli politycznej bogatą tradycję i silne korzenie. Poczynając od tradycji chrześcijańskich traktujących przestrzeń Europy jako
Christianitas
, wraz z rozwojem refleksji o polityce i stosunkach międzynarodowych pojawiały się kolejne koncepcje jedności Europy.
TYLKO U NAS
Artykuł
Żydzi jako uchodźcy polscy w Mozambiku podczas II wojny światowej
Autor:
Alicja Gontarek
Dzieje Mozambiku nierozerwalnie od 1498 r. łączą się z Portugalią. Pod koniec XV w. Portugalczycy rozpoczęli kolonizację tutejszego wybrzeża. W ramach kolonizacji Mozambik stał się częścią Portugalskiej Afryki Wschodniej.
TYLKO U NAS
Wywiad
Żyliśmy nadzieją
Autor:
Tomasz Danilecki, Ryszard Kaczorowski
Główną myślą pozostania na emigracji było to, że imperia nie trwają wiecznie. Że również „imperium zła” się kiedyś rozpadnie. (…) nigdy nie straciłem wiary, iż to, co robię, jest słuszne i potrzebne – podkreślał były prezydent Ryszard Kaczorowski w rozmowie dla „Biuletynu IPN” z 2002 r.
Adolf Hitler
Afryka
Akcja "Burza"
Akcja AB
Ameryka Łacińska
Anna Walentynowicz
Aparat bezpieczeństwa
Architektura
Archiwum IPN
Armia Czerwona
Armia Krajowa
August Emil Fieldorf
August Zaleski
Białoruś
Bliski Wschód
Błękitna Armia
Bolesław Bierut
Bułgaria
Cenzura
Cichociemni
Cmentarze
Czechosłowacja
Czerwiec 1976
Daleki Wschód
Dekomunizacja
Demonstracje
Dzieci
Edward Gierek
Edward Śmigły-Rydz
Einsatz Reinhardt
Ekshumacje
Emigracja
Film
Fotografia
Francja
Gabriel Narutowicz
Gestapo
Gospodarka
Granice
Grudzień 1970
Harcerstwo
Holocaust
Ignacy Daszyński
Ignacy Jan Paderewski
Indie
Ignacy Mościcki
Intelligenzaktion
Jerzy Popiełuszko
Janusz Kurtyka
Józef Beck
Józef Dowbor-Muśnicki
Józef Haller
Józef Piłsudski
Józef Mackiewicz
Józef Stalin
Karol Wojtyła/Jan Paweł II
Kazimierz Sabbat
Komunizm
Konfederacja Polski Niepodległej
Konspiracja
KOR
Kościół
Kresy
Kultura
Lech Wałęsa
Legiony
Leopold Okulicki
Lotnictwo
Lustracja
Litwa
LWP
Łotwa
Łukasz Ciepliński
Maj 1946
Martyrologia
Marzec 1968
Milenium
Młodzież
Mniejszości narodowe
Narodowe Siły Zbrojne
Nauka i technika
Niemcy
Niepodległość
Niezależne Zrzeszenie Studentów
NKWD
NRD
Obława Augustowska
Obozy koncentracyjne
Okupacja niemiecka
Okupacja sowiecka
Operacja polska
Opozycja w PRL
OUN-UPA
Partia komunistyczna
Październik 1956
Plebiscyty terytorialne
Podziemie antykomunistyczne
Polacy ratujący Żydów
Polityka historyczna
Polska na uchodźstwie
Polskie Państwo Podziemne
Polskie wigilie
Policja Państwowa
Polskie Siły Zbrojne poza krajem
Polskie formacje na wschodzie
Polskie wojsko
Pomarańczowa alternatywa
Powstania śląskie
Powstanie styczniowe
Powstanie w getcie warszawskim
Powstanie Warszawskie
Powstanie wielkopolskie
Poznański czerwiec '56
Proces szesnastu
Propaganda
Rada Regencyjna
Radio Wolna Europa
Roman Dmowski
Referendum 1946
Represje
ROPCiO
Ruch ludowy
Ruch narodowy
Ruch socjalistyczny
Rumunia
Ryszard Kaczorowski
Ryszard Kukliński
Sanacja
Sierpień 1980
Słowacja
Solidarność
Solidarność Walcząca
Sport
Stan wojenny
Stanisław Maczek
Stanisław Mikołajczyk
Stanisław Wojciechowski
statki i okręty
Stefan Wyszyński
Stosunki międzynarodowe
Studencki Komitet Solidarności
Szwajcaria
Szwecja
Tajne służby
Transformacja ustrojowa
Traktat ryski
Układ Warszawski
Ukraina
USA
Watykan
Węgry
Wielka Brytania
Wincenty Witos
Witold Pilecki
Władysław Anders
Władysław Gomułka
Władysław Raczkiewicz
Władysław Sikorski
Włochy
Wojciech Jaruzelski
Wojciech Korfanty
Wojna polsko-bolszewicka
Wolne Związki Zawodowe
Wolność i Niezawisłość
Wrzesień 1939
Wybory czerwcowe
Wybory 1947
Wysiedlenia
Zbrodnia Katyńska
Zbrodnia Wołyńska
Zbrodnie komunistyczne
Zbrodnie niemieckie
Zbrodnia Pomorska
Zbrodnie sowieckie
ZSRS
Żołnierze Wyklęci
Żydzi
English content
Kongres Pamięci Narodowej