Proszę czekać,
trwa ładowanie strony...

Audio/Video

„Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” - o nowym numerze rocznika naukowego IPN

Autor: Filip Musiał, Władysław Bułhak, Piotr Chmielowiec, Adam Dziurok, Paweł Skubisz, Rafał Dudkiewicz
„Burzą” ku wolności
POLECAMY
Artykuł

„Burzą” ku wolności

Autor: Filip Musiał
Gdy w styczniu 1944 r. Armia Czerwona przekroczyła granicę polską, Wojsko Polskie w konspiracji – Armia Krajowa – rozpoczęło realizację planu „Burza”. Była to koncepcja powstania strefowego, w której polskie jednostki miały atakować wycofujące się wojskami III Rzeszy, przed nacierającymi Sowietami.
„Czekając na sprawiedliwość”
Biblioteka cyfrowa

„Czekając na sprawiedliwość”

Autor: Karol Nawrocki, Karolina Trzeskowska-Kubasik, Konrad Graczyk, Grzegorz Majchrzak, Filip Musiał
Dodatek IPN do miesięcznika „W Sieci Historii” nr 11–12/2022
„Ostatnie powstanie”. Dodatek prasowy na Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych
Biblioteka cyfrowa

„Ostatnie powstanie”. Dodatek prasowy na Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych

Autor: Maciej Korkuć, Michał Wenklar, Dawid Golik, Filip Musiał, Robert Piwko, Marek Jedynak, Krzysztof Pięciak
W dodatku przedstawiona jest ewolucja w kolejnych latach charakteru i warunków działalności podziemia niepodległościowego w Małopolsce i Świętokrzyskiem.
„Śmierć za ratowanie życia”. Dodatek prasowy Oddziału IPN w Krakowie
Biblioteka cyfrowa

„Śmierć za ratowanie życia”. Dodatek prasowy Oddziału IPN w Krakowie

Autor: Filip Musiał, Anna Czocher, Roman Gieroń, Joanna Lubecka, Martyna Grądzka-Rejak, Krzysztof Pięciak
W 1941 r. Hans Frank, generalny gubernator okupowanych przez Niemców ziem polskich, wydał rozporządzenie wprowadzające karę śmierci dla Żydów, którzy opuścili bez zezwolenia teren getta oraz dla Polaków udzielających im pomocy. Odpowiedzialność ponosili nie tylko prawni właściciele mieszkań, domów i gospodarstw. Niemcy mordowali często całe rodziny z dziećmi.
Audio/Video

„Z filmoteki bezpieki" odc. 23 - Pozyskanie TW „Stefana”, metodologia werbunku służb PRL (cz. 1)

Autor: Cezary Gmyz, Filip Musiał
Audio/Video

„Z filmoteki bezpieki" odc. 24 - Pozyskanie TW „Stefana”, metodologia werbunku służb PRL (cz. 2)

Autor: Cezary Gmyz, Filip Musiał
Audio/Video

„Z filmoteki bezpieki" odc. 82 - Księża na celowniku bezpieki cz.1

Autor: Filip Musiał, Cezary Gmyz
Audio/Video

„Z filmoteki bezpieki" odc. 83 - Księża na celowniku bezpieki cz.2

Autor: Filip Musiał, Cezary Gmyz
„Zbrodnicza Akcja”
Biblioteka cyfrowa

„Zbrodnicza Akcja”

Autor: Filip Musiał, Rafał Opulski, Anna Czocher, Martyna Grądzka-Rejak, Roman Gieroń, Joanna Lubecka
Celem Aktion „Reinhardt” było wymordowanie Żydów i zagarnięcie ich mienia przez niemiecką Trzecią Rzeszę. Szefem akcji został Odilo Globocnik – dowódca SS i policji w dystrykcie lubelskim GG.
Audio/Video

Władysław Siła-Nowicki. Żołnierz i konspirator 1939–1956

Autor: Filip Musiał, Mariusz Olczak, Ewa Rzeczkowska, Maria Nowicka-Marusczyk, Rafał Łatka
Audio/Video

Aktion Reinhardt

Autor: Filip Musiał, Grzegorz Berendt, Martyna Grądzka-Rejak, Aleksandra Namysło
Armia Krajowa. Wojsko wolnej Polski
Biblioteka cyfrowa

Armia Krajowa. Wojsko wolnej Polski

Dodatek prasowy IPN do tygodnika „Gość Niedzielny” z 25 września 2022 z okazji 80. rocznicy powstania Armii Krajowej
Audio/Video

Bohaterowie walki o niepodległość, którzy po zajęciu Polski przez Armię Czerwoną zostali ofiarami komunistycznych zbrodni. Fieldorf, Pilecki i inni – czy po wojnie musieli zginąć?

Autor: Filip Musiał, Joanna Żelazko, Michał Gruszczyński, Paweł Sztama
Bohaterowie z przypadku – Gorbaczow i Jaruzelski
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Bohaterowie z przypadku – Gorbaczow i Jaruzelski

Autor: Filip Musiał
26 grudnia 1991 roku Rada Najwyższa ZSRS przyjęła w Moskwie deklarację o rozwiązaniu ZSRS. Było to skutkiem utworzenia 8 grudnia tegoż roku Wspólnoty Niepodległych Państw, ale nade wszystko – procesu rozpadu bloku państw socjalistycznych i wybijania się na suwerenność kolejnych republik sowieckich.
Audio/Video

Co IPN wniósł do naszej wiedzy o PRL-owskim aparacie represji?

Autor: Rafał Dudkiewicz, Filip Musiał
Audio/Video

Co Rosjanie świętują 9 maja? Jakie znaczenie „walka z faszyzmem” miała dla uzasadniania moskiewskich agresji na wolne narody? Jak wyglądała sowiecka propaganda w okupowanej Polsce i Europie? Jakie techniki wykorzystywano do manipulacji społeczeństwami?

Autor: Filip Musiał, Maciej Korkuć, Jan Szumski, Rafał Opulski
Czarnobyl. Przemilczeć katastrofę
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Czarnobyl. Przemilczeć katastrofę

Autor: Filip Musiał
W nocy z 25 na 26 kwietnia 1986 r., w elektrowni atomowej w Czarnobylu na Ukrainie doszło do awarii. Niekontrolowana reakcja łańcuchowa doprowadziła do wybuchu wodoru, który rozsadził rdzeń reaktora. Do atmosfery przedostały się śmiertelnie groźne substancje radioaktywne.
Audio/Video

Czy tzw. wybory 19 stycznia 1947 r. były naprawdę wyborami? Czy znamy ich prawdziwe wyniki? Dlaczego komunistyczne władze ogłosiły tzw. amnestię i jaki był jej cel?

Autor: Adam Dziuba, Filip Musiał, Maciej Korkuć, Piotr Niwiński
Audio/Video

Czy w 1981 Moskwa chciała użyć armii sowieckiej przeciw Polakom? Kiedy władze PRL przygotowały wprowadzenie stanu wojennego? Czy Amerykanie znali plan reżimu Jaruzelskiego?

Autor: Grzegorz Majchrzak, Tadeusz Ruzikowski, Filip Musiał, Sebastian Pilarski
Audio/Video

Czym była Armia Krajowa? Jaka była jej rola w Polskim Państwie Podziemnym? Czym wyróżniała się spośród innych konspiracyjnych formacji w Polsce i w Europie?

Autor: Filip Musiał, Tomasz Łabuszewski, Dawid Golik, Marek Jedynak
Donos i podsłuch. Narzędzia działań bezpieki
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Donos i podsłuch. Narzędzia działań bezpieki

Autor: Filip Musiał
Agenci, podsłuchy, punkty obserwacyjne – aparat bezpieczeństwa gromadził wiedzę dzięki tzw. osobowym i rzeczowym źródłom informacji. Umiejętne wykorzystanie donosów, raportów z obserwacji i stenogramów podsłuchów pozwalało na krzyżową ich weryfikację oraz na skuteczniejsze działania przeciw środowiskom opozycyjnym.
Drogą honoru Polaka prawdziwego. Pułkownik Franciszek Niepokólczycki
DLA WNIKLIWYCH
Biogram / Biografia

Drogą honoru Polaka prawdziwego. Pułkownik Franciszek Niepokólczycki

Autor: Filip Musiał
„Jego zdaniem legenda AK istnieje, rośnie i będzie rosła. Nie potrafią temu zapobiec czynniki rządowe bez względu na stosowane środki. […] Obecnie wielką polityką dla AK-owców w kraju jest zachować swoją godność żołnierską i nie pozwalać wszelkimi sposobami na pomniejszanie dorobku AK i jej legendy. Powinna ona jak sztandar być przekazana młodzieży”.
Dziedzictwo, któremu na imię Polska
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Dziedzictwo, któremu na imię Polska

Autor: Filip Musiał
Jan Paweł II wołał 10 czerwca 1979 r. na krakowskich Błoniach: Zanim stąd odejdę, proszę was, abyście całe to duchowe dziedzictwo, któremu na imię Polska, raz jeszcze przyjęli z wiarą, nadzieją i miłością – taką, jaką zaszczepia w nas Chrystus na Chrzcie Świętym – abyście nigdy nie zwątpili…
Dzielnica Cierpienia. Dodatek prasowy w 80. rocznicę utworzenia getta w Krakowie
Biblioteka cyfrowa

Dzielnica Cierpienia. Dodatek prasowy w 80. rocznicę utworzenia getta w Krakowie

Tysiące osób stłoczonych na niewielkiej przestrzeni z tygodnia na tydzień coraz bardziej popadało w nędzę. Doskwierały im głód i szerzące się choroby. Pozbawieni majątku, często także możliwości pracy zarobkowej, nie mieli szansy na przeżycie czy zapewnienie możliwości przetrwania najbliższym.
Dziewięć dni, które wstrząsnęły Peerelem
POLECAMY
Artykuł

Dziewięć dni, które wstrząsnęły Peerelem

Autor: Filip Musiał
2 czerwca 1979 r. Jan Paweł II rozpoczął pierwszą pielgrzymkę do Polski, podczas której odwiedził Warszawę, Gniezno, Częstochowę, Kraków, Oświęcim, Kalwarię Zebrzydowską i Wadowice.
Enklawy oporu. Społeczeństwo wobec terroru komunistycznego w latach 1948-1956
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Enklawy oporu. Społeczeństwo wobec terroru komunistycznego w latach 1948-1956

Autor: Filip Musiał
„Inżynieria strachu” z lat 1944–1948, sfałszowanie referendum z 1946 r. i wyborów z 1947 r. doprowadziły do załamania postaw oporu wobec wprowadzanego reżimu. Powszechny terror końca lat czterdziestych i pierwszej połowy lat pięćdziesiątych miał złamać wolę oporu w społeczeństwie. W znacznej mierze okazał się skuteczny.
Filip Musiał

Filip Musiał

Autor: Filip Musiał
Urodzony w 1976 r., historyk i politolog, dr hab., dyrektor Oddziału IPN w Krakowie, profesor i prorektor Akademii Ignatianum w Krakowie, zastępca redaktora naczelnego „Zeszytów Historycznych WiN-u”. Autor książek: Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970–1989) (2007; 2015); Raj grabarzy narodu. Studia i materiały do dziejów aparatu represji w Polsce „ludowej” 1945–1989 (2010); (z D. Golikiem) Władysław Gurgacz – jezuita wyklęty (2014) i in.
Gospodarka centralnie sterowana
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Gospodarka centralnie sterowana

Autor: Filip Musiał
Rok 1948 otwierał przed komunistami nowe perspektywy także w gospodarce. Likwidacja powszechnego oporu sprawiła, że mogli powoli przenosić nacisk ze sfery politycznej na pozostałe dziedziny życia społecznego.
Góral, znaczy Polak z ducha i krwi
Biblioteka cyfrowa

Góral, znaczy Polak z ducha i krwi

Autor: Filip Musiał, Wojciech Szatkowski, Dawid Golik, Maciej Korkuć, Rafał Opulski, Stanisław Apostoł, Arkadiusz Stefaniak-Guzik
Konfederacja Tatrzańska jako lokalna organizacja miała dla Podhala istotne znaczenie, także jako przejaw sprzeciwu wobec kolaboracyjnego zjawiska Goralenvolku.
Audio/Video

Grudzień 1970: między buntem ekonomicznym a niepodległościową rewoltą

Autor: Daniel Wicenty, Paweł Miedziński, Filip Musiał
Historia, pamięć, tożsamość
WARTO ZAJRZEĆ
Artykuł

Historia, pamięć, tożsamość

Autor: Filip Musiał
15 września 2000 r. Janusz Kurtyka został mianowany dyrektorem Oddziału IPN w Krakowie. Tym samym rozpoczął działalność jeden z największych oddziałów Instytutu.
II wojna światowa a kapitał moralny
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

II wojna światowa a kapitał moralny

Autor: Filip Musiał
Mimo tego, że od zakończenia II wojny światowej minęło wiele lat, jest ona wciąż wydarzeniem, wokół którego ogniskuje się publiczna dyskusja na arenie międzynarodowej. Niekoniecznie ta, którą widzimy codziennie w programach informacyjnych, ale ta, która jest ważnym elementem dyplomacji historycznej.
Audio/Video

Jak Niemcy realizowali swój plan całkowitej zagłady Żydów? Co groziło Polakom, którzy pomagali swoim żydowskim współobywatelom? Jakie postawy dominowały wśród społeczeństwa polskiego?

Autor: Filip Musiał, Mateusz Szpytma, Martyna Grądzka-Rejak, Sebastian Piątkowski
Audio/Video

Jaka była sytuacja Kościołów i związków wyznaniowych w państwach bloku wschodniego w Europie lat 1945–1992? Na czym polegała polityka wyznaniowa władz PRL?

Autor: Filip Musiał, Rafał Łatka, Dominik Zamiatała, Konrad Białecki
Audio/Video

Jaka jest rola czasopism naukowych we współczesnym świecie? Jakie cele stawiają sobie czasopisma naukowe? Kto jest odbiorcą tekstów naukowych? Jak periodyki naukowe mogą wpływać na dyskurs intelektualny w Polsce?

Audio/Video

Jakie zmiany nastąpiły w doktrynie komunistycznej między tzw. stalinizmem a formułą „poodwilżową”? Jakie było znaczenie spotkania w Szklarskiej Porębie i czym miał być Kominform? Jak Moskwa zarządzała swym „imperium zewnętrznym” po 1953 r.? Jak można opisać model zarządzania „wspólnotą komunistyczną” w latach tzw. stalinizmu?

Autor: Filip Musiał, Karol Sacewicz, Bogusław Tracz, Maciej Zakrzewski
Audio/Video

Jesienią 1947 r. dwóch przywódców partii opozycyjnych wobec komunistów opuściło pojałtańską Polskę. Dlaczego wcześniej zdecydowali się na powrót do kraju? Jak usiłowali budować jawną opozycję? Czy komuniści próbowali przejąć sztandary przedwojennych partii lewicowych i centrowych?

Autor: Filip Musiał, Marek Hańderek, Bartłomiej Noszczak, Robert Spałek
Katolicy w komunizmie. Kościół polski w latach 1948-1956
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Katolicy w komunizmie. Kościół polski w latach 1948-1956

Autor: Filip Musiał
Zmonopolizowanie władzy w kraju pozwoliło komunistom zrzucić maskę przychylności dla Kościoła i otwarcie wystąpić przeciw niemu. Władza dążyła do odciągnięcia wiernych od Kościoła, pozbawienia go zaplecza osobowego, materialnych podstaw funkcjonowania oraz przejęcia kontroli nad częścią jego działalności w drodze nakazów administracyjnych.
Katyń – pamiętamy
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Katyń – pamiętamy

Autor: Filip Musiał
13 kwietnia obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej ustanowiony dla upamiętnienia wymordowania przez Sowietów, na mocy decyzji z 5 marca 1940 r., blisko 22 tysięcy polskich jeńców wojennych i więźniów.
Audio/Video

Komitet Obrony Robotników i narodziny jawnej opozycji – nowa rzeczywistość w PRL?

Autor: Filip Musiał, Cecylia Kuta, Grzegorz Waligóra, Tomasz Kozłowski
Koniec wojny, ale nie zniewolenia
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Koniec wojny, ale nie zniewolenia

Autor: Filip Musiał
II wojna światowa jest dla Polaków wciąż tematem ważkim. Nie mniej istotne z punktu widzenia naszej historycznej świadomości są kwestie związane z zakończeniem tego zbrojnego konfliktu.
Audio/Video

Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944–1956. Słownik biograficzny, t. VI

Autor: Tomasz Łabuszewski, Kazimierz Krajewski, Filip Musiał
Konspiracja, wojsko, partyzantka. Podziemie zbrojne w Małopolsce 1939–1955
POLECAMY
Artykuł

Konspiracja, wojsko, partyzantka. Podziemie zbrojne w Małopolsce 1939–1955

Autor: Filip Musiał, Dawid Golik
Gdy we wrześniu 1939 r., jeszcze w trakcie walk frontowych z Niemcami, powstawały pierwsze konspiracyjne organizacje wojskowe, nikt nie przewidywał, że wojna potrwa kilka kolejnych lat. Tym bardziej nie spodziewano się, że walkę „aż do zwycięstwa” trzeba będzie prowadzić także w warunkach nowej okupacji – wprowadzanej rękami Sowietów i polskich komunistów.
Audio/Video

Krzywda wyrządzona przez okupantów niemieckich i sowieckich dzieciom i ich rodzicom to jedna z najstraszniejszych kart II wojny. Jak wyglądały sowietyzacja i germanizacja polskich dzieci? Jaki los Niemcy zgotowali „Dzieciom Zamojszczyzny” w ramach ludobójczej akcji wysiedleńczej w tej polskiej krainie?

Autor: Filip Musiał, Joanna Lubecka, Sebastian Piątkowski, Karol Sacewicz
Kultura i nauka w służbie ideologii
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Kultura i nauka w służbie ideologii

Autor: Filip Musiał
Przejęcie przez komunistów kontroli nad życiem politycznym w Polsce pojałtańskiej umożliwiło im podjęcie bardziej zdecydowanych działań w celu wyeliminowania niezależności w pozostałych sferach życia publicznego.
Kuryer Kielecki. Stan wojenny. Dodatek prasowy Delegatury IPN w Kielcach
Biblioteka cyfrowa

Kuryer Kielecki. Stan wojenny. Dodatek prasowy Delegatury IPN w Kielcach

Wydarzenia sprzed 40 lat budzą w odbiorze społecznym wciąż sprzeczne emocje. Co powinniśmy pamiętać o tamtym tragicznym czasie?
Leopold Okulicki
POLECAMY
Artykuł

Leopold Okulicki

Autor: Filip Musiał
„Powstanie Warszawskie nie było polityczną awanturą, jak to określa prokurator. Nie wybuchło na rozkaz Londynu, lecz dlatego, że Polacy w kraju zdecydowali, że jest konieczne. Była to walka bohaterska” – mówił gen. Leopold Okulicki w czasie procesu Szesnastu w Moskwie.
List, który zachwiał Gomułką
POLECAMY
Artykuł

List, który zachwiał Gomułką

Autor: Filip Musiał
Trzydzieści z górą lat po upadku komunizmu trudno uwierzyć, że totalitarnym reżimem mógł wstrząsnąć zwykły list.
Audio/Video

Ludowe Wojsko Polskie czy Ludowe Wojsko (nie)Polskie – geneza, tradycje i tożsamość armii PRL. Tajne służby Polski pojałtańskiej jako element realizacji interesów ZSRS i system ich zależności wobec Moskwy. Geneza komunistycznej bezpieki – Kujbyszewiacy

Autor: Sławomir Cenckiewicz, Witold Bagieński, Maciej Korkuć, Filip Musiał
Małopolscy bohaterowie niepodległości 1918
Biblioteka cyfrowa

Małopolscy bohaterowie niepodległości 1918

Autor: Filip Musiał, Michał Wenklar
Dwanaście sylwetek żołnierzy, polityków i działaczy społecznych. Każdy z nich odegrał istotną rolę w burzliwych latach 1914-1918. Poprzez ich życiorysy możemy dostrzec wielowymiarowość procesu, który zaczął się wraz z trzecim zaborem, a zakończył nawet nie w 1918 r., lecz trzy lata później, gdy w 1921 r. nasi przodkowie ostatecznie ukształtowali granice II RP.
Marzec '68
Biblioteka cyfrowa

Marzec '68

Autor: Filip Musiał, Marcin Kasprzycki, Paweł Mazur, Rafał Opulski, Monika Komaniecka-Łyp, Łucja Marek
„My studenci krakowskich wyższych uczelni wyrażamy swą solidarność ze studentami wyższych uczelni Warszawy, którzy zamanifestowali swą postawę w związku ze zdjęciem »Dziadów« ze sceny Teatru Narodowego, relegowaniem z uczelni kol. kol. Michnika i Szlajfera, jak i akcentami ograniczającymi wolność słowa, sztuki oraz zgromadzeń i prasy” – głosiła rezolucja krakowskich studentów z 11 marca 1968 r.
Audio/Video

Między placem Czerwonym a placem Defilad – odwilż w 1956 r. w PRL

Autor: Paweł Sasanka, Michał Wenklar, Filip Musiał, Robert Spałek
Między symboliką niepodległościową a cieniem totalitaryzmu
TYLKO U NAS
Artykuł

Między symboliką niepodległościową a cieniem totalitaryzmu

Autor: Filip Musiał
29 grudnia 1989 r. sejm „kontraktowy” znowelizował Konstytucję PRL – nazwę państwa zmieniono na Rzeczpospolitą Polską, orłu przywrócono koronę, wprowadzono zapisy ustrojowe o zasadzie demokratycznego państwa prawa.
Milenium chrztu Polski. Krok na drodze do wolności
POLECAMY
Artykuł

Milenium chrztu Polski. Krok na drodze do wolności

Autor: Filip Musiał
14 kwietnia 1966 roku – tysiąc lat od symbolicznej daty przyjęcia chrztu przez Mieszka I – rozpoczęły się obchody milenium chrztu Polski.
Moją Ojczyzną – Polska. Janusz Kurtyka
PAMIĘTAMY
Artykuł

Moją Ojczyzną – Polska. Janusz Kurtyka

Autor: Filip Musiał
Był jedną z tych osób, które wytrwale zmieniały nasze spojrzenie na polską historię. Wyraziście i głośno domagał się odrzucenia postkomunistycznej mentalności i patrzenia na nasze najnowsze dzieje z perspektywy państwa suwerennego i z użyciem narzędzi interpretacyjnych właściwych ludziom wolnym.
Audio/Video

Nie tylko o tym, co działo się w 1968 r. w Czechosłowacji, ale także o zapomnianej pacyfikacji Berlina i Budapesztu. Czy były to rewolty ekonomiczne, a może niepodległościowe? Czy może spór komunistów z komunistami o wizję państwa?

Autor: Filip Musiał, Michał Wenklar, Sebastian Pilarski, Filip Gańczak
Audio/Video

Niemieckie zbrodnie w obozach koncentracyjnych

Autor: Filip Musiał, Martyna Grądzka-Rejak, Roman Gieroń, Marcin Przegiętka
Audio/Video

Niezależne Zrzeszenie Studentów – między ruchem studenckim a opozycją polityczną

Autor: Marek Wierzbicki, Kamil Dworaczek, Filip Musiał, Tomasz Kurpierz
Od „buntu niewolników” po „przystanek Niepodległość”. Janusz Kurtyka (1960–2010)
WARTO ZAJRZEĆ
Wspomnienie

Od „buntu niewolników” po „przystanek Niepodległość”. Janusz Kurtyka (1960–2010)

Autor: Filip Musiał
Dzieło ludzi wybitnych trwa dłużej niż ich życie. Janusz Kurtyka był człowiekiem wybitnym. Rozumiał ducha Instytutu Pamięci Narodowej i wiedział, jak wykorzystać jego potencjał. Przede wszystkim jednak miał precyzyjną wizję tego, jak po półwieczu totalitaryzmów odbudować polską tożsamość.
Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918-1989

Autor: Adam Dziurok, Marek Gałęzowski, Łukasz Kamiński, Filip Musiał
Wiek XX należał do najtrudniejszych w dziejach państwa i narodu polskiego. Niełatwo ten okres opisać, tym bardziej w syntetycznym skrócie. Naszym zamierzeniem było przedstawienie najnowszej historii Polski takiej, jaka była...
Okrągły Stół w pamięci Polaków
POLECAMY
Artykuł

Okrągły Stół w pamięci Polaków

Autor: Filip Musiał
Obrady Okrągłego Stołu, które rozpoczęły się 6 lutego 1989 r. są jednym z tych wydarzeń w najnowszej historii Polski, które budzą największe emocje. Głównie ze względu na spotkania i ustalenia podejmowane w willach MSW, przede wszystkim w podwarszawskiej Magdalence.
Audio/Video

Opricznicy PRL: Służba Bezpieczeństwa (1975-1990). Wiedzieć co planują Amerykanie. Think tank sowieckich namiestników oraz...

Autor: Filip Musiał, Patryk Pleskot, Witold Bagieński, Mirosław Sikora
Oswobodzenie KL Auschwitz – między pamięcią a propagandą
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Oswobodzenie KL Auschwitz – między pamięcią a propagandą

Autor: Filip Musiał
W 2005 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ ustanowiło Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Datą, w której obchodzimy to wspomnienie jest 27 stycznia – rocznica wkroczenia Armii Czerwonej do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz.
Audio/Video

Październik 1956 r. – przełom w PRL czy zmiana narzędzi sprawowania władzy?

Autor: Włodzimierz Suleja, Filip Musiał, Paweł Sasanka, Robert Spałek
Pełnia komunistycznego reżimu
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Pełnia komunistycznego reżimu

Autor: Filip Musiał
Utworzenie PZPR i faktyczne podporządkowanie jej całości życia publicznego w Polsce nie zakończyło etapu „porządkowania” sceny politycznej. W państwach bloku wschodniego Sowieci dążyli do budowy systemu monopartyjnego lub systemu z dominującą partią komunistyczną i w pełni jej podporządkowanymi partiami satelickimi.
Pod czerwonym pręgierzem. Proces krakowski WiN i PSL w 1947 roku
Biblioteka cyfrowa

Pod czerwonym pręgierzem. Proces krakowski WiN i PSL w 1947 roku

Autor: Wojciech Frazik, Filip Musiał, Michał Wenklar
Wycofanie się Niemców z okupowanych terenów Polski nie przyniosło Polakom oczekiwanej wolności. Totalitaryzm niemiecki zastąpiony został przez totalitaryzm sowiecki. Narzucona Polsce przez Kreml komunistyczna administracja dbała wyraźnieo interesy imperialne Związku Sowieckiego.
Podbój zwany wyzwoleniem
POLECAMY
Artykuł

Podbój zwany wyzwoleniem

Autor: Filip Musiał
Im szybciej zdamy sobie sprawę z tego, że w sferze narracji historycznej tkwimy wciąż w pozycji państwa i społeczeństwa posttotalitarnego, tym szybciej będziemy zdolni do budowy opowieści historycznej z perspektywy wolnościowej.
Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970–1989)

Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970–1989)

Autor: Filip Musiał
„Podręcznik bezpieki” jest publikacją ukazującą metody działania komunistycznej Służby Bezpieczeństwa. Przedstawiono w niej najczęściej dyskutowane dziś problemy związane z pracą operacyjną bezpieki. Ukazano środki (narzędzia) działania SB. Zdefiniowano i omówiono podstawowe kategorie osobowych źródeł informacji wykorzystywanych przez piony operacyjne SB, działające na terenie PRL w latach 1970–1989. Najwięcej miejsca poświęcono tajnym współpracownikom, osobno omawiając problematykę związaną z ich werbunkiem, współpracą (prowadzeniem źródła, łącznością z nim, szkoleniem i wychowaniem oraz kontrolą), jak i zakończeniem współpracy. W dalszej kolejności przedstawiono rzeczowe środki pracy operacyjnej – najwięcej miejsca poświęcając technice operacyjnej oraz obserwacji zewnętrznej.
Audio/Video

Podwójne oblicze jezuity, czyli historia TW „Student”

Autor: Bogusław Górka, Cezary Gmyz, Filip Musiał, Piotr Woyciechowski
Podziemny parlament w pojałtańskiej Polsce
POLECAMY
Artykuł

Podziemny parlament w pojałtańskiej Polsce

Autor: Filip Musiał
Większość z nas wie już, kim byli Żołnierze Wyklęci. Doceniamy ich poświęcenie i rozumiemy, dlaczego walczyli w konspiracji. Ale działacze polityczni, którzy w Polsce zajętej przez komunistów trwali w podziemiu, wciąż pozostają zapomniani.
Polacy a Święto Niepodległości
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Polacy a Święto Niepodległości

Autor: Filip Musiał
11 listopada jest datą symboliczną, to tego dnia w 1918 roku Józef Piłsudski objął naczelne dowództwo nad wojskami polskimi. Rocznicę tego wydarzenia obchodzimy jako narodowe święto, przywołując odzyskanie niepodległości po 123 latach zaborów.
Audio/Video

Poznaj dorobek Niezależnej Oficyny Wydawniczej lat 1982-1989. Na czym polegała trudność prowadzenia drugoobiegowej działalności wydawniczej w tych latach?

Autor: Marcin Krzek-Lubowiecki, Cecylia Kuta, Filip Musiał, Grzegorz Wołk
Audio/Video

Poznaj historię gmachu Aresztu Śledczego przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie! Jaka była praktyka funkcjonariuszy UB podczas przesłuchań? Kim byli sprawcy? Kim ofiary?

Autor: Rafał Dudkiewicz, Filip Musiał
Proces kurii krakowskiej. Komuniści w walce z Kościołem
NOWY NUMER BIULETYNU IPN
Artykuł

Proces kurii krakowskiej. Komuniści w walce z Kościołem

Autor: Filip Musiał
W styczniu 1953 r., władze PRL przeprowadziły pokazową rozprawę nazwaną w mediach procesem kurii krakowskiej. Była ona ważnym etapem w działaniach sowietyzowanej „ludowej” Polski skierowanych przeciwko Kościołowi.
Prowokacja bydgoska. Wstęp do stanu wojennego
POLECAMY
Artykuł

Prowokacja bydgoska. Wstęp do stanu wojennego

Autor: Filip Musiał
Od początku 1981 r. komunistyczne władze zaczęły realizować tzw. taktykę odcinkowych konfrontacji z „Solidarnością”.
Audio/Video

Rozmowy operacyjne SB z ks. Henrykiem Gulbinowiczem 1969-1985

Autor: Filip Musiał, Krzysztof Sychowicz, Rafał Dudkiewicz
Audio/Video

Rozmowy SB z bp. Gulbinowiczem

Autor: Łucja Marek, Rafał Łatka, Filip Musiał, Janusz Ślęzak
Rzeczpospolita wolnych ludzi. Janusz Kurtyka w mediach – wybór wywiadów, artykułów, oświadczeń z lat 2000–2010
Biblioteka cyfrowa

Rzeczpospolita wolnych ludzi. Janusz Kurtyka w mediach – wybór wywiadów, artykułów, oświadczeń z lat 2000–2010

Autor: Andrzej Arseniuk, Filip Musiał
Droga życia Janusza Kurtyki została ukształtowana z jednej strony przez poznawanie przeszłości, z drugiej strony historycznymi wydarzeniami, których był świadkiem i uczestnikiem.
Rzeź Wołyńska – ludobójstwo zapomniane?
POLECAMY
Artykuł

Rzeź Wołyńska – ludobójstwo zapomniane?

Autor: Filip Musiał
11 lipca 1943 roku ukraińscy nacjonaliści zaatakowali Polaków w 99 miejscowościach przedwojennego województwa wołyńskiego na Kresach – wtedy zajętych już przez niemiecką III Rzeszę. Dla upamiętnienia tego dnia, nazywanego Krwawą Niedzielą, co roku obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów.
Sąd nad niepodległą Polską
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Sąd nad niepodległą Polską

Autor: Filip Musiał
Po 1944 r. komuniści dokończyli dzieła zaczętego przez okupanta niemieckiego i sowieckiego: władze Polski pojałtańskiej systematycznie likwidowały patriotyczną elitę II Rzeczypospolitej. Lata 1947–1948 były „sądem” nad pozostałościami podziemia, który miał przez fizyczną likwidację ludzi uniemożliwić odrodzenie niepodległej Polski.
Sfingowany proces i wyrok na biskupa kieleckiego Czesława Kaczmarka
POLECAMY
Artykuł

Sfingowany proces i wyrok na biskupa kieleckiego Czesława Kaczmarka

Autor: Filip Musiał
„Rząd polski uważa przeprowadzenie publicznego procesu sądowego grupy Kaczmarka za przedsięwzięcie całkowicie na czasie i uzasadnione” – zapewniał Bolesław Bierut ambasadora Związku Sowieckiego w Warszawie Arkadija Sobolewa.
Audio/Video

Sowieci w Małopolsce w świetle dokumentów urzędowych 1945-1946

Autor: Filip Musiał, Maciej Korkuć, Dawid Golik, Marcin Chorązki, Anna Czocher, Paweł Mazur, Dominika Pasich, Rafał Opulski
Stan wojenny w naszej pamięci
WARTO WIEDZIEĆ
Artykuł

Stan wojenny w naszej pamięci

Autor: Filip Musiał
W roku 1981 komuniści wprowadzili stan wojenny, by złamać kręgosłup „Solidarności”, by stłumić polskie dążenie do wolności. Powrócili w ten sposób do represji masowych, charakterystycznych dla lat tzw. stalinizmu.
Stanisława Rachwałowa
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Stanisława Rachwałowa

Autor: Filip Musiał
„Z chwilą uwolnienia nas przez wojska anglo-amerykańskie ważyłam 46 kg i byłam ludzkim szkieletem” – wspominała. Po trzech latach pobytu w niemieckich obozach koncentracyjnych czekało ją jeszcze komunistyczne więzienie.
Stefan Balicki „Bylina”, Stanisław Szajna „Orzeł”. Broszura edukacyjna
Biblioteka cyfrowa

Stefan Balicki „Bylina”, Stanisław Szajna „Orzeł”. Broszura edukacyjna

Autor: Dawid Golik, Filip Musiał
Obaj zostali aresztowani, skazani na śmierć i 14 września 1949 r., wraz z ks. Gurgaczem, straceni na podwórzu więzienia Montelupich w Krakowie.
Audio/Video

Stronnictwa ludowe między niepodległością a kapitulacją

Autor: Mateusz Szpytma, Marzena Grosicka, Filip Musiał
Audio/Video

Studenckie Komitety Solidarności – nowe pokolenie w opozycji wobec PRL

Autor: Cecylia Kuta, Filip Musiał, Jacek Wołoszyn, Kamil Dworaczek
Audio/Video

Święta oficjalne i święta zakazane w PRL

Autor: Filip Musiał, Cecylia Kuta, Rafał Opulski, Magdalena Zapolska-Downar
Twórcy i naukowcy pod presją
POLECAMY
Artykuł

Twórcy i naukowcy pod presją

Autor: Filip Musiał
Po wojnie oświata znajdowała się w dramatycznej sytuacji. Nie licząc strat materialnych, szczególnie dotkliwe były straty osobowe, będące konsekwencją polityki obu okupantów ukierunkowanej na eksterminację polskich elit intelektualnych.
Układ Warszawski. Pakt na rzecz Sowietów
POLECAMY
Artykuł

Układ Warszawski. Pakt na rzecz Sowietów

Autor: Filip Musiał
Dnia 14 maja roku 1955, na zakończenie II konferencji państw bloku wschodniego „w sprawie zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa w Europie”, powstał Układ Warszawski.
Audio/Video

Werbunek

Autor: Filip Musiał, Mariusz Ciarka, Bolesław Piasecki, Rafał Dudkiewicz
Wewnętrzne i zewnętrzne. Imperium Stalina
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Wewnętrzne i zewnętrzne. Imperium Stalina

Autor: Filip Musiał
Do 1948 r. budowano struktury zależności i wzmacniano partie komunistyczne w państwach podbitych przez ZSRS. Choć polityka sowiecka wobec członków bloku zmieniała się, niemniej niezmienne pozostawały jej pryncypia, zwłaszcza to dotyczące ich całkowitej i bezpośredniej podległości woli Kremla. Polska nie stanowiła tu wyjątku.
Audio/Video

WiN: czy konspiracja cywilna miała szansę powodzenia?

Autor: Wojciech Frazik, Tomasz Łabuszewski, Piotr Niwiński, Filip Musiał
Audio/Video

Władysława Gurgacza SJ Refleksje

Autor: Filip Musiał, Krzysztof Dorosz, Jan Ruman
Władza z sowieckiego nadania
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Władza z sowieckiego nadania

Autor: Filip Musiał
W zajmowanych przez Armię Czerwoną miastach Sowieci aresztowali reprezentantów Polskiego Państwa Podziemnego, a następnie ochraniali nowe organy władzy kierowane przez komunistów i ich zwolenników.
Wobec sowieckiego zaboru – Polska w Londynie
Z PODRĘCZNIKA HISTORII
Artykuł

Wobec sowieckiego zaboru – Polska w Londynie

Autor: Filip Musiał
Zdrada aliantów i podporządkowanie Polski ZSRS postawiły żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych i władze II RP wobec konieczności dalszego funkcjonowania w warunkach wychodźstwa. Niepodległe życie polskie nadal pozostawać miało na emigracji i tu także zachowywana być miała konstytucyjna ciągłość Państwa.
Audio/Video

Wokół polityki historycznej - panel dyskusyjny

Autor: Filip Musiał, Andrzej Friszke, Bronisław Wildsteina, Jędrzej Lipski
Wokół symboli narodowych i Święta Trzeciego Maja
O TYM SIĘ MÓWI
Artykuł

Wokół symboli narodowych i Święta Trzeciego Maja

Autor: Filip Musiał
Początek maja przynosi aż trzy święta państwowe – Święto Pracy, formalnie – Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy i znacznie ważniejsze z perspektywy tradycji niepodległościowej – Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej, a także Święto Narodowe Trzeciego Maja.
Wolność – fundament polskiej tożsamości
DLA WNIKLIWYCH
Artykuł

Wolność – fundament polskiej tożsamości

Autor: Filip Musiał
Utrata niepodległości przez Polskę w 1795 r. rozpoczęła trwające ponad wiek starania o jej przywrócenie. Przyjmując, że pokolenie rodzi się co trzydzieści lat, pod zaborami żyły cztery pokolenia naszych przodków… A mimo to polska tożsamość, nasza tradycja i kultura przetrwały.
2 następna >
TEKSTY
TEMATY
Biblioteka cyfrowa
Audio/Video
English content
Księgarnia
Aktualności
Autorzy
O nas
Kontakt
Edukacja
postacie IPN
Spotkasz ich na Przystanku Historia
Józef Piłsudski, Anna Walentynowicz, mały Powstaniec – te trzy postacie przyjęliśmy jako symbolicznych reprezentantów trzech epok historii Polski w XX wieku – II Rzeczypospolitej, Polski pod rządami komunistów ale też Polski czasów II wojny światowej. Nasi bohaterowie kształtowali nie tylko dzieje Polski, ale też nasze wyobrażenia o wartościach moralnych: poświęcenia, odpowiedzialności, odwagi – dziś są już częścią historii, którą opisujemy. Temu ma służyć Przystanek Historia (autor zdjęcia małego Powstańca - Cezary Piwowarski)
Dowiedz się więcej
Redakcja portalu dokłada wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli (i dysponentów praw autorskich) zdjęć i innych materiałów, które są wykorzystywane na niniejszym portalu. Wszelkie osoby i instytucje, do których nie udało nam się dotrzeć prosimy o kontakt z redakcją.
IPN
Copyright © 2023 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Wszelkie prawa zastrzeżone. ISSN 2719-8510