SPIS TREŚCI
I. ARCHIWUM
Antoni Zieliński
Materiały kontroli resortowych jako przedmiot badań historyka
Konrad Wiesław Ślusarski
Doświadczenia IPN w tworzeniu cyfrowych zbiorów fotograficznych i w ich wykorzystywaniu na przykładzie dokumentacji kampanii wrześniowej 1939 r.
Krzysztof Tylski
Zasady funkcjonowania ewidencji operacyjnej Służby Bezpieczeństwa
Joanna Piłat
Zarys struktury ewidencji operacyjnej służby bezpieczeństwa w zasobie Oddziału IPN w Lublinie
Tomasz Karpiński
Wojskowy Sąd Okręgowy nr III w Poznaniu (1945–1949). Dzieje urzędu i registratury
II. ZASÓB ARCHIWALNY
Anna Marcinkiewicz-Kaczmarczyk
Ogólna charakterystyka archiwaliów dotyczących Polskiego Państwa Podziemnego przechowywanych w IPN
Tomasz Stempowski, Konrad Wiesław Ślusarski
Wydzielony zbiór fotografii byłej Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Rafał Środa
Dzienniki archiwalne UB i SB tzw. starego typu w zasobie archiwalnym Oddziału IPN w Krakowie
Piotr Rybarczyk
Uwięzienie ostatniego Kronenberga. Nieznane „Kronenbergiana" w zasobie Delegatury IPN w Bydgoszczy
Sebastian Pilarski, Robert Rabiega
Źródła do dziejów NSZZ „Solidarność" w zasobie archiwalnym Oddziału IPN w Łodzi
III. ROZPROSZONE DZIEDZICTWO
Barbara Berska
Projekt „Polska rozproszona. Program zabezpieczania polskiego dziedzictwa archiwalnego za granicą"
Wanda Krystyna Roman
Rozproszenie polskiej dokumentacji audiowizualnej a zasady archiwalne
Marek Zieliński, Iwona Korga
Zbiory multimedialne Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce i ich digitalizacja
IV. ARCHIWA NA ŚWIECIE
Mariusz Malinowski
Archiwa a pamięć historyczna w Hiszpanii na przełomie XX-XXI wieku
Zofia Sulej
Dwadzieścia lat demokracji. Dostęp do archiwów w Republice Południowej Afryki
V. DOKUMENTY
Marta Paszek, Rafał Michalski
Zeszyt odpraw Wojskowego Sądu Rejonowego w Katowicach (1951–1952)
Paweł Głuszek
Katastrofa w Luboniu w 1972 r.
VI. VARIA
Tadeusz Kopyś
Wzrost aktywności mniejszości narodowych w Polsce po przemianach październikowych w 1956 r.
Patryk Pleskot
Polska w oczach Australijczyka. Wspomnienia australijskiego ambasadora Johna Burgessa z pobytu w Warszawie w latach 1980–1984
VII. ARTYKUŁY RECENZYJNE I RECENZJE
Marek Gałęzowski
Uwagi dotyczące informacji biograficznych w wydawnictwie źródłowym Operacja „Sejm" 1944–1946. Na marginesie artykułu recenzyjnego profesora Grzegorza Mazura
Jan Jerzy Milewski
Briest w 1939–1941 gg. Dokumienty i matieriały, red. Jewgienij Rozenblat i in., Briest 2012, ss. 246
Grzegorz Mazur
Polscy uchodźcy w Rumunii 1939–1947. Dokumenty z Narodowych Archiwów Rumunii, Warszawa–Bukareszt 2013, t. 1–2, ss. 1575
VIII. KRONIKA
Joanna Dardzińska
VI Powszechny Zjazd Archiwistów Polskich „Zatrzymać przeszłość, dogonić przyszłość". Wrocław, 5–7 IX 2012 r.
Jacek Sawicki
Konferencja archiwalna „Polonica bliżej kraju". Warszawa, 25 października 2012 r.
Przemysław Nagel
Międzynarodowa konferencja „Współpraca NKWD/KGB ze służbami bezpieczeństwa państw Europy Środkowo-Wschodniej w latach 1945–1989". Kraków, 6–7 czerwca 2013 r.
WYKAZ SKRÓTÓW ARCHIWALNYCH
INFORMACJA O AUTORACH
SUMMARIES
Przez cały okres istnienia Służby Bezpieczeństwa istotnym czynnikiem w pracy operacyjnej jej funkcjonariuszy były działania prowadzone w oparciu o tzw. ewidencję operacyjną. Była ona bowiem pierwszym źródłem wiedzy o sprawie lub osobie i stanowiła niejako podstawę pracy pozwalającą na wykonywanie dalszych czynności służbowych. Samo prześledzenie historii sprawy w środkach ewidencyjnych może przybliżyć – oczywiście w wielkim uproszczeniu – zasady jej obiegu, sposoby prowadzenia dokumentacji, jak również rolę poszczególnych dokumentów w działaniach operacyjnych. Trzeba też pamiętać, że powstanie ewidencji i materiałów operacyjnych związane było z pełnym udokumentowaniem czynności i przedsięwzięć podejmowanych przez SB.
Zasady funkcjonowania ewidencji operacyjnej Służby Bezpieczeństwa (s. 77–99)
Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce powstał w 1943 r. w Nowym Jorku z inicjatywy wybitnych Amerykanów polskiego pochodzenia i emigrantów wojennych z Polski. W tym roku przypada 70. rocznica powołania do życia obecnie jednej z największych polskich instytucji poza granicami Rzeczypospolitej. Na jej zasoby archiwalne składają się kolekcje dokumentów, fotografie, zbiór kartograficzny, biblioteka, materiały audiowizualne i kolekcja muzealna oraz galeria polskich obrazów. Najbardziej znane są zbiory dokumentów pisanych i drukowanych. Najcenniejszą część stanowią materiały Instytutu Józefa Piłsudskiego w Warszawie oraz Wojskowego Biura Historycznego, uratowane z płonącej Warszawy we wrześniu 1939 r. Zbiory te stanowią 20 proc. zasobu, reszta to materiały instytucji polonijnych i wybitnych polskich dyplomatów, wojskowych, działaczy polonijnych. Najmniej znaną częścią archiwum Instytutu są kolekcje fotografii i materiałów audiowizualnych – warto więc omówić je szerzej.
Zbiory multimedialne Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce i ich digitalizacja (s. 317–326)
Nawet po dwudziestu latach demokracji wielu jest zdania, że archiwa w Republice Południowej Afryki to instytucje, do których zwykli obywatele mają trudny dostęp. Często postrzegane są jako ciała obce, odizolowane od społeczeństwa. W Afryce Południowej kwestia dostępu do zasobów archiwalnych była zawsze dosyć złożona z racji uwarunkowań politycznych. W okresie apartheidu archiwa podlegały pełnej kontroli władz, podporządkowujących ich funkcjonowanie swoim własnym potrzebom. Instytucje rządowe odnotowywały każdą działalność obywateli, klasyfikując ich według ras, zatrudnienia, kultury, stowarzyszeń, ruchów społecznych, a nawet sportu. Wszystkie te dziedziny życia społecznego były monitorowane przez tajną policję i inne wywiadowcze organy państwowe.
Dwadzieścia lat demokracji. Dostęp do archiwów w Republice Południowej Afryki (s. 341–356)
