SPIS TREŚCI
I. ARCHIWUM
Paweł Perzyna
Problematyka rozpoznania struktury zasobu i zespołowości akt cywilnych organów bezpieczeństwa oraz ich informatycznego opisu
Stefan Białek
Brakowanie i niszczenie dokumentacji SB w województwie opolskim w latach 1987–1990. Ustalenia wstępne
Lech Graduszewski
Sposób dokumentowania pracy operacyjnej WUBP i WUdsBP w Bydgoszczy na podstawie resortowych aktów normatywnych
II. ZASÓB ARCHIWALNY
Anna Marcinkiewicz
Akta dotyczące żołnierzy PSZ na Zachodzie w zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie
III. DŹWIĘK I OBRAZ
Tomasz Stempowski, Konrad Ślusarski
Zasób fotograficzny Instytutu Pamięci Narodowej i jego cechy specyficzne
Piotr Chojnacki, Radosław Morawski
Digitalizacja i opracowanie fotografii z zasobu Instytutu Pamięci Narodowej w systemie „ZEUS”
Robert Chrzanowski, Anna Nadarzyńska
Materiały audiowizualne zgromadzone w archiwum Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku
Silvia Oberhack
Dokumentacja audiowizualna w zasobie archiwalnym Urzędu Pełnomocnika Federalnego do spraw Dokumentów Służby Bezpieczeństwa Państwowego byłej NRD (BStU). Zarys problematyki
IV. DOKUMENTY
Rafał Kościański
Kontrola nastrojów i komentarzy wśród społeczeństwa w związku z procesami poznańskich robotników w 1956 r.
Sebastian Pilarski
Cele i metody ankietyzacji działaczy politycznych i funkcjonariuszy służb mundurowych II Rzeczypospolitej
Bartłomiej Noszczak
Polityka władz PRL wobec izolowanego biskupa Czesława Kaczmarka (1953–1956)
Patryk Pleskot
Zbrodnia i kara w MBP. Sprawa Edmunda Łebka
Rafał Leśkiewicz
Sprawa obiektowa kryptonim „Debiut”. Pierwszy Powszechny Zjazd Archiwistów Polskich w Przemyślu (1986 r.) w zainteresowaniu Służby Bezpieczeństwa
V. VARIA
Marcin Kasprzycki
Figurant „Dziki”. Sprawa Étienne’a Decaux
Agata Stopyra
Figurantka „Roxana”. Inwigilacja Julii Brystiger przez Służbę Bezpieczeństwa (1962–1974)
VI. RECENZJE
Stanisław Koller
Jan Paweł II w Łodzi – w dwudziestą rocznicę wizyty, red. Milena Przybysz, ks. Mieczysław Różański, Janusz Wróbel, Łódź 2007
Joanna Żelazko
Radosław Ptaszyński, Sędziowie Wojskowego Sądu Rejonowego w Szczecinie i ich wyroki. Studia i materiały, Szczecin 2008
VII. KRONIKA
Patryk Pleskot
Trwały mit w podzielonym państwie. Obchody XX-lecia ŁotewskiegoFrontu Ludowego. Ryga 11 października 2008 r.
Przemysław Nagel
Konferencja „Polacy w Guberni Archangielskiej w XIX–XX wieku”. Pułtusk 4–9 grudnia 2007 r.
Anna Włodarczyk-Sętorek
Konferencja „Przeszłość dla przyszłości. Masowe zabezpieczanie zasobów bibliotek i archiwów”. Kraków 13–14 października 2008 r.
Rafał Reczek
Konferencja „Dokumenty zniszczyć...! Proces niszczenia dokumentacji Służby Bezpieczeństwa PRL w latach 1989–1990”. Wrocław 1 grudnia 2008 r.
WYKAZ SKRÓTÓW ARCHIWALNYCH
INFORMACJA O AUTORACH
SUMMARIES
W zakresie opracowywania zasobu archiwalnego IPN najważniejszym problemem pozostaje kwestia rozgraniczenia i właściwego opisu zespołów archiwalnych. W przypadku akt organów bezpieczeństwa trudno jest w zasadzie mówić o zespołach archiwalnych, wytworzonych przez pojedynczą instytucję, a raczej o systemie zespołów, będących wytworem całego aparatu bezpieczeństwa PRL. Ich zbadanie zwiększa możliwości wyciągania wniosków na temat oceny wartości akt, rozmieszczenia i struktury zasobu w poszczególnych archiwach, jak i sieci archiwów, które funkcjonują w IPN.
Problematyka rozpoznania struktury zasobu i zespołowości akt
cywilnych organów bezpieczeństwa oraz ich informatycznego opisu (s. 13–52)
Wśród szeroko rozpowszechnionych w NRD sloganów propagandowych popularne było hasło: „Człowiek znajduje się w centrum...”. Tak, znajdował się „w centrum” – w centrum systemu inwigilacji, nieufności i ubezwłasnowolnienia przez państwo. Przy pomocy Ministerstwa Bezpie-czeństwa Państwowego (Ministerium für Staatssicherheit) starano się zgromadzić jak najwięcej informacji na temat obywateli, którzy byli dla komunistycznej władzy potencjalnymi przestępcami – kwestią pozostawało to, czy, kiedy i w jaki sposób zwrócą się przeciwko systemowi. Państwo i – z polecenia partii – Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego NRD dążyło do utrzymywania nad obywatelami stałej kontroli, a także, na ile było to możliwe, sterowania nimi. W zależności od rozwoju sytuacji w kraju oraz na arenie międzynarodowej „bezpieka” kładła nacisk na różne sfery życia i działała ze zróżnicowaną intensywnością. Z tego powodu, rozpatrując zagadnienie specyfiki zasobu archiwalnego, należy pamiętać o kontekście historycznym. Różne metody oraz zmiany priorytetów inwigilacji przez komunistyczne organy represji można zaobserwować podczas przeglądu zasobu specjalnych nośników informacji.
Dokumentacja audiowizualna w zasobie archiwalnym Urzędu Pełnomocnika Federalnego do spraw Dokumentów
Służby Bezpieczeństwa Państwowego byłej NRD (BStU). Zarys problematyki (s. 239–250)
Swoistym paradoksem w życiu Julii Brystiger, która w latach 1945–1954 była jedną z najbardziej wpływowych postaci nie tylko w aparacie bezpieczeństwa, ale i – szerzej – w aparacie władzy Polski Ludowej był fakt, że pod koniec życia została poddana obserwacji przez aparat policyjny. Można przyjąć tezę, że tak silne zaangażowanie SB w sprawę operacyjną pod kryptonimem „Egoistka” wynikało z faktu, iż figurantka była osobą pochodzenia żydowskiego, a jednocześnie jedną z prominentnych działaczek komunistycznego aparatu represji. Wiązało się to z rozpowszechnianym w tamtym okresie stereotypem „zażydzonej bezpieki”, a także innym, ściśle z nim związanym, w myśl którego w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych, znamienity wpływ na wydarzenia w Polsce Ludowej miał ruch syjonistyczny.
Figurantka „Roxana”. Inwigilacja Julii Brystiger przez Służbę Bezpieczeństwa (1962–1974) (s. 389–404)
